Güncelleme Tarihi:
TBMM Genel Kurulu, depremden etkilenen 10 ilde olağanüstü hal (OHAL) ilan edilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı'nı görüşmek üzere, Meclis Başkanı Mustafa Şentop başkanlığında toplandı. Açılışta konuşan Şentop, "Vatanımız ve milletimiz tüm zamanların ve mekanların gördüğü en büyük felaketlerden birini yaşamaktadır. Devletimizin tüm kurumları, sivil toplum kuruluşlarımız ve milletimiz ilk andan itibaren felaket bölgesinde insanüstü bir gayretle çalışmaktadır. Adeta yerkürenin yıkımı manasına gelebilecek 7.7 ve 7.6 ölçeğinde iki büyük deprem ile sayısız artçı depremler, maalesef 10 ilimizde on binlerce vatandaşımızın ölümüne ve yaralanmasına neden olmuştur. 85 milyon olarak üzüntümüz kelimelerle ifade edilemez boyuttadır; acımız tarifsizdir. Gün, birlik, beraberlik ve dayanışma günüdür. Milletimizin karakterinin bir parçası olarak sabır ve vakarla bu zorluğun üstesinden gelme günüdür. Bölgede yardım bekleyenlere yetişme, destek olma, yaraları sarma günüdür. Hepimiz daha etkin ve verimli olmak için çalışmanın ve çözümün ortağı olmak zorundayız" dedi.
'CAN KAYBIMIZIN BU SAYIYI AŞMAMASINI TEMENNİ EDİYORUZ'
Genel Kurul açılışında depremde hayatını kaybedenler için 1 dakikalık saygı duruşundu bulunuldu. Ardından Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, hükümet adına konuşma yaptı. Oktay, Türkiye'nin 6 Şubat Pazartesi günü saat 04.17'de Kahramanmaraş Pazarcık'ta 7.7 büyüklüğünde ve aynı gün saat 13.24'te Kahramanmaraş Elbistan'da 7.6 büyüklüğünde meydana gelen depremlerle sarsıldığını hatırlattı. Yaklaşık 110 bin kilometrekare alanı etkileyen bu depremlerin çok sayıda can kaybına ve yaralanmalara neden olduğunu belirten Oktay, "Deprem yaklaşık 110 bin kilometrekare alanı etkilemiştir. Bu değer Avrupa'da birçok ülkenin yüz ölçümü kadar veya ondan daha büyüktür. Bu deprem Anadolu coğrafyasının son 2 bin yıllık tarihçesinde 1668 büyük Anadolu depremi ve 1939 Erzincan depreminden sonra meydana gelen en büyük üçüncü depremidir. Bu depreme yakın 1939 Erzincan depreminde 33 bin can kaybı meydana gelmiştir. Erzincan depremine yakın büyüklükte olan bu son depremlerde can kaybımızın bu sayıyı aşmamasını temenni ediyoruz" diye konuştu.
'14 BİN 351 KİŞİ HAYATINI KAYBETTİ'
Depremde hayatını kaybedenlerle ilgili son rakamı da paylaşan Oktay, "Yaşadığımız bu büyük afette göçük veya yıkım sonucu an itibarıyla 14 bin 351 kişi hayatını kaybetmiş, 63 bin 794 kişi yaralanmıştır. Depremin ilk dakikalarından itibaren başta AFAD, TSK, jandarma, polis arama kurtarma personelleri olmak üzere ülkemizin tüm kapasitesi afet bölgesine sevk edilmiştir. 24 bin 727'si arama kurtarma personeli olmak üzere çeşitli kurumlarımız ve sivil toplum kuruluşlarından toplam 113 bin 318 personel ve gönüllü afet müdahale çalışmalarında bulunmaktadır. Ülke genelinden deprem bölgesine 1245 ambulans, 245 UMKE timi ve 5 uçak ambulans ile toplam 6 bin 572 sağlık personeli sahada hizmet vermektedir. Ayrıca 918 vinç, 421'i ekskavatör olmak üzere toplam 10 binin üzerinde iş makinesi sahada aktif çalışmaktadır" dedi.
