Çocuk hapishanesine girdik

Adalet Bakanlığı Bakırköy Çocuk Tutukevi gönüllülerle çalışıyor

Umut doğdu

Adalet Bakanlığı ilk kez bir tutukevinde, bir sivil toplum örgütüyle ortaklaşa çalışıyor. Bu çocuklar, belki de hayatlarında ilk kez kendi dünyalarının dışından, ‘‘iyi’’ insanlarla karşılaştılar. Gülmeyi, güldürmeyi ilk kez onlardan öğrendiler. Önceleri temkinli yaklaştıkları o yabancılarla şimdi arkadaş gibiler. Hapisten çıkınca onlar gibi suçlu çocuklara yardım etmek istiyorlar. Bakırköy Çocuk Tutukevi'nde bir umut doğdu. Altı gönüllü öğretmen sekiz hafta içinde, bu çocukların hayatında yeni bir sayfa açtı.

BİRÇOĞUNUN SUÇU HIRSIZLIK

Kendisine çocuk denmesinden hoşlanmayan 12-18 yaşlarındaki bu

gençlerle konuştuğunuzda, onların suçlu olabileceğine bir türlü inanamıyorsunuz. Çocukların dünyaya bakışı nasıl değişti? 20. sayfada

Koğuşta satranç

Çocuklara Yeniden Özgürlük Vakfı, haftanın üç günü Bakırköy Çocuk Tutukevinde. Çalışmalar okuma-yazma ve resim dersleriyle başladı. Bağışla gelen file ve toplarla voleybol turnuvaları düzenlendi. Koğuşlara satranç tahtası sokuldu. Gerektiğinde bir sosyal hizmet uzmanı gibi çalışan gönüllüler, çocukların ailelerini buluyor, onlarla temas kurmalarını sağlıyorlar. Ve

hepsi çocuklara bu şansı tanıdığı için Adalet Bakanlığı'na müteşekkirler.

İyi ki tutuklular!

Onyedi yaşında ve dört yıldır tutukluluğu devam ediyor: ‘‘Ben Metris'ten geldim buraya. Allah'ın unuttuğu bir yer orası. Benim tahsilim ilkokul ama burada tahsilime devam etmek istiyorum. Burada bizimle ilgileniyorlar, okuma yazma öğretiyorlar. İnşallah ben de eylülde derslere başlayacağım. Ehliyet alacağım...’’

Bakırköy Kadın ve Çocuk Tutukevi'nde kalan gençler diğer suçlu çocuklardan daha şanslı. Çünkü onlara yol gösterecek insanlarla tanıştılar iki ay önce. Türkiye Çocuklarına Yeniden Özgürlük Vakfı, iki aydır altı gönüllü öğretmeniyle haftanın üç gününü tutukevinde geçiriyor. Okuma-yazma öğreten sınıflar kuruldu, resim çalışmalarına başlandı, voleybol fileleri gerilip, maçlar düzenlendi...

Herşey Çocuk Gözetim Eğitim ve İyileştirme İşleri Şube Müdürlüğü'nün şubat ayında Bakırköy Çocuk Tukukevi'nde yaptığı anket çalışmasıyla başladı. Vakıf, ilgililerle birlikte çocuklarla birebir konuştu. ‘‘362 çocuğun eğitimden kıyafete, birçok ihtiyacı vardı. Onun üzerine bir proje yazdık ve UNICEF'e sunduk.’’ UNICEF'in de bu ortak çalışmaya katılmasıyla ilk kez bir gönüllü grubun Bakırköy Kadın ve Çocuk Tutukevi'nde faaliyete geçtiğini anlatıyor Vakıf Genel Sekreteri Hale Arslan.

Bağışlar işe yarıyor

Önce İstanbul Valiliği'nden yardım istenmiş, okul sıraları temin edilmiş. Adel kalemcilik, büyük miktarda kurşun kalem, silgi, kalemtıraş, pastelboya, kuru ve suluboya yardımı yapmış, Mavi Boğaziçi Lions Klübü bir video, Sarıyer Lions ise Ana Britannica Ansiklopedi'sinin eğitici video kasetlerini hediye etmiş Tutukevi'ne. İstanbul Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü tarafından verilen voleybol, basketbol, futbol topu masa tenisi top ve raketleri, voleybol ağı ile spor faaliyetlerine başlanmış.

