’Çuval’ tarih oldu

Bu tatsız olaylardan sonra askerler barışabildi mi? Ya Irak? Parçalanıyor mu? Türkiye, İncirlik dışında ABD’ye yeni üs mü verecek? Wilson, bir saatlik söyleşimiz sırasında mayın tarlasında yürür gibiydi. ’Çuval’ı konuşurken zaman zaman sinirlendiğini hissettim, ama yeni bir patlamaya yol açmamak için son derece dikkatliydi. Wilson, NATO çerçevesinde, Irak’la ilgili Türkiye’den yeni operasyon yapılacağını kuvvetle tahmin ettiğini ilk kez açıkladı.

Artık politikamız ileriye bakmak

1 Mart Tezkeresi’nin TBMM’de reddinin üstünden 2 yıl geçti. Sarsıntıyı tümüyle atlatabildik mi?

Başkan Bush’un politikası açık. İşbirliği yaptığımız her alanda ileriye doğru yürüyoruz. Özellikle de Irak’ta yaptığımız işbirliğinde ilerliyoruz. Türkiye’nin Irak’a, Irak’ın demokratik yollarla seçilen yöneticilerine ve Irak’a yardım etmeye çalışan koalisyona son 2 yıldır verdiği yardıma ve desteğe müteşekkiriz. Türkiye olağanüstü katkı yaptı. Biz gerçekten müteşekkiriz. Irak’ın da müteşekkir olduğunu zannediyorum.

Yani 1 Mart krizini tamamen geride bıraktık mı diyorsunuz?

İleriye doğru yürüyoruz.

Tezkere krizinden sonra önce çuval krizini yaşadık. Şimdi de Emekli Albay Aziz Ergen, olaydan 10 ay sonra, ABD’li Albay Martin Rollinson’u esir alıp soydurduğunu açıkladı. Bu tatsız olaylar da aşılabildi mi?

Bizim askerlerimiz bunların üstesinden geldiler. Bu haberlerin yeniden gündeme gelişini biraz garipsiyorum. Bunlar artık tarih oldu. Bunlara geçmişte bakıldı. İki ülke, olup bitenlere baktı. Olayı bitirdik. Ve ikili işbirliğimizi devam ettirdik. (Kokpitepe ile ilgili) Türk Genelkurmay Başkanlığı ilk haber çıktığı zaman bir açıklama yaptı, haberle ilgili soruşturma yapıldığını ve doğru olmadığını bildirdi. O zaman ve şimdi yazılan gibi bir olay meydana gelmediğini açıkladılar. Neden yeniden gündeme geliyor? Biz ileriye bakıyoruz. Politikamız bu.

’ÇUVAL’ DOĞRU DEĞİL

Ama ben de Emekli Albay Ergen’le konuştum. Ayrıntılı anlatıyor.

Ayrıntılarıyla ilgili hiçbir bilgim yok. Sadece olayın doğru olmadığını biliyorum.

Olay Mayıs 2004’te olmuş. Öyle anlaşılıyor ki, Türk Albay terfi ettirilmemiş ve emekli olmak zorunda kalmış. Süleymaniye’de Türk subayların başına çuval geçiren Amerikalı subaya ne oldu?

Bilmiyorum.

Yorum yapmak istemiyor musunuz?

Hayır.

Kore’de omuz omuza savaşan, çok yakın dost olan askerlerimiz arasında böyle tatsız olaylar yaşanması herkesi şaşırtıyor doğrusu.

Ben doğru olmayan haberlere daha çok şaşırıyorum.

İNİŞ ÇIKIŞLAR OLUR

Yani sizce hikáyenin üstüne sadece Türk basını mı gidiyor?

Hem Türk, hem de Amerikan askeri makamları doğru olmadığını bildirmelerine rağmen tekrar tekrar yazılmasının nedenini anlayamıyorum. Yazılması gerekiyor mu? Ülkelerimiz ve ordularımız arasındaki ilişkiler çok yakın. Tabii ki bazı iniş ve çıkışlar oldu. Her ilişkide iniş ve çıkışlar olur.

Yani askeri işbirliğimiz eskisi gibi sürüyor mu diyorsunuz?

Türkiye askeri eğitimi için, Amerikan yardımı alan ülkelerin başında geliyor. Türkiye dünyada en yüksek yardımı alıyor. Bu da Amerikan ordusunun Türkiye’yle yakın ilişkileri sürdürmeye ne kadar önem verdiğini ortaya koyuyor. Avrupa’daki ABD Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Jones, eylülde Ankara’ya geldi ve geçmişteki sorunları ele alıp nasıl ileriye doğru yürüyebileceğimizi görüştü. Biz ileriye doğru yürümeye çalışıyoruz.

