Çocuklar oyun, film ve kitap içeriklerinden ne bekliyorlar?

17-19 Ekim 2023 tarihlerinde gerçekleştirilen çalıştayda 9-12 yaş grubundan 36 çocukla kitap, kısa film ve dijital oyun alanlarında atölye çalışmaları yapılarak çocuklarla birlikte içerikler üretildi. Yapılan çalışmalar, çocukların içerik oluştururken hangi potansiyellerini kullandıkları ve tercihlerini yaparken nelere dikkat ettikleri konusunda pek çok ipucu sundu.

DİJİTAL OYUNLARDA ÖZGÜR VE KİŞİSELLEŞTİRİLMİŞ DENEYİMLER YAŞAMAK İSTİYORLAR

17 Ekim 2023 tarihinde oyun tasarımcısı Mehmed Nihad Özkaya’nın moderatörlüğü ile gerçekleştirilen atölye çalışmasında çocuklar, üç farklı oyun senaryosu hazırladı.

1. Oyun: Macera Oyunu- COVID-50

3050 yılında geçen ölümcül bir virüsün hüküm sürdüğü distopik bir dünyada geçen macera oyununda amaç, virüsle savaşacak panzehir malzemelerini toplayarak hayatta kalabilmek.

2. Oyun: Ajan Oyunu - Gölgelerin İçinde

Aksiyon, macera ve gizem temalarını bir araya getiren oyunda, oyun karakteri bir saldırıya uğrar ve bu saldırının nedenlerini araştırmaya başlar. Saldırının arkasındaki gerçeği ortaya çıkararak düşmanlarını alt etmeye çalışır.  

3. Oyun: Spor Oyunu- EEÇebol

Klasik futbol oyununa modern ve heyecanlı dokunuşların yapılmasıyla tasarlanan EEÇebol; oyuncularına yeni nesil bir spor deneyimi yaşatmayı amaçlıyor.  

Oyun tasarlarken çocukların sergiledikleri dikkat çekici yaklaşımlar:  

• Tür olarak, spor, bilim kurgu ve gizemli hikayelere ilgi duyuyorlar.
• Rekabeti seviyorlar.
• Pandemi gibi güncel olaylara ve toplumsal sorunlara duyarlı davranıyorlar.
• Düşüncelerini yaratıcı şekilde ifade edebiliyorlar.
• Geniş bir hayal gücü potansiyeliyle yaratıcı kurallar, mekanikler ve karakterler tasarlayabiliyorlar.
• Oyunlarda kullandıkları gizlilik ve strateji odaklı mekanikler, problem çözme ve stratejik düşünmeye ilgi duyduklarını ortaya koydu.
• Oyun konseptine 3D grafikler ve TPS özelliklerini dahil etmeleri ya da oyunu PC, PS5, CBOX ve VR gibi farklı platformlarda oynanabilecek şekilde tasarlamaya çalışılmaları, teknolojiye ve modern oyun mekaniklerine hâkim olduklarını gösterdi.
• Oyunun ekip çalışmasıyla tasarlanması, çocukların ekip olarak çalışabilme yeteneğine sahip olduklarını ve birlikte yaratıcı projeler üretebildiklerini ortaya koydu.

Çocuklar kendi oyunlarını tasarlarken, dijital oyunlardan genel olarak neler beklediklerini de ifade ettiler:

• Oyunlarda yaratıcılığa olanak tanınmalı.
• Özel güçlere sahip karakterler bulunmalı.
• Katılımcıları içine çekebilecek bir hikâyesi olmalı.
• Grafiklerin kalitesi yüksek olmalı, üç boyutlu tasarlanmalı ve gerçekçilik ön planda olmalı.
• Oyun teknik açıdan karmaşık olmamalı.
• Oyunlar üç boyutlu olmalı.
• Farklı yaş grupları için farklı zorluk seviyeleri bulunmalı.
• Farklı kontrol cihazlarıyla uyumlu olmalı.
• Oyunlarda ebeveyn denetimi seçeneği olmalı.
• Oyunlar ücretsiz ve reklamsız olmalı.
• Tek kişi veya çok oyunculu seçenekler sunulmalı.
• Bölüm sonlarında canavarlar veya zorluklar bulunmalı; seviyeler, görevler ve özel mekaniklerle (jetpack, kavrama vb.) meydan okuma fırsatı vermeli.
• Açık dünya konsepti ile oyuncuya özgür ve kişiselleştirilmiş deneyimler sunmalı.
• Mini oyunlar veya yan görevlerle eğlence ve zorluk düzeyi arttırılmalı.
• Bir hedefe ulaşma veya görevi tamamlama motivasyonunu yükseltecek ödüller olmalı.
• Günlük yaşamlarında kullanabilecekleri bilgiler sunmalı ve hayatlarındakine benzer deneyimler yaşatmalı. Ya da tam aksine gerçek hayatta gerçekleştirmesi zor ya da imkânsız olan aktiviteler yer almalı.
• Dijital oyun dünyasındaki şiddet ve korku sahnelerinin kurgu olduğunun farkındalar. Ancak yaralanma ve kan gibi şiddete ait gerçekçi detayları ya da ani görüntüler, karanlık atmosferler ve korkunç karakterler gibi korku unsurlarını rahatsız edici buluyorlar. Bu nedenle oyunda kan efektlerini kapatma ya da hologram gibi alternatif sahne seçenekleri sunan ayarların bulunmasını tercih ediyorlar.

