Cüce palmiye nedir, faydaları neler?

Yüzyıllardır tıbbı tedavilerde kullanılan cüce palmiye bitkisi son dönemde en çok merak edilen bitkilerden, özellikle hastalıklarını doğal yöntemlerle tedavi etmek isteyen vatandaşların araştırılmalarına konu oluyor. Cüce palmiye hakkında bilinmesi gerekenleri derledik. İşte cüce palmiye hakkında tüm detaylar...

Amerika Birleşik Devletleri'nin güneydoğusuna özgü bodur bir ağaç olan cüce palmiyenin ayırt edici özelliği yelpaze şeklindeki yapraklarıdır. Geniş, el değmemiş cüce palmiye ormanları bir zamanlar Florida’nın, Georgia’nın ve bölgedeki diğer şehirlerin kıyı şeritlerinin yüzlerce kilometresini kaplıyordu. Bitkinin yoğunluğu, yaprak saplarının testeremsi keskinliğiyle birleşince bu ormanları içinden geçilemez hale getirir.

Cüce palmiyenin zeytin büyüklüğünde ve şeklinde olan mor meyveleri, Avrupalılar Kuzey Amerika’nın bu bölgelerine gelmeden yaklaşık 1200 yıl öncesinden itibaren yerli Amerikan topluluklarının vazgeçilmez besinlerindendi. Yerleşimciler geldiklerinde cüce palmiyeyi diyetlerine eklediler ve meyveleriyle hayvanlarını beslediler.

Aynı zamanda yerli toplulukların cüce palmiyeyi özellikle idrar yolu şikayetleri için kullandıklarını gözlemlediler. 1800’lerin sonlarında bitki ABD konvansiyonel tıbbında yerini bulmaya başladı. Cüce palmiyeye olan ilgi bir dönem için azaldı ancak 1990’larda prostat sorunları için bitki uzmanları tarafından yeniden önerilmeye başladı. Seminoller ve ABD’nin güneydoğusunda yer alan diğer topluluklar cüce palmiyeyi çok uzun zamandan beri idrar yolu, sindirim ve dizanteri şikayetleri için; aynı zamanda bir afrodizyak, balgam sökücü, antiseptik ve genel sağlığı güçlendiren bir tonik olarak kullanırlar. 20. yüzyılın başlarında konvansiyonel ve Amerikan eklektik doktorları cüce palmiyeyi sorun için önerdiler.

Meyvelerinden hazırlanan preparatlar özellikle idrar yolu enfeksiyonları, genişlemiş prostat semptomlarını azaltmak ve libidoyu canlandırmak için verilirdi. 1950’lerde ABD’de her türlü bitkiye olan ilgi azalmaya başlayınca cüce palmiye Avrupa’da yoğun olarak kullanılmaya başladı. Cüce palmiye meyvelerinden yapılan standardize ekstreleri üreten ilk şirketler Avrupalı şirketlerdi. Modern bitkisel tedavide cüce palmiye asıl olarak benign prostat hiperplazisini (BPH’yi) yani prostat genişlemesini tedavi etmek için kullanılır. Yalnızca ABD’de 2 milyon erkek tarafından kullanılmıştır. Bazı bitkisel tedavi uzmanları cüce palmiyeyi erkeklerdeki kronik pelvis ağrısı sendromu (CPPS), idrar yolu enfeksiyonları, idrar yolu bozuklukları ve safra kesesi sorunları için önerirler

Serenoa cinsinin yalnızca bir türü vardır: cüce palmiye (S. repens). Ana kök toprağa yayılır ya da tırmanıcıdır; bazen yüzeyinde dallanır; 1 ila 3 metreye kadar boylanabilir. Yaprakları yaklaşık olarak 1 metre uzunluğunda ve yelpaze şeklindedir. Tekli dar yaprakçıkları uzundur ve yüzeyin ortasından çıkar. Yaprak saplarının kenarları keskin dişler gibidir; tür ismindeki “saw” (ç.n.: İngilizce’de testere anlamına gelir) kelimesinin nedeni bu keskin dişli yapraklarıdır. Kremimsi beyaz, kokulu çiçekleri bitkinin yüzeyinden büyük kümeler şeklinde çıkar. Cüce palmiyenin ticarete konu olan yemişleri yani meyveleri zeytin büyüklüğündedir, yağlıdır, başlangıçta yeşildir ve daha sonra turuncumsu kahverengine dönüşür; eğer bitki üzerinde olgunlaşırsa siyaha döner.

CÜCE PALMİYE NASIL YETİŞTİRİLİR?

