Çocuk Esirgeme'de sorunlar bitmiyor

CumhurbaÅŸkanlığı Devlet Denetleme Kurulu'nun (DDK), Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü'nün korunmaya muhtaç çocuklara yönelik çalışmalarına iliÅŸkin araÅŸtırma ve denetleme raporu hem çocuklar hem de kurumun önemli sorunlar yaÅŸadığına iÅŸaret ediyor.Rapora göre, yaÅŸanan sorunlar ana baÅŸlıklarıyla şöyle:   ''-Yurt ve yuvalardaki hizmetlerde dağınıklık var. Bu da iÅŸlerin bütünlük içinde ele alınmamasına ve yavaÅŸlamasına neden oluyor.    Suç iÅŸlemiÅŸ 11 yaşından küçük çocuklara yönelik özel kuruluÅŸlar bulunmadığı için bu çocuklar genellikle SHÇEK'ye baÄŸlı kuruluÅŸlara yerleÅŸtiriliyor. Bu uygulama bakıma muhtaç çocuklar yönünden sakınca yaratıyor.   SHÇEK Genel Müdürlüğü'nün Adalet Bakanlığı'na gönderdiÄŸi yazıya göre korunmaya muhtaç olup, topluma kazandırılan diÄŸer çocuklar, hırsızlık, dolandırıcılık, yankesicilik ve hatta cinayet iÅŸlemiÅŸ çocuklarla birlikte kalırken fevkalade tedirgin oluyor. Suçlu çocuklaronları da yanlarına katıp sokağın tehlikeli ortamına sürüklemeye çalışıyor, bildikleri suça ait bilgileri aktarıyor, eÄŸitim ve rehabilitasyon çalışmalarına engel oluyor.    Ailelerince fiziksel ÅŸiddet uygulanması nedeniyle korunma altına alınıp kuruluÅŸlara yerleÅŸtirilen bazı çocukların aileleri, aradan uzunbir zaman geçtikten sonra yurt veya yuvalarda barınan çocuklarını yanlarına geri almak ya da belirli aralıklarla kuruluÅŸta ziyaret edip görme isteÄŸiyle mahkemelerden karar alıyor. Bu durum, bazen evlat edindirilmiÅŸ çocuklar açısından da geçerli oluyor. Bu tür çocukların ailelerine geri verilmeleri yaÅŸamını bir ÅŸekilde düzene sokmuÅŸ olan çocuÄŸun dengesinin bozulmasına neden oluyor.    Korunmaya muhtaç çocuklardan bir bölümü bakıldıkları kuruluÅŸlardan kaçıyor. Bazı kuruluÅŸlarda kaçak çocuk sayısı çok yüksek. Bunların izlenip, kuruluÅŸa dönüşlerinin saÄŸlanmasında güçlükler yaÅŸanıyor.    Cinsel tacize uÄŸramış, madde bağımlısı durumundaki çocuk ve gençlerin rehabilitasyonuna yönelik tek yatılı merkez Ä°stanbul'daki Taksim Çocuk ve Gençlik Merkezi. Onun da kapasitesi yeterli deÄŸil   Kurum bakımına alınmadan önce yaÅŸadıkları kötü olaylar sonucunda örselenmiÅŸ küçük kız çocuklarının özel bakım ve tedaviye gereksinimi olmasına karşın, durumlarına uygun kuruluÅŸlar bulunmadığından, önce bir süre kadın konukevlerinde barındırılıyor, acil olan özel durumları çözümleniyor, daha sonra kız yetiÅŸtirme yurtlarına yerleÅŸtiriliyor. Budurum, yurtlardaki diÄŸer çocuklar açısından olumsuz bazı sonuçlara yolaçıyor.    Kurumun sosyal hizmet uzmanı sıkıntısı giderek artıyor. DiÄŸer meslek elemanları açısında da aynı sorun söz konusu.    Kurumun kaynak sıkıntısı var.    YetiÅŸtirme yurtlarına geçiÅŸ aÅŸamasına gelmiÅŸ olan çocukların bir bölümü, yeterli sayıda ve kapasitede yetiÅŸtirme yurdu bulunmaması nedeniyle çocuk yuvalarında kalmaya devam ediyor.    Haklarında korunma kararı alınan kardeÅŸlerin bulundukları illerdeyaÅŸ ve cinsiyetlerine uygun çocuk yuvaları ve yetiÅŸtirme yurtları olmaması, kardeÅŸlerin ayrılarak baÅŸka illerdeki çocuk yuvaları ve yetiÅŸtirme yurtlarına yerleÅŸtirilmelerini zorunlu kılıyor. Çocuk yuvalarında 12 yaşını dolduran çocukların bulundukları ilde yeterli sayıda yetiÅŸtirme yurdu olmaması sonucu çocuklar, baÅŸka illere yollanıp ailelerinden uzaklaÅŸtırılıyor.   Tüm bu durumlar çocukların psiko-sosyal sorunlar yaÅŸamalarına neden oluyor.''       MADDE BAÄžIMLILARI      Rapora göre, Türkiye genelinde özürlü bakım ve rehabilitasyon merkezi sayısının yetersizliÄŸi nedeniyle, çocuk yuvaları ve yetiÅŸtirme yurtlarında barındırılan, ancak bu kuruluÅŸlardaki diÄŸer çocuklarla kaynaÅŸtırılmaları olanağı bulunmayan özürlü çocuklar, durumlarına uygun özel bakım hizmetlerinden yoksun kalıyor.   