Coğrafi işaret nedir? Hatay’da 14 ürüne coğrafi işaret...
Güncelleme Tarihi:
BİRLEŞMİŞ Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESO) tarafından gastronomi kenti seçilen Hatay’da günümüze kadar 14 ürün coğrafi işaretle tesillendi. Kentte, bu güne kadar yöresel anlamda, Antakya künefesi, Antakya sürkü, Antakya küflü sürkü, Antakya kağıt kebabı, Antakya tuzlu yoğurdu, Antakya carra peyniri, Samandağ biberi, Hatay kabak tatlısı, Hatay Defne sabunu, Hatay ipeği, Dörtyol mandarini, Belen Kömürçukuru pekmezi, Kırıkhan kavunu ve üflemeli bir çalgı türü olan Samandağ neyi de coğrafi işareti alınarak tescillendi. Peki, coğrafi işaret nedir?
Coğrafi işaret, tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti eden kalite işaretidir. Coğrafi işaret tescili ile kalitesi, gelenekselliği, yöreden elde edilen hammaddesi ile yerel niteliklere bağlı olarak belli bir üne kavuşmuş ürünlerin korunması sağlanır.
6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanununun 34 üncü maddesine göre;
Coğrafi işaret
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri bakımından kökenin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş ürünü gösteren işarettir. Coğrafi işaretler, menşe adı ya da mahreç işareti olarak tescil edilir. Gıda, tarım, maden, el sanatları, sanayi ürünleri coğrafi işaret tesciline konu olabilir.
Menşe adı
Bir ürünün, tüm veya esas nitelikleri belirli bir coğrafi alana ait doğal ve beşeri unsurlardan kaynaklanıyorsa bu durumdaki coğrafi işaretlere “menşe adı” denir. Ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin tümünün belirlenen coğrafi alanın sınırları içinde gerçekleşmesi gerekmektedir. Bu çerçevede menşe adı olarak tescil edilen coğrafi işaretlerin kaynaklandıkları yöre ile bağları çok kuvvetlidir.
Mahreç işareti
Belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibarıyla belirli bir coğrafi alan ile özdeşleşmiş olan; üretim, işleme ya da diğer işlemlerinden en az birinin belirlenmiş coğrafi alan içinde gerçekleşmesi gereken ürünlerin konu olduğu coğrafi işaretlere “mahreç işareti” denir. Hammaddesi veya üretim, işleme aşamalarından bir tanesi yörede gerçekleşen bir ürün mahreç işareti olarak tescillendiğinde diğer üretim ve işleme aşamaları kaynaklandığı yöre dışında da gerçekleştirilebilir.