Dahi çocuklar nasıl yetişir?

Her çocuk ortalama olarak 100 milyar sinir hücresi ile ve bu hücrelerin faaliyetleriyle desteklenen genetik özellikteki bir zekâ şifresiyle dünyaya geliyor. Zekâ tek boyutlu bir kavram değil. Hem beynin değişik bölümlerindeki işlevsel özellikler hem de zekâya etki eden genlerin çeşitliliği bunda etkili. Ethem Kocabaş’a göre “Çocuğum çok zeki” ifadesi bu yüzden tek başına bir anlam taşımıyor. Önemli olan çocukların 0-7 yaş arasında anne-babalarına verdikleri mesaj. Çocuklar bu dönemde ailelerine şunu söylüyor: “Lütfen zekâ şifremi çözmeme yardımcı olun ve etkileşimde olduğum çevreyi bu şifreyi destekleyebileceğim şekilde düzenleyin.” Peki ama nasıl?
Kocabaş yanıtlıyor: “Bu sorunun cevabına zihin şifresini çözmemize yardımcı olacak anahtarlarla ulaşabiliriz. Oyuncaklar, oyunlar, konuşurken kullandığımız kelimeler, tercihlerimiz ve bizi mutlu eden aktiviteler zihin şifremizle ilgili ipuçları içerir. 4 yaşındaki bir çocuğun beynindeki sinaps adı verilen nöron bağlantılarının sayısı, yetişkin bir insanın sinaps bağlantılarının iki katıdır. 7 yaşına kadar bu bağlantılardan genetik temelli zekâ şifresiyle uyumlu olanların desteklenmesi önemlidir. Oyun ve oyuncaklardan hem çocuğun zekâ şifresini çözmek, hem de beyin potansiyelini desteklemek bakımından destek alabiliriz. Çünkü beyin kendi şifresine uyumlu olan nesne, olay, konu ve kişilerle eşleşmeye öncelik verir.”

DEHALAR DEĞİŞİKLİK ODAKLI

Ethem Kocabaş’a göre çocuklar benzerlik veya değişiklik odaklı karakter özelliğine sahip olarak doğuyor. Benzerlik odaklı karakter profili gelenekçi karakter profili olarak da tanımlanıyor. Bilim ve sanat alanında deha kabul edilen kişilere baktığımızdaysa hepsinin değişiklik karakter özelliğine sahip olduğunu görüyoruz. Örneğin Atatürk, Albert Einstein, Mozart, Shakespeare, Bach, Mevlana, Tesla, Mimar Sinan hepsi değişiklik odaklı karakter özelliğine sahip kişiler. Ancak Kocabaş karakter özelliklerini birini diğerinden daha üstün olarak sınıflandırmamak gerektiğini hatırlatıyor: “Değişiklik karakter özelliğindeki bir kişinin icadını uygulamada ve hayata yansıtmada benzerlik karakter özelliğindeki kişilerin vereceği desteğe ihtiyacı vardır.”

OYUNCAK SEÇİMİ

Oyuncaklar, zekâ ve karakter özelliği şifrelerinin gelişmesine etki ediyor. Oyuncağın değişik odaklı karakter özelliğini desteklediğini anlamak için şu soruya dikkat edilmesi gerekiyor: Oyuncak farklı şekillerde oynanabilme özelliğine sahip mi? Kocabaş, çocuğunun farklı şekilde düşünmesi, farklı tercihlerde bulunması ve mevcut sinaps bağlantılarını geliştirmesi yönünde arayış içinde olan ebeveynlere alternatif kurulum özellikleri olan ve değişik özellikteki ağaç, insan ve işaret gibi figürlerle farklı oynama şekillerine açık olan bir tren seti öneriyor.

Dehanın zihin şifresi

1- Beyninin ön bölümü gelişmiştir.
2- Beyninde çok gelişmiş bir sinaps bağlantı ağı vardır.
3- Zekâ şifresi çözülmiş ve bu şifreye uygun meslekle eşleşmiştir.
4- Üst düzeyde bir hayal dünyası kurgusu vardır.
5- Yüksek özgüvene sahiptir.
6- Hayalleri ve idealleri vardır.
7- Bilim ve sanatla ilgili konularda farklı bilgilere sahiptir. Bu sayede beyindeki bağlantıları zenginleştirmek için farklı bakış açısına ilişkin bilgilere ulaşmaya özen gösterir.
8- Gelişmiş bir tinsel zekâya sahiptir.
9- “Ben Kimim?” gibi derin sorular sorabilme kapasitesi vardır.
10- Merak eder.
11- Zorluklarla mücadele etme azmi vardır.

Oyuncaklar ve destekledikleri zekâ şifresi tablosu

Bebek sözel zekâ ve iletişim zekâsı
Top Bedensel zekâ
Hamur Bedensel zekâ (EL becerisi)
Yapboz Görsel zekâ
Teleskop Tinsel zekâ ve görsel zekâ
Müzik aleti Müzik zekâsı
İç içe geçen değişik şekil ve renklerdeki çok parçalı bloklar
Matematik zekâsı