‘‘Her hafta koğuşları geziyor, çocukların sorunlarını dinliyoruz. Çok büyük bölümünün avukatıyla sorunu var. Bunun iletişimsizlikten kaynaklandığı sonradan anlaşıldı. Baro çocukların tutukevinde olduğunu bilmiyor. Sorunu çözümlemek için barodan bir avukat getirdik, çocuklar sorularını sordular, o da özel davalarıyla ilgilendi, avukatlarıyla temas kurdu...’’ Bir sorunla karşılaştıkları anda, bunu anında baroya iletebilmeleri için formlar hazırlanmış, duvarlarına asılmış.

Geçtiğimiz yıl açılan çocuk tutukevinde çoğu gasp ve hırsızlık olmak üzere, adam yaralama, cinsel suçlar işlediği iddia edilen, 12-18 yaşlarında çocuklar kalıyor.‘‘Bazısının orada olduğundan ailesinin bile haberi yok. Kıyafet sorunu var. Biz onlara telefon ediyor, çocuklarının onları görmek istediğini söylüyoruz.’’

İlk gün tutukevinde kendilerine yardım etmek isteyen bu insanlarla karşılaşan çocuklar onlara inanmamakta direnmişler.‘‘Buraya her gelenin birçok söz verdiğini ama tutmadıklarını, bizim de onlar için birşeyler yapabileceğimize inanmadıklarını söylediler. Ama ikinci, üçüncü, dördüncü derken bizi hergün karşılarında görmeye başlayınca, hepimize güven duydular.’’

Genç kadınlara kapalı

Türkiye Çocuklarına Yeniden Özgürlük Vakfı'nın başkanı Güney Haştemoğlu buradaki modelin, diğer tutukevlerine de yayılacağını umuyor:‘‘Bakanlığın projesiyle kendi projemizi birleştirdik. Bakanlığın olanaklarına gönüllü desteği veriyoruz.’’ Gönüllülüğün herkese açık olduğunu ancak tutukevinde çalışmanın çok başka bir şey olduğunu, bunun için gönüllülerden bir seçim yapılması gerektiğini anlatıyor:‘‘Çocuğun yararı için orada bulunmalı insan. Kendini tatmin için değil. Kendini tatmin için tutukevine giden kişi oraya zarar verir. Belirli olgunlukta olması şart. Gençler, ileri yaşlardaki kişilere göre avantajlılar. Ön yargılardan, koşullanmışlıktan uzaklar. Genç insan, genç insanı daha kolay anlar. Ancak tutukevini genç kadınlar için hiç düşünümüyoruz. Çünkü oradaki çocukların kadınlara bakışı bizimkinden biraz farklı. Orada giyim, makyaj, davranış çok önemli. Kadını eşya gibi gören bir bakış açısına sahipler maalesef. Biz bu riski genç kadınlar için alamıyoruz.’’

Güney Haştemoğlu, tutukevinde bulunan çocukların sevgiye aç olduğunu, orada bulunmalarını Vakıf için bir fırsat haline çevirmek gerektiğini söylüyor.‘‘Amacımız gelecekte de tüm ülkede suç işlemiş çocukların bu dönemini şansa çevirmek.’’

Tutukevi Müdürü Fehmi Demir de gönüllülerin yardımından çok hoşnut. Ayrıca kendi personelini de eğitiyor:‘‘Çocuk bölümünde görev alan 64 infaz koruma memuruna üç günlük bir mesleki eğitim çalışması düzenledik. Çocuk tutuklulara davranış şekillerini öğreten, yönetimi anlatan yararlı olacağını düşündüğümüz bir çalışma bu. Vakfın çalışmalarını desteklediklerini söyleyen Demir'i üzen bir tek şey var. ‘‘Kitabımız çok az. Çocuklar tahliye olurken yanlarında götürüyor, engel olamıyoruz. Eğer kitap bağışı yapmak isteyen olursa, kapımız herkese açık.’’

