Clinton’a Fatih fermanı

Bugün ABD’ye gidecek olan Başbakan Bülent Ecevit, Başkan Clinton’a tarihte ilk resmi insan hakları belgesi olan Fatih Sultan Mehmet’in fermanını götürüyor.

ABD'ye bugün resmi bir ziyarette bulunacak olan Başbakan Ecevit, ABD Başkanı Bill Clinton'a, tarihte bir imparator tarafından ilan edilen ilk resmi insan hakları belgesi olan Fatih Sultan Mehmet'in fermanını götürüyor. Fatih Sultan Mehmet'in Bosna-Hersek'i fethinden sonra 28 Mayıs 1463'te yayınladığı ferman, geçtiğimiz temmuz ayında Bosna'daki Çokuluslu Barış Gücü'nde görev yapan Türk Birliği tarafından tesadüfen bulunmuştu. Hürriyet Gazetesi yazarı Murat Bardakçı'nın ilk kez kamuoyuna duyurduğu fermanın bulunuş öyküsü şöyle:

KİLİSEDEKİ FERMAN

Bosna'da konuşlanan Çokuluslu Barış Gücü'nün Türk Birliği, barışın tesis edilmesinin ardından bölge halkının yaralarını sarmak için kolları sıvadı. Başta okullar olmak üzere Osmanlı'nın izlerini taşıyan çeşmeler ve türbeler restore edilmeye başlandı. Türk Birliği, temmuz ayında bir Katolik rahibin isteği üzerine Fojnica Kentiúndeki manastırı onarım programına aldı. Hemen harekete geçen Türk birliği, Fransisken Katolik Kilisesi'nde keşfe başladı. Kilisenin duvarında Fatih Sultan Mehmet'in, 536 yıl önce verdiği bir fermanın asılı olduğunu gören Türk komutanlar, oldukça heyecanlandılar. Fermanın hemen yanında Fatih'in bir kaftanı ve kilisenin kütüphanesinde de 4 bin civarında Türkçe elyazması kitap bulundu.

İNSAN HAKLARI BELGESİ

Fatih Sultan Mehmet'in 1463'te Bosna-Hersek'i fethetmesinin ardından verdiği ferman, ‘‘Ben Fatih Sultan Han, bütün dünyaya ilan ediyorum ki, kendilerine bu padişah fermanı verilen Bosnalı Fransiskenler himayem altındadır ve emrediyorum’’ sözleriyle başlıyor. Bosna-Hersek halkının himayesi altında bulunduğunu belirten Fatih, bu bölgenin Hıristiyan halkına ve ibadet yerlerine zarar verilmeyeceği sözü veriyor. Fatih, fermanında ‘‘ne padişahlık eşrafından, ne vezirlerden veya memurlardan, ne hizmetkarlardan, ne de imparatorluk vatandaşlarından hiç kimse bu insanların onurlarını kırmayacak ve onlara zarar vermeyecektir’’ sözleriyle, yöneticilerini de uyarıyor.

Aslı Bosna'da Fransisken Kilisesi'nde

Türk Birliği'nin Ankara ile temasa geçmesi üzerine Kültür Bakanlığı devreye girerek, Fatih'in farklı ırk ve dinden olan Bosna-Hersekliler'e hitaben yayınladığı, özgürlük ve hoşgörü mesajı veren bu fermanı (ahidname), günümüz Türkçesi'ne çevirterek bir poster haline getirdi. Başbakan Ecevit, bugün çıkacağı ABD gezisine bu posterden bir örnek alarak ABD Başkanı Clinton'a armağan edecek. Fermanın orijinali halen, Türk Birliği tarafından restorasyonu tamamlanan Fransisken Katolik Kilisesi'nin duvarlarını süslemeye devam ediyor.

ABD'ye hediye yağmuru

BAŞBAKAN Bülent Ecevit ve Eşi Rahşan Ecevit, Fatih Sultan Mehmet'in 593 yıllık fermanının yanı sıra ABD'ye birçok armağan götürüyor. Başbakan Ecevit'in özel katalogdan seçerek beğendiği el yapımı halılar ile Osmanlı tuğrası damgalı gümüşler, bindallı desenli çerçeveler, Osmanlı bayrağı ve tuğralı anahtarlıklar da ABD'deki yetkililere dağıtılacak. Başbakanlık kulislerinde ayrıca, Başbakan'ın eşi Rahşan Ecevit'in de ABD Dışişleri Bakanı Albright ve Clinton'ın eşi Hillary Clinton'a birer özel yapım broş (yaka iğnesi) hediye edeceği ifade edildi.