DARALAMA TESTUS
Güncelleme Tarihi:
Dardan da dar dardan dar
Sonunda Darülaceze'yi yeniden ziyaret edebildim... Yıllar önce Nokta Dergisi'nde çalıştığım günlerde yaptığımız bir incelemede Darülaceze'nin içine düşmüş olduğu aczi görmüş bir kişinin ürküsüyle geri giden ayaklarımla mücadele ediyordum... Darülaceze'nin halkla ilişkiler basın danışmanı sevgili Saadet Şen'in ısrarlı daveti karşısında Darülaceze'nin ‘‘şefkat kapısı’’ndan adeta sürünerek geçtim... Ama şimdi: Mutluluğumu paylaşmak istiyorum... Herşeyin değişmiş olduğunu yıllardır biliyordum ama gözlerimle gördüm, parmaklarımla dokundum... Her türlü hüzün için her türlü nedenin bulunabileceği bir yuvanın sakinlerinin gözlerinde gülücükler yakaladım... Genç ressam Ayşe Yücel'den hortumu çiçekli mutlu fil tablosu aldım... Soyadı gibi kendisi de çok güzel, 1930 Edirne doğumlu Ayşe Emirgan hanım bana saksıda papatyalar çizdi... 1329 Bursa doğumlu Ayşe Erdal hanım bana Münih ve Oslo hatıralarını anlattı... Ondan dinlediğim yalancı dolma tarifi duyduklarımın en mükemmeliydi... Neden yalancı demişler diye sordum... ‘‘Malzemesi çok zengin de ondan’’ oldu aldığım yanıt... Davutpaşa Ölçme Alayı'ndan
100 yaşındaki Muharrem İşkur, Mustafa Kemal'i Anafartalar'da tanımış... Bana iki kalp çizip hediye eden 1970 doğumlu şair Zeki Erol, insannları gerçeğin ölçüsüyle tanımalı diye yazdı... Geçirdiği trafik kazası sonunda vücudunun belden aşağısını yitirmiş... 1970 Çorum doğumlu Gürcan Göçer balkondan düşmüş, başak gibi yakışıklı, borcu başak, dünyayla ilgili, şimdi iskemlede ve milli basketbol oyuncusu, Eyüp Lokomotif Fiziksel Özürlüler Basket Takımı'nın kaptanı... Konuştuklarım, dokunduklarım, sarıldıklarımın bana ortak fısıltısı Darülaceze'deki pavyonlarının evlerinden daha rahat olduğu...
Ziyaretimi Darülaceze Vakfı'nın başkanı, Darülaceze'lilerin sevgilisi Cahit Özden'in odasında tamamladım... Kuruluşundan bu güne muhtaç 90 bin kişiye hizmet vermiş Darülaceze kurumunu her türlü çelmeye rağmen ayakta tutmuş olan sırrın ne olduğunu galiba onu ve ekibini tanıyınca anladım... Bu sırrı tanımanın sırrı ise, Darülaceze'den geçiyor tabii... Deprem felekati dolayısıyla bağış gelirlerinde büyük düşüş olduğunu öğrendiğim Darülaceze için hemen, alelacele yazmaya çalıştığım bu daralama testusa buyur ola bu kez de...
1 ‘‘Girmek üzereyim dar kapısından O eski rüyalar aleminin...’’
Dizeleri hangi gepgeniş yürekli şairimizden?
a. Necip Fazıl Kısakürek
b. Yahya Kemal Beyatlı
c. Cemal Süreya
d. Orhan Veli Kanık
2 ‘‘Dar kapıdan geçin’’ diye kim buyuruyor?
a. Dartanyan
b. Zayıflama enstitüsü müdiresi
c. IMF heyeti
d. İsa Peygamber
3 Darülaceze ‘‘dar’’ ve ‘‘accze’’ kelimelerinden oluşan Osmanlıca bir tamlama... Türkçe Sözlük ‘‘Darülaceze’’nin düşkünler evi demek olduğunu yazıyor. Yani, dar, ev... Aceze ise ‘‘acz’’ın Osmanlıca çoğulu olarak düşkünler demek... Çok yararlandığım ‘‘İstanbul Darülaceze Müessesesi Tarihi’’ adlı kapsamlı kitabın yazarı Prof. Dr. Nuran Yıldırım'a göre Arapçada ‘‘acz’’ ne demekmiş?..
a. Deprem felaketi karşısında politikacının ruh hali, yani iktidarsızlık, ehliyetsizlik, beceriksizlik...
b. Yukardaki şıkkın devamı olarak, şaşkınlık ne yapacağını bilmemek, gevşeklik
c. Her nesnenin en sonu
d. Hepsi
4 Darülaceze müessesesi sultan İkinci Abdülhamit tarafındankurdurulmuş ve padişahın doğum günü olan 31 Ocak 1896 günü sade bir törenle hizmete girmiş... Peki, Düralaceze'ye niçin ihtiyaç duyulmuş?