Çocuklar motive ediyor

İlk kez bir hapishaneye giriyorlardı, çekingendiler, karşılarındaki her ne kadar çocuk da olsa hepsi suç işlemişti. Tedirgin, soyulma tehlikesine karşı ceplerinde az parayla girdiler içeri. Kapılar üç kez arkalarından kilitlendi. Tıp Fakültesi öğrencisi Ersan Kaya, ilk kez gönüllü olmuş, suçlu çocuklara resim dersi vermek için buradaydı:

‘‘Önyargılıydım. Nitekim suç işlemişlerin olduğu bir yere adım atıyordum. Cüzdanımı yanıma mı alsam endişesiyle içeri girdikten tam bir saat sonra tedirginliğim geçti. Adeta şok olmuştum, bu çocukların burada ne işi var diye düşündüm. Hepsi de çok iyi niyetli ve zeki çocuklardı.’’ İlk gününü, satranç taşlarını kaybeden çocukların piyonlarını tutkal, uhu ve unla yeniden yaparak geçiren Kaya, bugün haftanın iki gününü onlara resim yaptırmakla, voleybol oynatmakla, bir gününü de cezaevinden çıkmış çocuklarla vakıfta buluşarak geçiriyor.

‘‘O kadar iyi anlaşıyoruz ki, onları suçlu olarak görmek bir yana, burayı haketmediklerini düşünüyorum.’’

Çoğu şiddet mağduru

Ev kadını Yeta Şen, iki yıldır Türkiye Çocuklarına Yeniden Özgürlük Vakfı'nda gönüllü çalışıyor. AÇEV'den yetişkinlere okuma yazma öğretmek için diploma alan Şen, ilk kez tutukevindeki çocukları eğitmek için bu yıl da eğitim almış.‘‘Bu çocuklar hayatlarında hiçbir olumlu yaklaşımla karşılaşmamışlar. Birçoğu şiddet mağduru. Biz zaten o çocukları suçlu olarak görmüyoruz, onlara suça itilmiş diyoruz. Okulu ister istemez bırakmış, kendilerinden çalışması istenmiş.’’ Hapiste potansiyel olarak zorunlu öğretim talebe kitlesinin var olduğunu, Adalet Bakanlığı'nın da yardımıyla ortaokul, liseyi bitirecek çocukların başvurularını yapması için, kayıt tarihlerinin uzatıldığını ve paralarının Bakanlıkça ödenmesinden memnunluk duyduğunu söylüyor Yeta Şen: ‘‘Çocukların beni algılayış biçimi yalnızca öğretmen! Dertlerini paylaşıyor, sorunlarını anlatıyorlar. Şu yaptığımız çalışmaların bizi haftada üç gün oraya gitmek için nasıl motive ettiğini bilemezsiniz.’’ Onun sınıfı çok özel. Okuma yazma bilenler ve bilmeyenler, hepsi birarada. Çünkü buradaki çocukların zaten birçoğu önceden okuma yazma biliyormuş.‘‘Neşeli bir ortam oluşturmaya çalıştım. Bir insan bütün gün boş oturduğu zaman ne yapar, ancak dertleşir. Oysa biz çocuklarla bütün günü oynayarak, ders çalışarak, vakit geçirmelerini sağlıyoruz. Böylece deşarj oluyorlar. Ödevlerini fazlasıyla yapıyorlar ve defterleri hemen bitiyor maalesef...’’

İktisat mezunu Özdemir Çırpılı yönetici. Ama onu heyecanlandıran, vaktini suçlu çocuklarla geçirmesi. Görevi, çocuklara resim yapmayı öğretmek, el becerilerini artırmak. ‘‘Aslında bu bahane. Amaç bir sosyal olayın içinde yer almalarını, bir kişiyle bir şeyler konuşabilmelerini sağlamak, duygu alışverişinde bulunmaları için ortam yaratmak. Aralarında biri var ki, hem resim yapmasını biliyor hem de çok zeki. Suçu kabarık olduğu için lider olmuş. Ama eline kalem verdiğinizde kendinden geçiyor, saatlerce çiziyor. Çok yetenekli. O bu işe çok disiplinli yaklaştığı, resmi ciddiye aldığı için grubundaki herkes resim çalışmasına katıldı.’’

Türkiye Cocuklarına Yeniden Özgürlük Vakfı, suçlu çocuklara destek olmak isteyenler için bir banka numarası veriyor: T.C Vakıflar Bankası Kadıköy Şubesi 2027907

Adres: Rıhtım Cad. Yoğurtçu Şükrü Sok. no: 19

Tel: 216-414 90 78 / 449 39 99