ÇÖZGER nedir? E-Devlet ÇÖZGER raporu nasıl alınır?
Güncelleme Tarihi:
Çocuklar İçin Özel Gereksinim Raporunun kısaltılmış ismi olan ÇÖZGER, Sağlık kurulunca hazırlanan çocuğun özel gereksinimlerini belirten belgeyi ifade etmektedir. 20 Şubat 2019 tarihli 30692 sayılı Resmi Gazete ’de yayınlanan Yönetmelik ile Engelli Sağlık Kurulu Rapor süreçleri ve raporun içeriği değişmiştir. Bunun yanı sıra çocukların değerlendirmelerine ve rapor sürecine yeni bir yaklaşım getirmiştir. İşte, ÇÖZGER nedir sorusunun cevabı ve E-Devlet ÇÖZGER raporu hakkında merak edilen bazı bilgiler
ÇÖZGER ile gelen değişikliklerin en önemlilerinden biri çocuk ve erişkinler için verilecek raporların ayrılmış olmasıdır. Yani 18 yaşından küçük çocuklar bu yönetmelik kapsamındadır. Peki, ÇÖZGER raporu nasıl görüntülenir? İşte, ÇÖZGER hakkında detaylı bilgiler ve rapor sorgulama, görüntüleme detayları
ÇÖZGER NEDİR?
ÇÖZGER Yönetmeliği’nin amacı, çocukluk döneminin gelişim süreci nedeni ile erişkin dönemden farklılık göstermesinden dolayı özel gereksinimleri (engelleri) olan çocukların gereksinimlerini erişkinlerden farklı şekilde belgelenerek sağlık, eğitim, rehabilitasyon, diğer sosyal ve ekonomik haklara, hizmetlere erişimlerinin sağlanmasıdır. Ayrıca erişkinler esas alınarak hazırlanmış olan mevcut engelli sağlık kurulu raporları hakkında yönetmelikte çocuk yaş grubuna dair özel düzenlemelerin bulunmaması; bebeklik ve erken çocukluk (0-3) döneminde gelişimsel sorunları olan çocuklarda ağır engelliğin tanımında yaşanmakta olan güçlükler; değerlendirme farklılıkları; seyri iyi bilinen ve ağır engellilik yaratabilen hastalıkların veya sendromların tanısını almış çocukların değerlendirmesinin yapılabilmesi için ÇÖZGER standart değerlendirme süreçlerine ihtiyaç duyulmaktadır.
ÇÖZGER Yönetmeliği Özel Gereksinimleri Alanları Kılavuzu (Ek 2) ÇÖZGER için yapılacak olan değerlendirmenin temel yöntem, ilke ve kıstaslarını açıklamaktadır.
ÇÖZGER'de yer alan özel gereksinim; çocuğun toplumsal yaşama eşit katılabilmesi için bedensel ya da gelişimsel işlev kısıtlılığı olmayan bireylerden farklı sağlık, eğitim, rehabilitasyon, cihaz, ortez, protez, çevresel düzenlemeler ve diğer sosyal ve ekonomik haklara ve hizmetlere gereksiniminin olmasını ifade etmektedir. ”Özel Gereksinimi Var.”, “Hafif Düzeyde Özel Gereksinimi Var. “Orta Düzeyde Özel Gereksinimi Var.”, “İleri Düzeyde Özel Gereksinimi Var.”, “Çok İleri Düzeyde özel Gereksinimi Var.”, “Belirgin Özel Gereksinimi Var.” ya da “Özel Koşul Gereksinimi Var.” olan çocuk yasal düzenlemelerde “engelli” olarak nitelendirilen bireydir.
ÇÖZGER RAPORUNUZU GÖRÜNTÜLEMEK İÇİN TIKLAYINIZ
Mevzuata uyum arandığında Ek-3'te yer alan derecelendirmeden yararlanılır.
Toplumsal yaşama katılım kısıtlılığı ise bireyin toplumsal yaşamda nitelikli ve tam olarak yer alamaması, yaşama kabul ve dahil edilmesinde güçlükler yaşaması, mevcut olan işlev kaybının çevresel etmenlerden etkilenmesi sonucunda, çocuğun etkinlik ve yaşama katılımının yaşıtlarından daha az nitelik ya da nicelikte olmasını ifade etmektedir.
Engelli çocuklar için engel oranları kaldırılmıştır. Artık aynı engel ve durumdaki çocuklar için farklı yüzdeler hesaplanması gibi karışıklıklar olmayacaktır.
Ayrıca bu sistemde zeka geriliği, mental motor retardasyon gibi kişiyi veya ailesini rencide edecek, haysiyeti örseleyecek, önyargıya veya ayrımcılığa sebep olacak tanımlamalar rapordan kaldırılmış yalnızca Özel Gereksinim Alanlarının belirtilmesi gerektiği söylenmiştir. Tanıları yazarken de bu terimlerin kullanılmaması gerektiği vurgulanmıştır.
Raporda Engellilik kelimesi yerine özel gereksinim kullanılmaktadır ve ağır engelli ibaresi de kullanılmamaktadır.
Doğrudan Down sendromlu çocukları ve ailelerini etkileyecek değişiklikler ise şu şekildedir:
Mozaik Down sendromlu olmayan tüm Down sendromlu çocuklara;
Rapor; tanı kesinleşir kesinleşmez verilebilecektir. ÇÖZGER ekinde Kalıtsal hastalıklar başlığının altında özellikle Down Sendromu ile ilgili bir örnek verilmiştir ve “Örneğin doğumda mozaik olmayan Down sendromu tanısı almış bir çocuk için gelişimsel gerileme ya da başka patoloji beklenmeden doğumdan itibaren ÇÖZGER verilebilir” demiştir.
Rapor ÇÖZGER veren uzmanlar tarafından sürekli olarak da verilebilecektir. Sürekli rapor için Çözger yönetmeliğinde şöyle yazmaktadır:
“Çocuğun gereksinim durumunun sabit kalması veya artması söz konusu olan hastalıklar için sürekli rapor düzenlenir.” . Ayrıca Yönetmelik Ek 2 Temel İlkelerde Şöyle yazmaktadır: Çocuğun durumu nadiren 2 yıl kadar kısa sürede değişecektir. Bu nedenle Ek-2'de belirtilen durumlar dışında ÇÖZGER en az 2 yıl süreli verilir. Çocukların özel gereksinimlerinin hızla değişmeyeceğini düşünüldüğü durumlarda çocukların, ailenin ve Çözger kurumları çalışanlarının süreçteki zaman ve iş gücü kaybı gözetilerek rapor daha uzun süreli ya da sürekli olarak verilebilir.
Sosyal haklar için Ağır Engellilik durumuna karşılık gelen ifadeler: “Çok ileri düzeyde Özel Gereksinimi Var”, “Belirgin ÖGV” ve “Özel koşul gereksinimi var (ÖKGV)”
Down Sendromlu çocuklardan Mozaik Down sendromlu olanlar hariç hepsine ÖKGV olarak rapor verilecektir. Yani sosyal yardımlara başvurabilmenin bir ön koşulu olan raporlardaki ağır engellidir, ya da değildir karmaşası çözülmüştür. Ayrıca yukarıda bahsettiğimiz gibi engellilik oranı da ortadan kaldırılmıştır.
Yine ÇÖZGER ile rapor alma sürelerini hızlandırmak için ÇÖZGER Kurullarına süre kısıtlaması getirilmiştir. Raporlar kişinin başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün içerisinde tamamlanarak ilgiliye verilecektir.