FİLMLERDE DUYARLI, YARATICI TEMALAR VE YENİLİKÇİ TEKNİKLER GÖRMEK İSTİYORLAR

18 Ekim 2023 tarihinde, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, Televizyon, Sinema Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nilüfer Pembecioğlu’nun moderatörlüğünde gerçekleştirilen kısa film atölyesinde ise çocuklara kısa film çekimi için senaryo yazım teknikleri ve film çekim süreçleri hakkında bilgiler verildi. Yapılan bu çalışmayla, kendi becerileriyle özgün bir hikâye üretmeleri, senaryo yazmaları ve storyboard oluşturmaları konusunda rehberlik edilerek kendi içeriklerini üretmelerine destek verildi. 

1. Kısa Film: Canavarın Dehşeti

Bir askeri proje kapsamında geliştirilen yaratık laboratuvar kazası sonucu özgürlüğüne kavuşur ve dünya genelinde kaos yaratır. Yaratığı durdurmaya çalışırken üç farklı karakterin yolları kesişir ve ona karşı birlikte savaşırlar.

2. Kısa Film: Miyav

Sokaklarda yaşayan ve ailesi olmayan bir kedi,  bir gün tehlikeli bir yerde yaralanan arkadaşlarını, başka bir gün de o bölgede bir insan tarafından havuçla kandırılıp laboratuvara götürülen tavşanı kurtarır. Kedi farklı türlerde hayvanların yardımına koştukça hikayesi başka hayvanların hikayeleriyle birleşir. Her hayvanın yaşadığı zorluk üzerinden, hayvan hakları hakkında güçlü mesajlar verilir.

3. Kısa Film: Korkulu Rüya

Film, uzaylılar ve insanların birbirlerine üstünlük kurmaya çalıştıkları bir hikâyeye odaklanır. Uzaylılar Dünya'ya gelirler ve bir turnuva düzenlenmesini talep ederler; kazanan gezegenin hakimiyetini kazanacaktır. Turnuva futbol, basketbol ve bir parkur etkinliğinden oluşmaktadır.

4. Kısa Film: The Stickman

Stickman (Çöp Adam) karakterinde biri kız diğeri erkek iki arkadaş, bir restoranın bahçesinde gömülmüş bir hazinenin peşine düşerler. Ancak bu arada restoranın kedisinin dikkatini çekerler ve ondan kurtulmaya çalışırlar. Sonunda zorlukları aşarak bahçedeki hazineye ulaşırlar.  

Kısa filmi tasarlarken çocukların sergiledikleri dikkat çekici yaklaşımlar:�

• Her bir grup, yaratıcı düşünme yeteneğini ve hayal gücünü kullanarak farklı bir tema ortaya koydu.
• Çalışmalarını bir liderin koordinasyonunda değil, uyumlu bir takım çalışması ve iş birliği ile yürüttüler.
• Toplumsal konulara duyarlı davranarak farkındalık yaratmak amacıyla mesajlar verdiler.
• Gelişmiş iletişim becerileriyle düşüncelerini açık ve anlaşılır bir şekilde ifade ettiler.
• Çok sayıda çekim yapıp silseler de, görevlerini tamamlamak konusunda kararlılık ve esneklik gösterdiler.
• Yaratıcılığa ve farklılığa açık bir yaklaşımla filmlerinde animasyon veya stop motion gibi teknikler kullandılar.
• Film çekim sürecinde başarıdan ziyade eğlenmeyi ve öğrenmeyi ön planda tuttular.
• Atölye çalışmasında edindikleri teknik becerilerle yeni filmler üretmek konusunda istekli, cesur ve özgüvenli bir yaklaşım sergilediler.

DİDAKTİK OLMADAN ÖĞRETEN, ABARTILI HİKAYELER İLGİLERİNİ ÇEKİYOR

19 Ekim 2023 tarihinde Çocuk Kitabı Yazarı Tülin Kozikoğlu’nun moderatörlüğünde gerçekleştirilen kitap atölyesinde, çocuklara temel öykü ve şiir yazma tekniklerinin anlatılarak yazılı ve sözlü ifade etme becerilerinin pekiştirilmesi ve yaratıcı düşünce yeteneklerinin güçlendirilmesi amaçlandı. Atölye çalışması sırasında çocukların kitap okumaya yönelik tutumları, hangi kitapları okumayı tercih ettikleri ve bu tercihlerinin sebepleri hakkında bilgiler de edinildi

 “Ben Kimim? Dört Dörtlük Biriyim!” Şiir Çalışması

Katılımcıların kişisel özellikleri hakkında farkındalık kazanmalarının sağlanması ve bu özelliklerini şiir formatında yaratıcı bir şekilde ifade etmelerinin teşvik edilmesi amaçlandı. Çocuklar aynı cümlenin farklı duygularla nasıl farklı anlamlar kazanabileceğini deneyimlediler. Şiirlerini diğerleriyle paylaşarak hem kendi duygularını hem de diğerlerinin duygularını daha iyi anlama fırsatı buldular.

