Covid 19, anne karnında bebek ölümlerine yol açıyor mu?
Güncelleme Tarihi:
Covid-19 enfeksiyonu tüm dünyada hızlı bir şekilde yayılmaya ve can almaya devam ediyor. Virüsün hamileler ve yeni doğan bebekler üzerindeki etkisi ise hala tam olarak bilinmiyor
Geçtiğimiz haftalarda İsrail’de peş peşe yaşanan fetüs ölümleri "Acaba Covid-19, anne karnında bebek ölümlerine yol açıyor olabilir mi?" sorusunu tekrar akıllara getirdi.
Biruni Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Yavuz Şimşek, virüsün anneden plasentaya ve bebeğe geçişinin ölümlerin ana nedeni olarak kabul edildiğini söylüyor. Şu ana kadar Kanada, Çin, Fransa gibi bazı ülkelerden, Covid-19’lu hamilelerin bebeklerinde anne karnında bulaşmış enfeksiyon vakalarının nadiren de olsa rapor edildiğini, Covid-19’lu bir hamilenin bebeğine virüsün anne karnında bulaşma ihtimalinin yüzde 3 civarında olduğunu ekliyor.
BİR AY İÇİNDE 2 KEZ COVID-19 VİRÜSÜ TAŞIYAN FETÜS ÖLÜMÜ VAKASI
Şubat ayının sonlarında Times of Israel'da yer alan bir habere göre, 25 haftalık hamile olan bir kadın 2 gün boyunca ateş ve koronavirüs semptomları yaşadı. Covid-19 testi pozitif çıkan kadın bir müddet sonra ölü doğum yaptı ve yapılan testlerde fetüsün Covid -19 virüsü taşıdığı tespit edildi.
Kadının tedavi edildiği hastanenin Bulaşıcı Hastalıklar Bölümü Başkanı Dr. Tal Brosh, "Fetüsün plasenta yoluyla enfekte olduğunu ve çok yüksek ihtimalle koronavirüs nedeniyle öldüğünü söyleyebiliriz. Anne birinci veya ikinci trimesterde aşılanmış olsaydı, bundan kaçınılabilirdi" dedi.
Hastanenin doğum servisinin müdürü Dr. Yossi Tobin de fetüsün rahim içinde enfekte olması nedeniyle ölümün koronavirüs kaynaklı olmasının muhtemel olduğunu söyledi. Tobin, "Bu nadir görülen bir durumdur çünkü bebeğe genellikle doğumdan sonra anne ile temas sonucunda koronavirüs bulaşıyor. Rahimde Covid-19 pozitif olması fetüsün koronavirüs sonucu ölme olasılığının yüksek olduğunu gösteriyor" dedi.
Bu vakadan birkaç hafta sonra İsrail'de Covid-19 ile enfekte olmuş ikinci fetüs ölümü vakası bildirildi. Meir Tıp Merkezi yetkilileri, Covid-19 hastası 36 haftalık hamile bir kadının doğmamış çocuğunun anne rahimde öldüğünü, ölü fetüse yapılan korona testinin pozitif çıktığını yani virüsün bebeğe bulaştığını doğruladı.
ANTİKOR DA ANNEDEN BEBEĞE GEÇİYOR
Aslına bakılırsa, daha öncesinde de bebeklerde Covid-19 kaynaklı ölümler görülüyordu ancak bu ölümler bebek doğduktan sonra yaşanıyordu. Örneğin geçen yıl Mayıs ayında Güney Afrika Cumhuriyeti'nde 2 günlük bir bebek ciğerlerinde yaşadığı sorun nedeniyle nefes almakta güçlük çekerek hayatını kaybetti. Bebeğe yapılan PCR testi pozitif çıkarken doktorlar bunun Covid-19 kaynaklı ilk ölüm olduğunu duyurdu.
Diğer yandan birçok farklı vakada sadece virüsün değil, annenin vücudundaki antikorların da karnındaki bebeğe geçebildiği ortaya çıktı. Örneğin, ABD'nin Florida eyaletinde 36 haftalık hamileyken Covid-19 aşısı olan bir kadının bebeği koronavirüse karşı antikorlara sahip olarak doğdu. İtalya'da da hamileliğinin son 3 ayında Covid-19 aşısı olan 2 kadının dünyaya getirdiği bebeklerin kanında antikor tespit edildi.
Hürriyet.com.trDış basında gördüğümüz birkaç vaka örneğiyle bu konuda sınırlı bilgiye sahibiz. Peki ülkemizde Covid-19’a bağlı fetüs ölümü yaşandı mı? Hamileler ve bebeklerinin karşı karşıya olduğu risk ne boyutta? Covid-19 anneden bebeğe geçer mi? İşte Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Prof. Dr. Yavuz Şimşek, hurriyet.com.tr’ye özel açıklamalarından satır başları...
