Çorumca Türkçe sözlük
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Ağustos 26, 2001 02:12
‘‘Heri, elevay, ilaen, öpçe, helke, culuk, badal, çödürüm çüş, ellame, çoynak, cınnak, sellağ’’...
Pekçok kişi için herhangi bir anlam ifade etmeyen bu sözcükler, Çorum'da kullanıldığında herkes tarafından rahatlıkla anlaşılabiliyor.
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr.Lütfü Özyüzer, internette açtığı sitede, ‘‘hemşehrilerinin kullandığı’’, anlaşılması için sözlük gereken ilginç kelimeleri derledi. İşte, bazıları çeşitli yörelerde kullanılan, kimisi ise ‘‘sadece Çorum'a özgü olan’’ kelimelerden seçmeler:
// Heri: Anlamı olmamakla beraber, ‘‘hadi gidelim, daha fazla bekleyemem heri’’, ''iyi heri geliyorum'' cümlelerinde olduğu gibi kelimeler arasında bağlaç olarak kullanılıyor. // Gobel: Erkek çocuk// Şilepe: Meyve veya tatlıdan bulaşan yapışkan sıvı // Elevay: Yavaş iş yapan kimse // Culuk: Hindi // Ellame: Sanki// Badal: Merdiven// Çoynak: Çolak// Gölbez: Köpek yavrusu // Gunnamak: Bir hayvanın doğurması // Tengdirmek: Elden çıkarmak // Cınnak: Tırnak// Mazarat: Yaramaz çocuk// Şapırtısına yelmek: Başka bir kimse tarafından tutulması oldukça güç bir vaadin olabileceğine inanmak // Helke: Plastik kova// Guşhane: Büyük, metal yemek tenceresi // Costar: Aklı bir karış havada// Toplu: Pencere // Eze: Omuz// İlaen: Leğen // Zuval: Kızılcık ağacının meyvesi // Dobak: Güvercin // Pinnik: Tavuk kümesi // Sellağ: İçinden pis su akan dere // Sıracalı: Zayıf ya da devamlı hasta kişi // Alakise: Üçkağıtçı kimse// Şinnemek: Yaramazlık yapmak // Cıncık: Misket// Pevrede: Meyve marmelatı// Yelikme: Çocukların yaramazlık yapması// Heşlemek: Birşeylerin çöpe atılacak kadar kötü duruma gelmesi // Tuyumuna: Birşeyi ezberinden yapmak // Börttürmek: Kaynatarak pişirmek // Çödürüm çüş: Tahterevalli // Öpçe: Ukala // Foldur foş: Bol, geniş // Capcuk: Birşeyi yaparken elinin ayağının birbirine dolanması.
Pekçok kişi için herhangi bir anlam ifade etmeyen bu sözcükler, Çorum'da kullanıldığında herkes tarafından rahatlıkla anlaşılabiliyor.
İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü öğretim üyelerinden Yrd. Doç. Dr.Lütfü Özyüzer, internette açtığı sitede, ‘‘hemşehrilerinin kullandığı’’, anlaşılması için sözlük gereken ilginç kelimeleri derledi. İşte, bazıları çeşitli yörelerde kullanılan, kimisi ise ‘‘sadece Çorum'a özgü olan’’ kelimelerden seçmeler:
// Heri: Anlamı olmamakla beraber, ‘‘hadi gidelim, daha fazla bekleyemem heri’’, ''iyi heri geliyorum'' cümlelerinde olduğu gibi kelimeler arasında bağlaç olarak kullanılıyor. // Gobel: Erkek çocuk// Şilepe: Meyve veya tatlıdan bulaşan yapışkan sıvı // Elevay: Yavaş iş yapan kimse // Culuk: Hindi // Ellame: Sanki// Badal: Merdiven// Çoynak: Çolak// Gölbez: Köpek yavrusu // Gunnamak: Bir hayvanın doğurması // Tengdirmek: Elden çıkarmak // Cınnak: Tırnak// Mazarat: Yaramaz çocuk// Şapırtısına yelmek: Başka bir kimse tarafından tutulması oldukça güç bir vaadin olabileceğine inanmak // Helke: Plastik kova// Guşhane: Büyük, metal yemek tenceresi // Costar: Aklı bir karış havada// Toplu: Pencere // Eze: Omuz// İlaen: Leğen // Zuval: Kızılcık ağacının meyvesi // Dobak: Güvercin // Pinnik: Tavuk kümesi // Sellağ: İçinden pis su akan dere // Sıracalı: Zayıf ya da devamlı hasta kişi // Alakise: Üçkağıtçı kimse// Şinnemek: Yaramazlık yapmak // Cıncık: Misket// Pevrede: Meyve marmelatı// Yelikme: Çocukların yaramazlık yapması// Heşlemek: Birşeylerin çöpe atılacak kadar kötü duruma gelmesi // Tuyumuna: Birşeyi ezberinden yapmak // Börttürmek: Kaynatarak pişirmek // Çödürüm çüş: Tahterevalli // Öpçe: Ukala // Foldur foş: Bol, geniş // Capcuk: Birşeyi yaparken elinin ayağının birbirine dolanması.