Çırağan Sarayı'nda 25 yıl hapis yattı

Sultan Abdülaziz'in, kardeşi Abdülhamit'in isteği üzerine, 1871'de yaptırdığı, Sultan Abdülmecid'in oğulları V. Murat, II. Abdülhamit ve V. Mehmet Reşat'ın doğup büyüdüğü saray, 1990'dan beri otel olarak Luciano Pavarotti, John F. Kennedy Jr., Robert De Niro, Donna Karan, Michael Schumacher, Silvio Berlusconi, Bernard Lacoste, Sophia Loren, Suudi Arabistan Kralı Abdullah, Kofi Annan, Hollanda Kraliçesi Beatrix, Oprah Winfrey, U2 ve Madonna gibi birçok ünlü konuğu ağırladı.

Fener yakma kutlamalarından Çırağan Sarayı'na

104 yıl önce 18 Ocak'ta çıkan yangında içi küle dönen ve bu süreçte çeşitli badireler atlatan Çırağan Sarayı'nın tarihi seyri şöyle:

17. yüzyılda, sarayın bulunduğu alan Beşiktaş'tan Ortaköy'e kadar "Kazancıog?lu Bahçesi" olarak biliniyordu.

18. yüzyılda, Lale Devri'nde en parlak zamanını yaşayan bölgeyi 3. Ahmet, damadı Vezir I?brahim Pas?a'ya verdi. Pas?a, 1719 yılında aynı yerde es?i ve aynı zamanda 3. Ahmet'in kızı olan Fatma Sultan için bir yazlık kös?k ins?a ettirdi. Fatma Sultan bu bahçelerde, sık sık "Çırag?an S?enlikleri" denilen fener yakma kutlamaları düzenlerdi. Farsçada "özel ıs?ık kaynag?ı" anlamına gelen "çırağan", zamanla sarayın adı yerine de kullanılmaya bas?landı.

19. yüzyıla gelindiğinde Padis?ah II. Mahmut, o zamanlar bir camiye, bir okula ve bir Mevlevi tekkesine sahip olan bu alanı, yazlık kös?kü yıkarak ilk sarayı ins?a etmek yoluyla yeniden yapılandırmaya karar verdi.

1857 yılındaysa Padis?ah Abdülmecid, "batı" tarzında yeni bir saray inşa edilmesi için II. Mahmut'un yaptırdığı sarayı yıktırdı. Birkaç yıl sonda vefat eden Abdülmecid'in yerine kardeşi Sultan Abdülaziz, yine "doğu" tarzında yaptırdığı sarayı 1871 yılında tamamladı.

Sarayın bir kapısı Alman imparatora hediye edildi

Çırağan Sarayı, Sarkis Balyan ve iş ortağı Narsisyan Krikor'un müteahhitliğinde yükseldi.

Yapımı için Avrupa'dan borç alınan saray taş işçiliğinin üstün örneği sütunlarıyla zengin döşendi.

Sarayın her biri bin altın sikke deerindeki kapıları, Vortik Kemhacıyan tarafından yapıldı. Bu kapılardan birini Sultan II. Abdülhamit, arkadas?ı Alman I?mparatoru II. Wilhelm'e hediye etti ve kapı Berlin Müzesi'nde sergilendi.

Tüm dünyadan nadir bulunan mermer ve sedef malzemelerin getirtildiği sarayın odaları kıymetli halılarla, mobilyalarıysa altın yaldızlar ve sedef kalem işleriyle süslüydü.

Sarayın yalnızca denize bakan kısmı bile 400 bin Osmanlı lirasına mal olurken, toplamda 2,5 milyon altın sikke harcandı.

Saraydaki talihsiz olaylar

Mevlevihane üzerine inşa edilen saraya ilk ziyaretinde Sultan Abdülaziz düşerek ayağını kırarken hem halk hem de padişah sarayın uğursuz olduğuna inandı.

V. Murad, hayatının 25 yılını Çırağan'da hapis kalarak sürdürdü.

2. Abdülhamid'e karşı başarısız darbe girişimiyle tarihte kendine yer edinen Osmanlı mütefekkiri ve yazar Ali Suavi, V. Murad'ı yeniden tahta çıkarmak için gittiği Çırağan Sarayı'nda öldürüldü.

Yangının ardından

1919 yılında Çırağan Sarayı'nda yapılmasına karar verilen Mebuslar Meclisi'nin toplantıları için saray yeniden dekore edilerek, içinde Rembrant ve Ayvazovsky'nin eserleri de bulunan Abdülhamid'in 1860'lardan kalan koleksiyonundan deg?erli parçalar asıldı.

Ancak toplantıdan kısa bir süre sonra 18 Ocak 1910'da çıkan yangında, Abdülhamid'in koleksiyonundan önemli antika parçalar, sanat eserleri, ayrıca V. Murat'ın meşhur kütüphanesinin bulunduğu saray, 5 saatte kullanılamaz hale geldi.

İstanbul'un işgali sırasında yıkık saray, Fransız saha birliklerinin mühendisleri tarafından "Bizo Barakası" olarak kullanılırken, sarayın bahçesi ise 1930'dan sonra Beşiktaş Spor Kulübünce stadyum olarak değerlendirildi.

İstanbul Büyükşehir Belediyesine devredilen sarayın restore edilmesi ve yanına beş yıldızlı otel binasının yapılması için 1985'te Kültür ve Turizm Bakanlığı ile özel bir girişim arasında anlaşma imzalandı. Daha sonra uluslararası oteller zinciri Kempinski'ye devredilen Çırağan Sarayı, 1990'dan beri saraya ek inşa edilen otelle hizmet veriyor.