Cuma muhtırası ve piyasalar

Herhalde klavye gürültüsüyle karıştığından olacak, şarkının sözleri kulağıma “Bir gece ansızın muhtıra verebilirim, eğer beni dinlemezsen, ne yapacağım bilirim” olarak yansıyor. Cuma akşamı TSK websitesine asılan uyarı bir muhtıradır ve hükümete verilmiştir. Eğer AKP muhtıranın  gereğini yapmaz, bildiği yolda devam ederse, piyasalara ne olur sorusuna cevap  arayalım şimdi.

Önce dış konjüktürden bahsedelim.  Haftalık bazda bütün büyük borsalar yine fevkalade performans gösterdi, ama Cuma ABD 1. çeyrek GSMH  verisinin ardından hemen hepsi değer yitirdi.   Çünkü ABD’de büyüme 2003 yılından bu yana en düşük seviyesine gerilerken, enflasyonda belirgin bir iyileşme yoktu.  Dış piyasaların bu hafta yeniden iyimserliğe dönmesi en olası senaryom.  Bizde ne olur sorusuna cevap ararken, yabancı yatırımcıların hala risk iştahının yüksek olduğu bir ortam varsayacağım.  Yok, önümüzde artık periodik olarak yaşayacağımız dalgalanma dönemlerinden biri yatıyorsa, o zaman risklerimiz abartılarak görülür ve aşağıda anlatacağım hasar ikiye katlanır. Böyle bir olasılık da yok değil, ABD dolarının güç kaybına rağmen Fed’in faiz artırması, yada petrol fiyatlarındaki artışın devam etmesi bize özgün senaryoyu daha güçleştirir.  �

Muhtıra büyük ölçüde Sn Gül’ün adaylığına karşı diye algıladım ben.  TSK adaydan memnun olmadığına göre, eğer bir şekilde seçim ertelenir, yerine erken genel seçim kararı alınırsa, yaşayacağımz sadece bir dalgalanma olur.  Seçime giderken artacak ekonomik riskler ve seçim sonu belirsizliği de göz önüne alınarak bir miktar satış görürüz.  Pazar günü itibarıyla, AKP’nin Gül’den veya genel seçim öncesi cumhurbaşkanı seçmekten vazgeçtiğine dair bir işaret yoktu.  Demek ki, piyasalar açlışta satış yaptıktan sonra Anayasa Mahkemesi kararınını bekleyecek.  Eğer Yüce Mahkeme seçimin ilk turunu iptal ederse, zaten erken seçime gidiliyor.

İkinci ve daha riskli senaryoda ise Anayasa Mahkemesi seçimin ilk turunu onaylar.  Muhalefetin itirazına rağmen Sn Gül cumhurbaşkanı seçilir.  Bu sernyonun bir çok varyasyonu var, hepsini sırası ile inceleyelim.  İlk seçenekte, Gül’ün cumhurbaşkanı olmasının ardından erken seçim kararı alınır. Bu senaryoda riskler ilkine göre biraz yükselir.  Çünkü, TSK’nın istemediğini ifade ettiği Gül artık en yükse  makamdadır.  Böyle bir şey yapacağını sanmıyorum, ama örneğin  Yüksek Askeri Şura kararlarına karışma durumundadır.  TSK’dan Gül icraatına karşı seçime kadar giden dönemde yeni muhtıra veya yaptırımlar gelmesi  olasılığı risk algılmasını artırır.  Yatırımcı her sabah neyle karşılaşacağız korkusu ile işe gelir.  Belki yabancı yatırmcı ordunun neye kadir olduğunu bilmedği için çok satmaz, ama yerli yatırımcı ağırdan maldan çıkar.  Beki 3 ay sürecek bir gerileme dönemine gireriz. Bunun da ötesinde, tüketim ve sabit sermaye yatırımlarında çok sert yavaşlama olabilir.

Anayasa Mahkemesi’nin seçimleri iptal etmediği senaryonun bir değer seçeneği ise daha korkutucu. AKP, TSK’yı cezalandrıma yoluna gidebilir, ya da TSK seçimleri beklemeden muhtırada altını çizdiği sorunları kendi başına çözme kararı alır. Bu  iki şekilde olur.  İlkinde, uyandığımızda sivil hükümetin artık yerinde olmadığını görürüz.  İkincisi 28 Şubat benzeri çok kapsamlı bir toplumla sorunları paylaşma, ve TSK’nın kendi yetkisi dahilindeki alanlarda çözme süreci başlar.  Jandarma’nın kolluk görevi yaptığı bir ülkede, bu çözümler toplumu şaşırtacak kadar ağır ve ezici olabilir. 28 Şubat’da olduğu gibi, tüm toplum ve kurumlar “saf tutar”.  Hergün yeni bir olay ve gerginlikle uyanırız.  Bu senaryoda, yerlisi de yabancısı da hızla maldan çıkar, eğer çıkabilirse tabii.  Bu ortamda Borsa ve DİBS’de likidite aniden kuruduğu için, dalgalonmalar çok sert olur, asıl fiyat dengesi döviz piyasasında gerçekleşir.  Yani YTL çok sert bir deval yer. Benim açımdan, bu noktaya geldikten sonra seçime kadar piyasalardan para kazanmak imkansız hale gelmiştir.  Aylardır uyardığım için içim rahat.