Raporda, yaÅŸanan diÄŸer önemli sorunlar ise şöyle sıralandı:   ''Kuruma baÄŸlı çocuk ve gençlik merkezlerine yönlendirilen çocukların büyük bölümünü sokakta yaÅŸayan madde bağımlıları oluÅŸturuyor. Bunların tıbbi tedaviyi gerektiren sorunlarının çözümünde güçlüklerle karşılaşılıyor.    Çocuklarını ihmal ve istismar eden ya da sokakta çalışmaya özendiren ailelere yönelik ceza yaptırımları bu eylemleri önlemekte yetersiz kalıyor.    KuruluÅŸlarda yaÅŸanan cinsel taciz olaylarının önlenmesi açısından kuruluÅŸ yöneticilerinin ve personelinin daha duyarlı hale getirilmesine, kurum bakımındaki çocukların ise bu konuda uzmanlarca bilgilendirilmelerine gereksinim var.    Artan nüfusa ve yaÅŸanan ekonomik krizlere paralel olarak korunmaya muhtaç çocuk sayısında artış oluyor, mevcut kuruluÅŸların kapasiteleri gereksinimi karşılayamıyor. Korunmaya muhtaç duruma düşen çocukların kuruluÅŸlara ivedilikle yerleÅŸtirilmeleri gerektiÄŸine bunlara yer bulmakta güçlük çekiliyor.    Mevcut çocuk yuvaları ve yetiÅŸtirme yurtlarındaki 'koÄŸuÅŸ tipi' barındırma yöntemi, çocuklara sunulan hizmet kalitesinin düşmesine neden oluyor.    KuruluÅŸlarla ilgili kimi yanıltıcı yayınlar kamuoyu ve yurt ve yuvalardaki çocuklar üzerinde olumsuz etkiler yaratıyor.''       ''EV TÄ°PÄ°'' KURULUÅžLAR      DDK raporunda, sorunların çözümü konusunda, çeÅŸitli önerilerde de bulunuluyor.   Öneriler şöyle:   '' Suç iÅŸlemiÅŸ çocukların bakıma muhtaç çocukların kaldığı kurumlara yerleÅŸtirilmesi uygulamasından olabildiÄŸince kaçınılmalı.    Kurumdaki personelin nesnel esaslara göre dengeli ve yeterli bir ÅŸekilde dağılımı planlanmalı.    BüyükÅŸehir statüsündeki illerin tümünde sosyal hizmetler müdürlüklerinde, özellikle korunmaya muhtaç çocuk hizmetlerini yürütmek üzere ÅŸube müdürlüğü kadroları oluÅŸturulması için gerekli düzenlemeler yapılmalı.    KuruluÅŸlardaki kaçak çocuk sayısının yüksek olmasının nedenlerinin araÅŸtırılması ve azaltılması için gerekli önlemler alınmalı.    Fiziksel ve cinsel istismara uÄŸramış çocukların rehabilitasyonuna yönelik çocuk ve gençlik merkezleri yaygınlaÅŸtırılmalı.    Kuruma kaynak aktarılmalı.    Yuva, yurt ve özürlü çocuklara yönelik bakım ve rehabilitasyon merkezlerinin sayıları olanaklar ölçüsünde artırılmalı ve hizmet modelleri çeÅŸitlendirilmeli.    Korunmaya muhtaç çocukların yurt ve yuvalara yerleÅŸtirilmelerindeki mevcut yaÅŸ gruplandırmaları, bilimsel verilere ve öğretim gereklerine göre yeniden belirlenmeli, 19-25 yaÅŸ arasındaki korunma kararı devam eden gençler toplum içinde etkili bir biçimde izlenip desteklenmeli.    Madde bağımlısı çocukların tedavilerine ve rehabilitasyonlarına yönelik hizmet vermek üzere tedavi merkezleri açılmalı    ''KoÄŸuÅŸ tipi'' yerine bazı olumlu örnekleri yaÅŸama geçirilen ''evtipi'' kuruluÅŸlar yaygınlaÅŸtırılmalı.    ÇocuÄŸun aile ortamında kalmasının sakıncalı olacağı saptanmadıkça ayni ve nakdi yardım yoluyla aile içinde bakımına öncelik verilmeli.    İl sosyal hizmetler müdürlükleri ile eÄŸitim kurumları arasında etkili bir iÅŸbirliÄŸinin oluÅŸturularak çocukların okuldaki durumları yakından izlenmeli.    İl emniyet müdürlükleri bünyesindeki çocuk ÅŸubelerinde sosyal hizmet uzmanı çalıştırılmalı.    Hakkında korunma kararı alınan çocukların sosyal hizmet kuruluÅŸlarına yerleÅŸtirilmelerinde hangi öncelik sıralamasının esas alınacağına iliÅŸkin düzenleme yapılmalı, ana ve babasız çocuklara öncelik verilmeli.'' Â