'BÜTÇELERİMİZİ PLANLADIK, KURUMLARIMIZA TAHSİS EDİYORUZ'
Fuat Oktay, afet bölgesinde tüm çalışmaların kontrollü devam ettiğini belirterek, "Deprem bölgesinden diğer illerimize gitmek isteyen vatandaşlarımız için ilk etapta 1 milyon 100 bin kişilik geçici barınma imkanı da oluşturulmuştur. Bu kapsamda afet bölgesinden 27 bin 722 vatandaşımız tahliye edilmiştir. Deprem anından bu yana çalışmalarımız, adeta bir seferberlik halinde kesintisiz sürdürülmektedir. Depremden zarar gören vatandaşlarımız için bir yıl içinde tamamlayacağımız afet konutları ile vatandaşlarımıza yapacağımız ayni ve nakdi yardımlar, ilaç ve tıbbi malzeme, çadır, gıda gibi diğer afet ve acil durum faaliyetleri harcamalarına ilişkin bütçelerimizi planladık ve kurumlarımıza tahsis etmekteyiz" açıklamasında bulundu.
Depremden zarar gören her bir aileye acil ihtiyaçlarının karşılanması için ilk etapta 10 bin TL yardım verilmesini kararlaştırdıklarını belirten Oktay, "İlk etapta da 100 milyar TL kaynak ayrılmıştır. İhtiyaca göre bu destekler artarak devam edecektir. Yine deprem bölgesinde mücbir sebep hali ilan ettik ve bu kapsamda vatandaşlarımızın devlete ödemeleri gereken vergi ve prim yükümlülüklerinin ertelenmesine ilişkin düzenlemeleri de hızlıca tamamladık. Ayrıca bölgedeki vatandaşlarımızın ve işletmelerimizin bankalardan kullandıkları kredilerin geri ödemelerinin 6 ay sonraya kadar ertelenmesini sağladık" dedi.
'OLAĞANÜSTÜ TEDBİRLER ALINMALI'
OHAL'in gerekçelerini açıklayan Fuat Oktay, olağanüstü durumlar için olağanüstü tedbirler alınmasını gerektiğini belirterek, şunları söyledi:
"Olağanüstü bir yönetim düzeninin gerekli olduğu doğal afet, tehlikeli salgın hastalık ve kamu düzenini tehlike altına sokan yaygın şiddet vakaları gibi durumlarda başvurulan OHAL uygulamasında amaç; yaraların en hızlı şekilde sarılmasıdır. Acil ve hayati ihtiyaç malzemelerinin karşılanması, afet bölgesinde yıkılma riski olan binaların bulunduğu alanlara girişin sınırlandırılması, tehlike arz eden binaların yıkılması ve zaruri ihtiyaçların dağıtımının düzenlenmesi gibi zorunlu işler olağanüstü hal yönetimi ile kolaylıkla ve hızlıca sağlanabilecektir. Mülki idare amirleri, tedavi, kurtarma, yedirme, giydirme ve barındırma gibi işlerle bu gibi işlerin gerektirdiği acil satın almaları ve kiralamayı doğrudan yapabilecektir. Konaklama tesislerinin olağanüstü hal gereklerine göre kullanılabilmesi OHAL kapsamında mümkün olabilecektir. Daha önce ABD, Kanada ve Filipinler gibi pek çok ülkede doğal afetler sonrası OHAL ilan edilmiştir. Ülkemizde de OHAL, afetten etkilenen iller ile sınırlı tutularak Meclisimizin onayına sunulmuştur. Tek hedef, afet yönetimi sürecinde en çabuk ve en etkili şekilde, her anlamda insanımızın yardımına koşabilmektir. Yaraları en hızlı şekilde sarmak ve şehirlerimizi yeniden ihya etmek için olağanüstü hal durumunun hayati bir karar olduğuna inanıyorum. Yaşanan bu büyük afetin yaralarının sarılması için Yüce Meclisimizin OHAL ilanına destek vermek suretiyle milletimizin ve devletimizin yanında olacağına inancımız tamdır."