a. Tam bir yüzyıl önce, sultan Abdülhamit'e batılı danışmanları biran önce İstanbul'da dilenciliği ortadan kaldırmasını önermişler... Çünkü dilencilik İstanbul'da onbinlerce kişiden oluşan bir ensaf grubu haline gelmiş, payitaht sokak sokak dilenciler tarafından işgal edilmiş... Abdülhamit sonunda çağırmış vezir vüzerayı ve ‘‘Tiz bir teşkilat kurula, bu öyle bir teşkilat ola ki dilenciler artık sokakta dolaşmaya’’ demiş... Bunun üzerine büyük bir dikkatle çalışmaya başlayan vezir vüzera Darülaceze adlı bir hayır kurumu projesi yapıp padişaha sunmuşlar.
b. 1877 Osmanlı - Rus savaşından sonra Rumeli'den yaklaşık 400 bin kişi İstanbul'a göç edince ortaya çıkan bakıma muhtaç kişiler için...
c. Kimsesiz çocuklar da dilenciler gibi herkesi rahatsız eden bir yara imiş... Viyana kuşatması bozgunundan sonra fuhuş yaygınlaşmış, sokaklara bırakılan gayrimeşru çocuk sayisi acaip artmış.
d. Hepsi
5 Dahiliye nezaretine bağlı bir kuruluş olarak hizmete başlayan Darülaceze kurumunun o zamanlar yedi kişiden oluşan üst yönetiminde kimler varmış?..
a. Rum, Katolik, Ermeni ve Musevi cemaatlerinden birer temsilci
b. Diyanetten bir temsilci
c. İçişleri ve vakıf bakanlıklarından birer temsilci
d. Daha ne olsun, darısı bugüne...
6Darülaceze'nin ismindeki acz'e bakmayın... ‘‘7 Kocalı Hürmüz’’e taş çıkartacak kadar koca değiştirmiş! Kurulduğunda Dahiliye Nezareti'ne yani içişlerine bağlı olması düşünülen Darülaceze birkaç yıl sonra savaşlar nedeniyle bakanlıkların yükü artınca şehremanetine yani İstanbul'da vali ve belediye reisinin aynı kişi olduğu mahalli - merkezi (!) teşkilata bağlanmış... Giderek 1910'da Müessesat-ı Hayriye-i Sıhhiye'ye, 1912'de ise Sıhhiye Müdürlüğü'ne bağlanmış... 1913 yılında Sıhhiye Müdürlüğü'nün kaldırılması nedeniyle yeniden Dahiliye Nezareti'ne bağlanan Darülaceze, Cumhuriyet'in ilk yıllarında Umur-i Sıhhiye ve Muvenet-i İçtimaiye Vekaleti'ne geçmiş... Ardından İstanbul'da dilenciliğin önlenmesi amacıyla yapılan bir kanunla yeniden şehremanetine bağlanmış. Darülaceze'nin esas sıkıntısı 1984'te büyükkent belediye kararnamesinin çıkartılmasıyla başlamış... Belediyenin siyasi baskısı altında Düralaceze'nin mülkleri ve gelirleri tehlikeye girmiş. Başkanlar Darülaceze'yi adeta belediyenin çiftliği olarak görmüşler... Örneğin Perpa binasının arazisinin sahibi Darülaceze iken 1985'te bu devasa arazi belediye tarafından 400 milyon liraya ve sekiz taksitle ödenmek üzere satılmış... Hangi büyük kent başkanı zamanında?
a. Recep Tayyip Erdoğan
b. Bedrettin Dalan
c. Nurettin Sözen
d. Hiçbiri
7 Düralaceze onlarca ünlüyü de konuk etmiş geniş odalarında, uzun koridorlarında... Bunların arasında kimler yok ki... Prens Sabahaddin'in kızı Fethiye Sabahaddin Kendi; II. Abdülhamid'in kızı Ayşe Sultan ile Mehmed Ali Bey'in oğlu Abdülhamid Rauf, Mısırlı Hidiv Paşa tarafından Cemal Paşa'ya eş olarak verilen cariye prenses Melek Yurdagül, kurtuluş savaşı kahramanlarından Kara Fatma; bir Rus prensesi olan Prenses Aleksandra; Ressam İbrahim Çallı'nnın eşi Münire Çallı; Reşat Nuri Günekin'in kardeşi Mehmet Vedat Güntekin, Hitler'in önünde yaptığı dansla adını duyuran dansöz Emine Adalet Pee... Peki, aşağıdakilerden hangisi ömrünü Darülaceze'de tamamlayan Fenerbahçe Kulübü yöneticisidir?..
a. Arif Sporel
b. Pendik Mutasarrıfı Ahmet Nazım Bey
c. Macar Tevfik
d. Dr. Yıldırım Şen
8 100 yıllık 1000 yataklı Darülaceze kurumunun çok hoş, güllük güneşlik bir düzen içinde pavyonlardan oluşan bir mimarisi var... Bu huzurlu mimariyi oluşturan sekiz pavyondan başka bütün dünyaya kardeşlik örneği olan üç mekan aşağıdakilerden hangileri?
a. Kağıthane - Rasathane - Talimhane
b. Internet kafe - Diskotek - Sinematek
c. Cami - Kilise - Havra
d. Pastahane - Kıraathane - Fakirhane
Yanıtlar: 1) d, 2) d, 3) c, 4) d, 5) d, 6) b, 7) a, 8) c