Yaşananlar ileride de yazılıp çizilecek. Türk basınını suçlamayın.

Sözlerimi suçlama olarak almayın. Bir hikáyenin diğer tarafına bakılmadan sürekli yazılması biraz hayal kırıklığına yol açıyor. Kuşkusuz gazete yönetimleri neyi yayınlayacaklarına kendileri karar verirler. Anlayışla karşılıyorum ve saygı duyuyorum. Türkiye’de hür ve bağımsız basının olduğunu görmekten mutluluk duyuyorum. Türkler bununla gurur duymalılar.

TÜRKİYE ÇOK ÖNEMLİ

Türkiye neden ABD için bu kadar önemli?

Çünkü istikrarsızlık ve sorunlarla boğuşan, ABD için çok önemli bir bölgede coğrafi ve siyasi açıdan büyük bir müttefik. Demokratik değerlere bağlı kalarak bölgede istikrar ve kuvvetin çimentosunu oluşturdu. Barış ve özgürlük için mücadelede ön cephede. Bu bölge çok karmaşık. Irak, Suriye, İran ve Kafkaslar. Ayrıca Türkiye’nin İsrail, Filistin ve Arap dünyasında oynadığı tarihi rol, Türkiye’yi olağanüstü önemli kılıyor.

Türkiye’de herkes Irak’ta parçalanma ihtimalini güçlü görüyor. Siz ne diyorsunuz?

Irak’ın toprak bütünlüğünün korunması yönünde bir politika izliyoruz. Bütün etnik ve siyasi gruplar da Irak’ın bütünlüğünden yana. Ama bu grupları bir hükümetin çatısı altında çalışır hale getirmek ve işlemesini sağlamak önemli. Şimdi Şiilerin Sünnileri, Kürtleri ve diğer grupları içine alacak hükümet kurulmasını sağlamaya çalışıyoruz.

Ama şiddet de tırmanıyor. Türk Büyükelçisi’ne yapılan saldırı bunu göstermiyor mu?

Büyükelçi Ünal Çeviköz, Bakü’den yakın dostum. Hemen aradım. Yardım etmek için elimizden gelen her şeyi yapıyoruz. Bu olay bize daha dikkatli olup her türlü tedbiri almamız gerektiğini bir kez daha gösterdi. Ama çalışıp, isyanı yenmek için Irak’ı daha iyi bir siyasi yola sokmak zorundayız.

Türkiye’den Irak’a yeni operasyon

İncirlik’ten sağladığınız lojistik destek yeterli mi? Yeni talepleriniz var mı?

Biz Türkiye’nin gösterdiği işbirliği, yardım ve destekten çok memnunuz. Bunun devam etmesini umuyoruz. Şu anda süren işbirliğinden çok çok memnunuz. İncirlik’te her şey yolunda gidiyor.

Gelecek aylarda İncirlik dışında başka üssün kullanılması ihtimali var mı?

Faaliyet gösterdiğimiz Türk üssü olan İncirlik gibi başka tesisimiz yok. Diğer tesislerdeki personelimiz NATO çerçevesinde faaliyet gösteriyor. Ama Irak’la ilgili olarak Türkiye’den önemli, geniş kapsamlı, yeni operasyonlar yapılacağını tahmin ediyorum.

Türk kamuoyundaki endişeleri nasıl aşmayı düşünüyorsunuz?

Hem bizim düşüncelerimizi anlatacağım, hem de Türkleri dinleyeceğim ve endişelerini Washington’a ileteceğim. Türkiye ne istiyor? Nasıl birlikte çalışabiliriz, buna bakacağız.

İŞBİRLİĞİMİZ SÜRSÜN

Kürtler 2 yıl içinde bağımsızlıklarını ilan etmezler mi?

Bence gelişmeler bu yönde değil. Biz böyle bir gelişmeyi kesinlikle teşvik etmiyoruz. Ayrıca Kürtlerin eğilimi de bu yönde değil.

Irak’tan çekilmeye hazırlanıyor musunuz?

Genel eğilim, asker sayısının azaltılması yolunda.

Çekilme sürecinde Türkiye’yle nasıl bir işbirliği yapmak istiyorsunuz?