'LOJİSTİĞİ ETKİLEYEBİLECEK KAPALI YOLUMUZ YOK'
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay, ulaştırma alanında yaşanan sıkıntılara ilişkin, "İlk etapta Nur Dağı'ndan kaynaklanan ve afet bölgesine giderken Konya ve Kayseri bölgelerinde oluşan sıkıntılar vardı, oraya çok ciddi şekilde odaklandık. Sonrasında da lojistiği etkileyebilecek alan kalmayacak şekilde afet bölgesine lojistik destekle tüm yollar açıldı. Bazıları sıkıntılı da olsa tek şeritli de olsa kontrollü geçiş de olsa açılmasını zorladık ve o şekilde yaptık; Nur Dağı bunun örneklerindendir. Dolayısıyla an itibarıyla lojistiği etkileyebilecek kapalı yolumuz yoktur. Tek şeritli olan yerlerden kaynaklı bazen trafikte sıkışmaları yaşamakla birlikte yine afet bölgesine ulaşıyoruz" dedi.
Ayrıca Hatay dışında havalimanlarının tamamının açık olduğunu aktaran Oktay, "Açık olan havalimanları faaliyetlerine yoğun şekilde devam etmektedir. Hatay'da da onarım çalışmaları başlamıştır. En geç 1 hafta içerisinde ki 1 haftaya kalmayacaktır; tamamen oranın da yeniden onarımı tamamlanacaktır ve oradan da nakliye tekrardan normale dönecektir. Onarımı devam ediyor" diye konuştu.
'HABERLEŞME NORMALE DÖNMEYE BAŞLADI'
Fuat Oktay, deprem bölgesindeki haberleşmeye ilişkin bilgileri de paylaşarak, "Mobil baz istasyonları 10 bin civarındaydı; bunların yaklaşık 4'te 1'i hasar görmüştü. Bölgeye çok yoğun şekilde jeneratör devri ve kesintisi olan elektriklerin devreye alınmasıyla birlikte mobil baz istasyonlarının da sevkiyle şu anda haberleşme, afet yönetimini etkilemeyecek boyutta artık normale dönmeye başlamıştır. Zaman zaman özellikle arama kurtarmanın yapıldığı bölgelerde jeneratördeki sesin o bölgeyi etkilememesi için jeneratörün durdurulması istendiğinde elektriğin verilememesinden kaynaklı baz istasyonlarının çalışmaması durumu söz konusu olduğunda oralarda sıkıntı yaşanabilmekte, bu da zaten yine tedbir amaçlıdır" dedi.
Enerji sorununun da çözüldüğünü vurgulayan Oktay, "Hatay, Maraş ve Antep’e doğal gaz verilemiyordu, Adıyaman'a da tedbir amaçlı verilmiyordu; buraların tamamını dün akşam itibarıyla tamamladık ve dün akşamdan itibaren, yine ikincil afetlere sebebiyet vermeyecek şekilde, kontrollü şekilde verebilecek konumdayız ve vermeye de başladık. Ümit ediyoruz ki kontroller tamamlanınca bunların tamamına veriyor olacağız” açıklamasında bulundu.
Akaryakıt sıkıntısını, çok ciddi sıkıntı boyutuna dönüşmeyecek şekilde yönettiklerini belirten Oktay, "Gerek seyyar tankerlerle gerek diğer tankerlerle bölgeye yoğun akaryakıt sevkiyatı devam ediyor. Psikososyal destekler yine aynı şekilde devam ediyor gerek Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı'nda gerek manevi boyuttaki Diyanet İşleri Başkanlığı çerçevesinde. Sağlık açısından yine çok ciddi olarak gerek içeride gerek dışarıda hastanelerimiz, personelimiz, UMKE’miz yoğun şekilde destek vermiştir. Dışarıda sahra veya daha küçük çaplı hastaneler faaliyete alınmıştır, orada bir sorun yaşamıyoruz; yine ağır hastalar da zaten afet bölgesi dışına hava ambulanslarıyla çok hızlı bir şekilde tahliye edildiler, edilmeye de devam ediyorlar" dedi.