Cüce palmiye genellikle ABD’nin güneydoğu bölgesinde yer alan çamlıklarda, kum tepelerinde ve tepeciklerde küme halinde bulunur. Florida’da cüce palmiye ormanları (özellikle de orta ve güney Florida’da) bitki örtüsünün milyonlarca dönümünü kaplar. Cüce palmiye Güney Karolina’dan Florida’ya ve güneydoğuda Mississippi’ye kadar aşağı kıyı şeridinde yetişir. Meyveler olgunlaşırken kendine has özel kokusunu yayar ve tüm habitat bu kokuyla kaplanır. İlk Avrupalı yerleşimciler bu meyveleri tatsız bulmuşlardı.

 Gemileri batan Quaker’ların ilk izlenimlerinin yazılı olduğu 1796 yılına ait bir notta: “tadına baktık ama hiçbirimiz bu meyveleri ağzımızda daha fazla tutmayı başaramadık. Tadı tütüne batırılmış bayat peynir gibi.” Ancak 1898 yılına ait bir kayıtta cüce palmiye için “Florida yarımadasının yerlilerinin hayatı büyük ölçüde cüce palmiye yemişlerine bağlıdır” yazar. Florida’da yaygın ve bol miktarda bulunması nedeniyle cüce palmiye nadiren ekilir. Yine de bazen yabani bitkiler peyzaj tasarımına dönüştürülmektedir.

CÜCE PALMİYENİN FAYDALARI

Cüce palmiyenin siyah-mavi, tekli tohumlu yemişleri prostat sorunları için bitkisel ilaç yapımında kullanılır. Yemişlerden elde edilen ekstre 5-alfa-redüktaz enzimi inhitibörüdür; prostatın büyümesini engelleyen bir özelliğe sahiptir. Cüce palmiyenin aynı zamanda östrojen, progesteron, testosteron ve prostat büyümesini yavaşlatma üzerine de etkileri olabilir. Bu etkilerin tamamı idrar akışını düzenleyerek, acıyı ve gece işemelerini azaltarak BPH semptomlarını hafifletir. Cüce palmiyenin günlük 320 mg’lık standart ekstresinin kullanıldığı birçok klinik çalışmada bu ekstrenin BPH semptomlarını etkili bir biçimde hafiflettiği ancak prostat ebatını asıl küçülten bileşenin finasterid (ç.n.: 5 alfa redüktaz enzimininin inhibitörüdür) olduğu görüldü.

Finasterid kandaki testosteron seviyesini düşürürken cüce palmiye kandaki testosteron seviyesini, PSA’yı ya da diğer seks hormonlarını etkilemiyor görünür. Cüce palmiye üzerine başka çalışmalar da yapılmış; çıkan sonuçlar birçok farklı çalışmanın sonucuyla beraber titiz bir biçimde değerlendirilmiştir. Ancak neticede araştırmanın yönteminden kaynaklanan bir hata sonucu tüm sonuçlar karışmıştır.

NOT: Bitkinin faydalarını görebilmek için cüce palmiyeyi 1-2 ay kullanmanız gerekebilir.

CÜCE PALMİYENİN KULLANIM ŞEKLİ

EKSTRE: Çalışmalarda standart yüzde 80 ya da 90’lık yağ asitleri ve steroller içeren ekstreler kullanılmıştır. Bu iki bileşen BPH semptomları açısından en etkili iki bileşendir. Günde iki defa toplamda 160 mg alın.

TENTÜR: Günde 3 defa 1-2 ml alın. KAPSÜL: Üretici talimatlarını izleyin.

Cüce palmiyeyi tüketebileceğiniz çok güzel bir tarif;

Bir tencerede 2 yemek kaşığı kurutulmuş cüce palmiye yemişiyle 2 bardak suyu karıştırın. Üstünü kapatıp kaynatın ve ardından ateşi söndürün. 1 saat bekletin ve süzün. 1 yemek kaşığı bal ve ½ yemek kaşığı vanilya ekstresi ekleyin. Mikrodalgaya uygun bir bardağa koyup 1 dakika mikrodalgada ısıtın ve keyfinize bakın!

CÜCE PALMİYE İLE İLGİLİ UYARILAR

Cüce palmiye mide ekşimesine, kabızlığa, ishale, yüksek tansiyona ve kaşınmaya yol açabilir. Cüce palmiye nadiren seks isteğinin azalmasına yola açabilir. Olası hormonal etkilerinden dolayı hormon tedavisi görenlere ya da hamilelere önerilmez. Ancak zaten kadınlar bu bitkiyi pek kullanmazlar.

ŞİFALI BİTKİLER ANSİKLOPEDİSİ İSİMLİ KİTABI SATIN ALMAK İÇİN TIKLAYIN