İşbirliğimizi sürdürmek istiyoruz. Öncelikle demokratik yollarla seçilmiş hükümeti destekleyeceğiz. Türkiye üzerinden süren insani yardımların, ticari ilişkilerin ve Kerkük-Ceyhan hattından petrol akışının sürmesi çok önemli. Ayrıca Habur kapısından giden inşaat malzemesi, su gibi ihtiyaçların karşılanması da büyük önem taşıyor.

SAVAŞ KORKUTUYOR

Bir aydır Ankara’dasınız. Türkler sizce nelerden korkuyor?

Ben size sorayım, Türkler neden korkuyor?

Bence en çok savaşa girmekten korkuyorlar.

Hepimiz korkuyoruz.

Tezkerenin reddedilmesinin nedeni de buydu. Bir aydır bu korkuyu siz de hissettiniz mi?

Bence 2003’ten farklı bir noktadayız. Herkes, ’Şimdi ne yapacağız? Irak’ta başarı elde etmek için birlikte nasıl etkili çalışırız?’ diye soruyor. Irak’ta başarı elde etmek, ekonomik, ticari ve siyasi açıdan Türkiye’nin çıkarına. Türkiye’nin PKK sorunu olmaması için güçlü bir komşusu olması gerekiyor. Bütün görüşmelerimden bu izlenimi aldım.

İRAN’I ENGELLEME

ABD’nin İran’ı bombalamak için Türkiye’den üs istediği doğru mu?

Gazetelerde olağanüstü spekülasyon var. İran’ın nükleer programı bizi endişelendiriyor; ama müttefiklerimizle birlikte sadece diplomasi yoluyla İran’ı engellemeye çalışıyoruz.

Önemli olan PKK’nın kökünü kazıyıp atmak

Önce FBI ve CIA başkanları, ABD’li komutanlar ve ocak sonunda da ABD Dışişleri Bakanı geliyor. Neler oluyor?

FBI ve CIA başkanlarının ana konusu, uluslararası terörle mücadeleydi.

Kuzey Irak’taki PKK faaliyetleri ne zaman durdurulacak?

PKK’nın ne yaptığı ve nerede olduğu konusunda istihbarat alışverişi yapıyoruz. Avrupa’daki hükümetlerin PKK tehdidini daha ciddiye almalarını sağlamaya çalışıyoruz. Irak’ta güçlü bir hükümetin kurulması, PKK’nın faaliyetleri ve sınırın kontrolü açısından önemli.

PKK’nın faaliyetlerini kontrol etmek bu kadar zor mu?

Şu anda ne PKK ne de diğer gruplar tam anlamıyla kontrol edilebiliyor. Zaman alacak, zor bir sorun. Zor olmasaydı, 20 yıl içinde çözülebilirdi. Türkiye’nin bu sorunla mücadelede yardıma ihtiyacı var ve biz Türkiye’nin müttefikiyiz. Yardım ediyoruz, sorunu da çok çok ciddiye alıyoruz.

Ama ABD’nin PKK kamplarına göz yumduğunu düşünenler var.

Kuzey Irak’ta olup bitenleri çok yakından izliyoruz. Çok zor bir sorun. Birkaç ay ya da yıl durdurmak önemli değil. Birçok açıdan yaklaşmak lazım. Avrupa’dan gelen mali desteği kesmek. Terörist grupların faaliyetlerini önleyecek bir Irak’ın olması ve istihbarat alışverişi yapıp birlikte çalışmak. Önemli olan birinin kafasına vurmak değil. Dalları kesip, kökünden kazıyıp atmak önemli. Bu zor ve uzun zaman alacak bir iş.

’2 Numara’nın başdanışmanıydı

ABD’nin 50 yaşındaki yeni Büyükelçisi Ross Wilson Amerikan diplomasinin son yıllarda yetiştirdiği en parlak diplomatlardan biri. Bakü’de 4 yıl Büyükelçilik yapan Wilson, Kafkaslar ve enerji kaynakları uzmanı olarak biliniyor. Wilson’un Ankara’ya gelmeden önceki son görevi, ABD Dışişleri’nin ’2 Numarası’ Robert Zoellick’in başdanışmanlığıydı. İki ayrı dönem Moskova’da, Prag ve Kahire’de görev yapan Wilson, iyi derecede Rusça ve Çekçe biliyor. Azericesi ve Türkçesi ise kendi deyimiyle ’birazcık’ var. Wilson’ın eşi Margo Squire da kendisi gibi kariyer diplomat. Wilsonlar’ın 2 oğlu var.