Cumhurbaşkanı Sezer, Çevre Yasası'nı onayladı

Kanuna göre, başta idare, meslek odaları, birlikler ve sivil toplum kuruluşları olmak üzere herkes, çevrenin korunması ve kirliliğin önlenmesi ile görevli olacak, bu konuda alınacak tedbirlere ve belirlenen kurallara uyma yükümlülüğü bulunacak.

Çevrenin korunması, bozulmasının önlenmesi ve kirliliğin giderilmesi alanlarındaki her türlü faaliyette, Çevre ve Orman Bakanlığı ve yerel yönetimler, gerekli hallerde meslek odaları, birlikler ve sivil toplum kuruluşlarıyla işbirliği yapacak.
Arazi ve kaynak kullanım kararlarını veren ve proje değerlendirmesi yapan yetkili kuruluşlar, karar alma süreçlerinde sürdürülebilir kalkınma ilkesini gözetecek. Ekonomik faaliyetlerin faydası ile doğal kaynaklar üzerindeki etkisi, sürdürülebilir kalkınma ilkesi çerçevesinde uzun dönemli olarak değerlendirilecek. Atık oluşumunu kaynağında azaltan ve atıkların geri kazanılmasını sağlayan çevreyle uyumlu teknolojiler kullanılacak.

Kirlenme ve bozulmanın önlenmesi, sınırlandırılması, giderilmesi ve çevrenin iyileştirilmesi için yapılan harcamalar; kirleten ve bozulmaya neden olan tarafından karşılanacak. Kirletenin kirlenmeyi ve bozulmayı durdurmak, gidermek ve azaltmak için gerekli önlemleri almaması veya bu önlemlerin yetkili makamlarca doğrudan alınması nedeniyle, kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan gerekli harcamalar, kirletenden tahsil edilecek.

ÇEVRE BAKANLIĞI KOORDİNATÖR OLACAK

Çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için uyulması zorunlu standartlar olacak, vergi, harç, katılma payı, yenilenebilir enerji kaynaklarının ve temiz teknolojilerin teşviki, emisyon ücreti ve kirletme bedeli alınması, karbon ticareti gibi piyasaya dayalı mekanizmalar ve ekonomik araçlar ve teşvikler kullanılacak.
Bölgesel ve küresel çevre sorunlarının çözümüne yönelik olarak taraf olunan uluslararası anlaşmalar sonucu ortaya çıkan ulusal hak ve yükümlülüklerin yerine getirilmesi için gerekli teknik, idari, mali ve hukuki düzenlemeler, bakanlığın koordinasyonunda yapılacak. Gerçek ve tüzel kişiler, bu düzenlemeler sonucu ortaya çıkabilecek maliyetleri karşılamakla yükümlü olacak.

Çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve çevre sorunlarının çözümüne yönelik gerekli teknik, idari, mali ve hukuki düzenlemeler, Çevre ve Orman Bakanlığı'nın koordinasyonunda yapılacak.

YÜKSEK ÇEVRE KURULU

Yasa kapsamında Yüksek Çevre Kurulu oluşturulacak. Bu kurul, ”Başbakanın başkanlığında, başbakanın bulunmadığı zamanlarda Çevre ve Orman Bakanı'nın başkanlığında, başbakanın belirleyeceği sayıda bakan ile bakanlık müsteşarı”ndan oluşacak.

Yılda en az bir kez toplanacak Kurul, etkin bir çevre yönetiminin sağlanması için hedef, politika ve strateji belirleyecek, sürdürülebilir kalkınma ilkesi çerçevesinde ekonomik kararlara çevre boyutunun dahil edilmesine imkan veren hukuki ve idari tedbirleri belirleyecek.

ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ

Çevrenin korunması amacıyla doğal çevreyi oluşturan biyolojik çeşitlilik ile bu çeşitliliği barındıran ekosistemin korunması esas olacak.

Sürdürülebilir kalkınma ilkesi doğrultusunda, bölge ve havza bazında çevre düzeni planları, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yapılacak veya yaptırılacak.

Türkiye ve dünya ölçeğinde ekolojik önemi olan, çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı alanları, “özel çevre koruma bölgesi” belirlemeye ve ilan etmeye, Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı yetkili olacak.
Sulak alanların doğal yapıları ve ekolojik dengeleri korunacak. Sulak alanların doldurulması ve kurutulması yoluyla arazi kazanılamayacak.

