Colorado’dan Wisconsin’e: Canilerin anatomisi

ABD’de zaman zaman okulları ve üniversiteleri basıp katliam yapan insanları duyuyorduk.

Ancak son bir ay içerisinde, önce Colorado’da sinemada Batman seansını basıp 12 kiÅŸinin ölümüne ve 58 kiÅŸinin yaralanmasına sebep olan James Holmes ve Wisconsin'de dün Sihlere ait bir tapınaÄŸa silahlı saldırı düzenleyerek altı kiÅŸiyi öldüren kiÅŸinin daha önce ABD ordusunda hizmet vermiÅŸ Wade Michael Page'in ortaya çıkmasıyla, bu vahÅŸet hikayeleri tekrar gündeme geldi.Â

Herkesin kolayca silaha ulaşabildiği bir ülke var ortada. Ama bundan daha da önemlisi, hangi insanların ne sebeple bu silahları kişisel katliamlarını yaratmak için kullanmaya ittiği sorusu.

ABD’nin Maryland Üniversitesi’nden dünyaca ünlü psikoloji profesörü Arie Kruglanski, ülkede son dönemde artan silahlı saldırı ve katliam vakalarıyla ilgili Hürriyet’in sorularını yanıtladı. İşte bu katliamları gerçekleştiren canilerin psikolojileri ve farkında olmadıkları sebepleri…

ÖLDÜRMEK, SARHOŞ EDİCİ BİR GÜÇ HİSSİ VERİYOR

 

-İnsanları, gayet normal ve sorunsuz görünen bir toplumda toplu mekanları basıp katliam yapmaya iten sebep ne?

Bu bir güç meselesi. Suçlu, kendileri ya da kurbanları kim olursa olsun, başkalarının canını acıtarak kendi gücünü ispat etmek istiyor. Sosyal psikolojiye göre gücün anlamı, başkalarının akıbetlerini belirleme kabiliyetidir. Başkalarını öldürmek ya da acıtmak olumsuz olsa da, bunlar yine de başkalarının akıbetine karar verme eylemleridir. Bu durum suçluya sarhoş edici bir güç hissi verir ve suçluya kendini değerli hissettirir.

-Peki vicdan faktörü hiç mi etkilemiyor bu davranış biçimini?
Vicdan ve merhamet gibi etkenlerin suçlunun davranışını etkilediği durumlar birinden diğerine farklılık gösterir. Bu merhamet algısı dini ideoloji (mesela cihat öğretisi), etnik ideoloji veya şiddeti ahlaki olarak haklı gösteren başka ideolojiler kapsamında sınıflandırılabilir.

TOPLUMDA DEĞERSİZ HİSSEDENLER ŞİDDETE YÖNELİYOR

-Kendini değersiz ya da dışlanmış hissedenlerin şiddete yöneldiği söylenebilir mi?
Kişisel değerini ortaya koyma isteği de durumdan duruma değişebilir. Toplumun gözünde değerini yitirdiğini düşünen biri (mesela okul arkadaşları tarafından alay edilen, dışlanan biri) ya da düşman olarak varsayılan kişi veya grup karşısında ani bir üstünlük elde etmek isteyen biri bu tarz şiddet hareketlerinde bulunabilir.

Son olarak ve en önemlisi yaralama ve öldürmenin kişisel güce bir yol olarak görülmesi ve filmlerin ve medyanın da şiddeti büyütmesi insanları şiddet hareketlerini taklit etmeye yönlendiriyor.

SÜPER KAHRAMAN OLMAK İSTEYEN BAŞKA DENGESİZ KİŞİLER DE ÇIKACAKTIR

-Sizce bu tarz şiddet olayları Amerika’da git gide artıyor mu?
Colorado ve Wisconsin katliamlarına bakarak bunu söylemek güç. Bu saldırılara sebep olan dinamikler devam ediyor ve baÅŸka dengesiz insanların da sadece ABD'de deÄŸil bütün dünyada, kahramanlara dönme isteÄŸi sonucu bu saldırılar devam edecektir.Â