AK PARTİ'Lİ TUNÇ: OHAL KARARI ZARURİ HALE GELDİ
Genel Kurul’da, AK Parti Grubu adına konuşan Grup Başkan Vekili Yılmaz Tunç, OHAL kararının vatandaşın temel hak ve hürriyetlerini sınırlandırmak için alınmadığına vurgu yaparak, "OHAL kararı depremden etkilenen vatandaşlarımızın temel hak ve hürriyetlerini bir an önce kullanabilmeleri için alınmaktadır. OHAL süresince çıkarılacak olan Cumhurbaşkanlığı kararnameleri TBMM'de 3 ay içerisinde görüşülecektir. Dolayısıyla böyle bir anayasal güvence varken bu yöndeki eleştirileri de kabul etmemiz mümkün değildir. Acımız çok büyük ve üzüntümüz tarifsizdir. Gün, ayrı ve gayrı olmadan bir ve beraberce milletimizin yüküne omuz verme, acılarını paylaşma günüdür. Bugün dünya ülkeleri bizim için deprem bölgesindedir" dedi.
MHP Grup Başkan Vekili Muhammet Levent Bülbül de OHAL kararına destek verdiklerini belirterek, kararın zaruri hale geldiğini söyledi.
CHP'Lİ TEZCAN: OHAL NEYİ KURTARACAK?
CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan, CHP olarak OHAL’i desteklemediklerini belirtip, deprem anından itibaren tedbirlerin alınmadığını savundu. Tezcan, "Bugün canı kurtaramayan OHAL neyi kurtaracak? Niye istiyorsunuz bu yetkiyi? Mevzuat uygun, Cumhurbaşkanı'nın tek kişi olarak neredeyse bütün yetkiler elinde; ayrıca mevzuat var, Afet Kanunu var, İl İdaresi Kanunu var, Cumhurbaşkanı'na tanınan yetkiler var, bu kanunlarla her şeyi yapabilirsiniz. Mesela 'Afet Kanunu’na dayanarak çalışma yükümlülükleri getirebilirsiniz, 'Afet Kanunu'na dayanarak imarla ilgili düzenlemeler yapabilirsiniz, görevlendirmeler yapabilirsiniz, çeşitli ekipler kurabilirsiniz, talimatlar verebilirsiniz. Olağanüstü halin size vereceği tek ilave yetki, temel hak ve özgürlükleri kısıtlayabilmek. Buna niye ihtiyaç duyuyorsunuz?" diye konuştu.
İYİ PARTİ'Lİ DERVİŞOĞLU: OHAL HANGİ YETKİYİ VERİYOR?
İYİ Parti Grup Başkan Vekili Müsavat Dervişoğlu da "Olağanüstü hal, Cumhurbaşkanlığı Hükumet Sistemi'nin yürütme erkine verdiği geniş yetkiler kompozisyonunda bulunmayan hangi yetkiyi iktidara vermektedir? Olağanüstü halle amaçlanan deprem bölgesinde Türk Silahlı Kuvvetleri unsurlarını kullanmak ise bunun için olağanüstü hale ihtiyaç yoktur" dedi.
HDP Grup Başkan Vekili Hakkı Saruhan Oluç da OHAL kararını desteklemediklerini söyledi.
Genel Kurul’da söz alan BBP Genel Başkanı Mustafa Destici de karara destek verdiğini kaydetti. Destici, kürsüde deprem felaketine ilişkin konuşurken gözyaşı döktü.
OHAL kararını uzun bulan CHP ve İYİ Parti'nin, OHAL’in 1 ayla sınırlandırılması istemiyle verdikleri önerge reddedildi.
KABUL EDİLDİ
Genel Kurul’da AK Parti, MHP ve BBP Genel Başkanı Mustafa Destici’nin oylarıyla depremden etkilenen 10 ilde 3 ay süreyle OHAL ilan edilmesine ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı kabul edildi. Öte yandan depremde ailesi ile birlikte enkaz altında kalarak hayatını kaybeden AK Parti Adıyaman Milletvekili Yakup Taş’ın Genel Kurul'da oturduğu yere karanfil bırakıldı.