NADİR BİTKİ VE HAYVAN TÜRLERİ KORUNACAK

Biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilirliğinin sağlanması bakımından nesli tehdit veya tehlike altında olanlar ile nadir bitki ve hayvan türleri korunacak, mevzuata aykırı biçimde ticareti yapılamayacak. Türkiye'nin deniz, yeraltı ve yerüstü su kaynakları ile su ürünleri üretim alanları kirlenmeye karşı korunacak.

 
Atıksu yönetimiyle ilgili olarak deşarj standartlarını koyma, atıksu projelerini onaylama, teknoloji belirleme ve denetleme gibi görevler, Çevre ve Orman Bakanlığı'nca yapılacak.

Su ürünleri istihsal alanlarıyla ilgili alıcı ortam standartları, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'nca belirlenecek.
Denizlerde yapılacak balık çiftlikleri, kapalı koy ve körfezler ile doğal ve arkeolojik SİT alanlarında kurulamayacak.

ÇED RAPORLARI

Gerçekleştirmeyi planladıkları faaliyetleri sonucu çevre sorunlarına yol açabilecek kurum, kuruluş ve işletmeler, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporu veya proje tanıtım dosyası hazırlamakla yükümlü olacak.

“ÇED olumlu kararı” veya “ÇED gerekli değildir” kararı alınmadıkça, bu tür faaliyetlere onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı verilemeyecek, proje için yatırıma başlanamayacak ve ihale edilemeyecek.

Atıkları alıcı ortamlara vermeleri uygun görülmeyen tesis ve işletmeler ile yerleşim birimleri, bunları arıtmak ve bertaraf etmekle yükümlü olacak.

İnşaat ruhsatı aşamasında bu yükümlülüğünü yerine getireceğini gösteren proje ve belgeleri ilgili kuruma sunmayanlara inşaat ruhsatı verilmeyecek. İnşaatı bitenler, bu yükümlülüğü yerine getirmedikçe işletme veya yapı kullanma ruhsatı alamayacak. Yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerin daha önceden verilen yapı kullanma izni veya işletme izni iptal edilecek.

HİZMETLER KARŞILIĞINDA ÜCRET ALINACAK

Atıksu altyapı sistemlerini kullananlar, bağlantı sistemlerinin olup olmadığına bakılmaksızın, arıtma sistemlerinden sorumlu yönetimlerin yapacağı her türlü yatırım, işletme, bakım, onarım ve temizleme harcamalarının tamamına kirlilik yükü ve atıksu miktarı oranında katılacak.

Bu hizmetlerden yararlananlardan alınacak olan atıksu toplama, arıtma, bertaraf ücretleri, atıksu ile ilgili hizmetler dışında kullanılamayacak.

Belediyeler, evsel katı atık bertaraf tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmekle yükümlü olacak.

TEHLİKELİ ATIKLAR

Tehlikeli kimyasallar, piyasaya süren kurum, kuruluş ve işletmelere toplattırılıp, imha ettirilecek.
Tehlikeli atıkların ithalatı yasaklandı. Bunların üretimi, satışı, depolanması, kullanılması ve taşınması faaliyetlerini yürütenler, bir kaza dolayısıyla çevreye ve üçüncü şahıslara verebilecekleri zararlara karşı mali sorumluluk sigortası yaptıracak. Sigorta yaptırma zorunluluğuna uymayanlara, bu faaliyetleri için izin verilmeyecek.

TİTREŞİM DE YASAK

Kişilerin huzur ve sükununu, beden ve ruh sağlığını bozacak şekilde gürültü oluşturulmasının yanı sıra, “titreşim” oluşturulması da yasaklandı.

Ulaşım araçları, şantiye, fabrika, atölye, işyeri, eğlence yeri, hizmet binaları ve konutlardan kaynaklanan gürültü ve titreşimin standartlara indirilmesi için gerekli tedbirler, faaliyet sahiplerince alınacak.
Gürültü ve titreşime neden olanlara, konutlar için 400 YTL, ulaşım araçları için bin 200 YTL, işyerleri ve atölyeler için 4 bin YTL, fabrika, şantiye ve eğlence yerleri için 12 bin YTL ceza verilecek.