Dahinin ilk filmi

Sinema tarihinin başyapıtlarından ‘‘Yurttaş Kane’’ (Citizen Kane) bugün 12.30 ve 18.00'de Aksanat'ta videodan gösterilecek. Tüm zamanların en iyi filmlerinin başında gelen, sinemanın harika çocuğu Orson Welles'in 1941 yapımı bu ilk filmini yeniden izleme fırsatını kaçırmayın.

Orson Welles, ‘‘Yurttaş Kane’’i çektiğinde 25 yaşındaydı ve bu onun ilk filmiydi. Daha beş yaşındayken Shakespeare külliyatını yalayıp yutan, 15'inde tiyatro ödülleri kazanan bu harika çocuk, Hollywood'a gelmeden önce kendi topluluğu Mercury Tiyatrosu'nun parlak oyuncusu ve yönetmeni olarak tanınmasının yanı sıra, topluluğuyla radyo temsilleri de hazırlıyordu. Onun adını bütün Amerika'ya duyuran ve Hollywood'da fark edilmesine neden olan da, H.G. Wells'in ‘‘Dünyalar Savaşı’’ adlı romanının radyo uyarlaması oldu. Merihlilerin Dünya'yı istilasını konu alan bu radyo temsili, bütün Amerika Birleşik Devletleri'ni ayağa kaldırmış, korkunç bir paniğe yol açmıştı. Temsil o kadar inandırıcıydı ki, halk Merihlilerin gerçekten ABD'ye saldırdığına inanmış, toplu bir cinnet yaşanmıştı. ‘‘Dünyalar Savaşı’’nın getirdiği bu ün sayesinde Hollywood'dan Welles'e teklif üstüne teklif yağdı. Sonunda ‘‘RKO’’ yapımevinin teklifini kabul eden Welles, o güne kadar Hollywood'un görmediği bir anlaşmaya imza attı: Çekeceği iki filmin yapımcılığını, yönetmenliğini, senaristliğini, oyunculuğunu üstlenebilecek ve karşılığında çok yüksek bir ücret alacaktı. ‘‘Yurttaş Kane’’, bu çok yetenekli gencin ilk seçimi değildi; önce Joseph Conrad'ın ‘‘Karanlığın Yüreği’’ adlı romanının bir uyarlamasını, sonra da Nicholas Blake'in (günümüzün ünlü aktörü Daniel Day Lewis'in babası şair Cecil Day Lewis'in takma adı) ‘‘The Smiler with the Knife’’ adlı eserini önerdi. Çeşitli sebeplerden gerçekleşemeyen bu iki projenin ardından, Herman J. Mankiewicz ile birlikte yazdığı senaryo, Amerikan basın kralı William Randolph Hearst'ten esinlenilerek yaratılan megaloman Charles Foster Kane'in özel hayatıyla birlikte iktidara yükseliş öyküsünü ele alıyordu. Başrolünde kendisinin oynadığı bu film, gösterildiği günden itibaren kıyamet koparttı. Hearst filmin gösterimi engellemek için çok uğraşmış, büyük çaplı bir basın kampanyası başlatmıştı. Ancak bütün olumsuzluklar, sinemada devrim yaratan ‘‘Yurttaş Kane’’in sinema tarihinin en iyi filmlerinden biri olmasını engelleyemedi. 1941'de En İyi Senaryo Oscar'ı, The New York Eleştirmenleri Derneği En İyi Film Ödülü gibi ödüller kazandı. Çoğu Mercury Tiyatrosu'ndan olan Joseph Cotten, Dorothy Comingore, Everett Sloane, Ray Collins, George Coulouris, Agnes Moorhead, Paul Stewart, Ruth Warrick, Erskine Sanford ve William Alland gibi oyuncuların rol aldığı bu başyapıtın görüntü yönetmeni Gregg Toland, müziği ise Bernard Herrmann'a ait.

Aksanat, İstiklal Cad. Zambak Sk. 16, Beyoğlu. Tel: (0212) 252 35 00