“Benim Annem Bir…” Şiir Çalışması

Kahraman oluşturmanın incelikleri ele alınarak katılımcılara annelerini tanımlayan bir şiir yazmaları için rehberlik yapıldı. Çocuklar, bir karakteri olumlu ve olumsuz özellikleriyle nasıl zenginleştirebilecekleri konusunda deneyim kazandılar.

 “Hazine Haritası Yapıyorum!” Öykü Çalışması

Öykülerdeki “sorun-çözüm” ilişkisi anlatıldı ve bir hazine haritası tasarlanarak üzerinde bir öykü oluşturuldu. Çocuklar, öykü yazım tekniklerinin öykünün daha etkili ve akıcı olması için kritik öneme sahip olduğunu kavradılar, "hayal-gerçek" ilişkisini öykü yazımında nasıl kullanabilecekleri hakkında fikir sahibi oldular ve kahraman oluşturma teknikleri hakkında bilgi edindiler.

Şiir ve öykü yazarken çocukların sergiledikleri dikkat çekici yaklaşımlar:

• Hayal güçlerini kullanarak ve abartma tekniğini benimseyerek yaratıcı şiirler geliştirdiler.
• Öykü yazım teknikleri konusunda edindikleri bilgileri etkileyici bir performansla pratiğe döktüler.
• Yapılan alıştırmalar katılımcıların yaratıcı düşünme, kendini ifade etme ve yaratıcı öykü yazma konusundaki özgüvenlerini artırdı.
• Öykülerini yazarken daha önce izledikleri filmlerde veya okudukları kitaplarda etkilendikleri karakterleri ve olayları kullanma eğilimi gösterdiler.
• Kullandıkları metaforlarda, toplumsal öğretilerin dışına çıkma cesareti sergilediler. Örneğin, olumsuz algıya sahip yılanı hızlı olmakla veya yanardağı sıcacık bir kalple eşleştirip sevgi duydukları annelerine benzettiler.

Çocukların kitaplardan genel olarak beklentileri:

• Okuyacakları kitapları seçerken kitabın türünü ve kendi zevklerini esas alıyorlar.
• Kitapların popülaritesi veya kitaba gösterilen ilgi, okuma alışkanlıklarını etkiliyor.
• Katılımcılar abartılı karakterleri ve hikayeleri seviyorlar.
• Kitapların eğlendirerek öğretebileceğine inanıyor ve didaktik olmadan öğreten kitapları tercih ediyorlar.
• Hikayelerde aksiyon, heyecan ve gerçek hayatta deneyimlemedikleri olaylarla karşılaşmayı istiyorlar.
• Sıra dışı mekanlarda, özellikle tımarhane veya hapishane gibi yerlerde geçen hikayeleri ilgi çekici buluyorlar.
• Karakterlerle empati yapmayı seviyorlar ve sıra dışı karakterlere ilgi duyuyorlar.
• Gerçek olaylara dayanan macera kitaplarına ilgi gösteriyorlar.
• Olumsuz sonlanan hikayeleri beğeniyor, hikayeleri kendi zihinlerinde tamamlama eğilimi gösteriyorlar.
• Aşk temasının yer aldığı kitaplardan hoşlanmıyorlar.
• Kitaplardaki yaş sınırlamalarını gerekenden yüksek buluyorlar.
• Başladıkları bir kitabı önce sıkılarak yarıda bırakabiliyorlar, ancak daha sonra yaşları ilerledikçe tekrar okuyarak keyif alabiliyorlar.

ÇOCUK İÇİN İÇERİK DERNEĞİ

Çocuk İçin İçerik Derneği (ÇİÇEK) her yıl Çocuk Hakları Günü olan 20 Kasım’da çocukların içerik tüketim dünyası ile ilgili bir ihtiyaca ya da hassas bir konuya dikkat çekmek amacıyla bir çalıştay gerçekleştiriyor. Dernek bu yıl gerçekleştirdiği çalıştayla, çocukları içerik üretmeye teşvik ederek çocukların bu alandaki becerilerinin gelişimini desteklemeyi amaçladı. Bu çalışmayla aynı zamanda çocukların içeriklerde nelere ihtiyaç duyduklarını ve nelerden hoşlandıklarını öğrenerek beklentilerine uygun, onlar için faydalı olabilecek içeriklerin üretilmesi için içerik üreticilerinin dikkatini çekmeyi hedefledi.