COVID-19, FETÜS ÖLÜMLERİNE NEDEN OLABİLİR AMA...
Bu konuda henüz nihai bir çıkarım yapmak mümkün olmasa da (hatta tersini söyleyen çalışmalar var) Covid-19’lu hamilelerde anne karnında bebek ölümü arttığına dair dünyanın çeşitli ülkelerinden gelen ön veriler mevcut. Öte yandan hamilelerin, hamile olmayanlara göre daha ağır hastalık geçirme, yoğun bakıma alınma ve ölüm oranlarının daha yüksek olduğunu biliyoruz. Dolayısıyla ağır hastalığa daha fazla maruz kalan hamile kadınların bebeklerinin bu enfeksiyondan anne karnında etkilenmesi de olası. Nitekim, Covid-19’un yakın akrabaları olan, önceki koronavirüs salgınlarından 2002’deki SARS salgınında ve 2012’deki MERS salgınında hem annelerde hem bebeklerde hastalığa bağlı ölümler bildirilmişti.
ÖLÜM RİSKİNİ YAKLAŞIK 5 KAT ARTIYOR
Yakın zamanda ABD’de gerçekleştirilen ve Covid-19’lu 598 hamileyi kapsayan bir çalışmada anne karnında bebek ölüm riskinin yaklaşık 5 kat arttığı duyuruldu. Bu çalışmaya göre özellikle 35 yaş üstünde, obez, tansiyon ve şeker hastalığı eşlik eden hamilelerde, hastalık daha ağır geçirildiği gibi bebek ölüm riski de daha fazla artıyor.
VİRÜSÜN ANNE KARNINDA BULAŞMA İHTİMALİ YÜZDE 3
Anneden, virüsün plasentaya ve bebeğe geçişi ölümlerin ana nedeni olarak kabul ediliyor. Şu ana kadar Kanada, Çin, Fransa gibi bazı ülkelerden, Covid-19’lu hamilelerin bebeklerinde anne karnında bulaşmış enfeksiyon vakaları nadiren de olsa rapor edilmiş durumda. Kabaca, Covid-19’lu bir hamilenin bebeğine virüsün anne karnında bulaşma ihtimali yüzde 3 civarında. Bunların çoğu canlı doğan ve hastalığı hafif geçiren bebekler. Ancak plasentalarının incelemesinde, virüse bağlı damar tıkanıklığı ve doku hasarı bulguları saptanmış durumda.
BEBEĞİ OKSİJENSİZ BIRAKIYOR
Plasenta, anneden bebeğe oksijen ve besin aktarımı sağlayan doku. Bu dokunun virüs tarafından istila edilmesi, kan damarlarının tıkanması ve görevini yapamaması, bebeğin oksijensiz kalmasına ve ölümüne yol açıyor olabilir. Bir diğer nokta virüsün anneden plasentaya ve bebeğe bulaşı kan yoluyla olabildiği gibi, vajinal bölgeye yerleşen virüsün yukarıya, rahime doğru yayılması da mümkün.
Bu konuda da kesin yargılara varmak için henüz erken, elimizdeki vaka bilgilerinin çoğalmasına ihtiyaç var. Ülkemizden şu ana dek, uluslararası literatüre yansımış, virüse bağlı olduğu kanıtlanmış bir ölü doğum olgusu henüz bildirilmedi. Virüsün anneden bebeğe bulaşma olasılığına dair Türkiye’den çıkan bilgiler tartışmalı. Örneğin içinde bulunduğumuz Mart ayında yayımlanan, Türk Neonatoloji Derneği’nin yönettiği ve Covid-19’lu 125 hamileden doğan bebeklerin irdelendiği bir çalışmada anneden bebeğe virüs bulaşını düşündüren olgular mevcutken, Ankara Şehir Hastanesi’nden yapılan ve yine bu ay içinde saygın bilim dergisi PLACENTA’da yayınlanan bir çalışmada Covid’li ve gebeliğini düşükle kaybeden annelerin hiçbirinde bebek ve plasenta dokularında bulaşı gösteren PCR testi pozitifliği saptanmadı.
COVıD-19 ENFEKTE DOĞAN BEBEKLERİN BÜYÜK KISMI SAĞLIKLA YAŞIYOR
Covid-19’un hamilelerde ağır seyrettiğini ve yüzde 3 oranında bebeğe bulaş olduğunu biliyoruz. Enfekte doğan bebeklerin büyük kısmı sağlıkla yaşıyor, ya da çoğunlukla hastalığı hafif geçiriyor. Anne karnında ölümler virüse bağlı olarak meydana gelebilir, ancak elimizdeki verilerle bu konuda “Covid-19, bulaştığı hamilelerde anne karnındaki bebeklerde ölüme yol açıyor’’ yargısına varmak şimdilik mümkün değil.