Çinli astronotlar Ekim'de uzayda

Uzaya 2003'ün ikinci yarısında ilk insanlı aracını göndermeye hazırlanan Çin Halk Cumhuriyeti, fırlatma iÅŸleminin zamanını belirledi. Fransız Haber Ajansı AFP'ye dayandırılan habere göre, Çin Havacılık-Uzay Bilimleri Teknolojisi Åžirketi yetkilisi, Çin'in "Ekim civarında yörüngeye ilk insanlı uzay aracını göndereceÄŸinin kesinleÅŸtiÄŸini" bildirdi.Ä°smini sadece soyadıyla Li olarak veren yetkili, "Kesin gün ve saat ileride saptanacak, çünkü bu tasarıda birçok etkeni göz önüne almak gerekiyor" dedi.Çin, ulusal önder Mao Zedong'un (1893-1976) 1934-35 yıllarındaki hamlesinden adını alan Çang Cıng (Uzun Yürüyüş) roketleriyle, Şıncou (Shenzhou: Kutsal Tekne) kapsüllerinden dördünü yakın tarihte baÅŸarıyla yörüngeye gönderdi. Şıncou 5, Çin'in ilk astronotunu (Taikonot) yörüngeye çıkaracak.  Halkın Günlüğü (Renmin Ribao) gazetesinin 6 Ocak tarihli sayısında bildirildiÄŸine göre, insansız diziden sonuncu kapsül  Şıncou-4, kuzeyde karla kaplı İç MoÄŸolistan eyaleti otlaklarına 5 Ocak'ta paraşütle yumuÅŸak, baÅŸarılı iniÅŸ yapmıştı.  Çin, her biri 1000 saatten fazla savaÅŸ uçağı uçuÅŸu yapmış 14  pilotu yıllardır astronot eÄŸitimi çalışmalarından geçiriyor. Bunlardan iki pilot, Rusya'daki bir kozmonot okuluna gönderildi ve İç MoÄŸolistan'a 5 Ocak'ta inen Şıncou-4 kapsülünün içinde 1 hafta geçirdi. Bu iki pilot, astronot adayı olarak geçen yıl Nisan ayında yerde Şıncou-4 içinde ilk eÄŸitimden geçirildiler.  Şıncou serisinin tasarı mühendisi Çi Farın, insanlı Şıncou-5 kapsülünün uzayda en az bir gün uçacağını söyledi. Kapsülün içinde üç astronot kalabiliyor. Çinli yetkililer, uzayda daimi istasyon kurmak ve Ay'a bir uçuÅŸ gerçekleÅŸtirmek üzere çalışıyorlar.  MAO HEDEFÄ° ÇİZMÄ°ÅžTÄ°Mao döneminde, Rusya ve ABD'ye koÅŸut olarak uzay programına önem verildi, ama Mao'nun ölümünden sonra 1980'li yıllarda yüksek maliyetten ötürü programa ara verilmiÅŸti.Åžanghay Uzay Merkezi Müdürü Yuan Jie, ilk insanlı uzay aracı için hazırlıkların genel montaj ve deneme aÅŸamasına girdiÄŸini bildirdi.Şıncou serisini üreten Çin Havacılık-Uzay Bilimleri ve Teknolojisi Åžirketi'nin BaÅŸkanı Cang Çingwei, "insanlı uzay uçuÅŸları için tüm çalışmalara 19 milyar yuan (2,3 milyar dolar) harcadık. ABD, tek roket için 8 milyar dolar harcadı" diyerek maliyet farkını dikkate getirdi.Çin Uzay Teknolojisi Åžirketi BaÅŸkanı Cang Çingwei, uzay aracının uçuÅŸunda herhangi bir sorun çıkmazsa insanlı uzay uçuÅŸunun "hemen kapıda" olduÄŸunu belirtmiÅŸti. Şıncou-4'te, insanlı bir uzay aracındaki bütün teçhizat yerleÅŸtirildi ve insanlı uçuÅŸ için gerekli yaÅŸam destek sistemleri denendi.  ÇİN ÜÇÜNCÃœ ÃœLKE OLACAKÇin Komünist Partisi, Çin'in uzaya insanlı araç gönderen, yörüngeye insan oturtan tarihteki üçüncü ülke olmasına büyük önem veriyor. Sovyetler BirliÄŸi, bugün hala kullanılan, Kazakistan bozkırındaki tarihi uzay üssü Baykonur Kozmodromu'ndan Yuri Gagarin'i (1934-1968) uzaydaki ilk insan olarak 12 Nisan 1961'de yörüngeye gönderdi. Gagarin, Yer yörüngesinde 301 km yükseltide 108 dakikada 1 tur attı vekapsülü paraşütle karaya indi.Amerikalı astronot Alan Shepard (1923-1998), SSCB'nin baÅŸarılı ilkseferinden 23 gün sonra Gagarin'in 301 km yükseltideki yörüngesinden 115 km daha alçakta (185 km yükseltide) 15 dakika boyunca "yörünge altı" uçuÅŸunda kaldı. SSCB'den neredeyse 1 yıl sonra, 20 Åžubat 1962'de Amerikalı astronot John Glenn, "Friendship 7" uzay kapsülüyle Florida-Cape Canaveral'dan uzaya çıktı. Bahama adalarının açıklarında Atlas Okyanusu'na indi. Glenn, ABD'nin ilk tam yörünge uçuÅŸunu gerçekleÅŸtirmiÅŸti.Bugün 82 yaşında olan Glenn, 1998 Ekim ayında Discovery Uzay MekiÄŸi ile 77 yaşında "uzaydaki en yaÅŸlı insan oldu". "TAÄ°KONOTLAR"  Çin'in projesini gerçekleÅŸtirmesi durumunda, Sovyet kozmonotlar ve Amerikalı astronotlardan sonra, Çinli "taikonotlar" da uzaya çıkacak.Çinli uzay adamlarının adı, Çince "uzay" demek olan "Taikung" kelimesinden geliyor. Batılıların kullandığı "astronot" (Yunanca astro ve nautes: yıldız gemicisi), Rusların "kozmonot"undan (evren gemicisi)" sonra Çinliler, kendi dillerinde "taikonotlarını" (uzay gemicisi) fezaya göndermek için var gücüyle çalışıyor.Ä°nsan taşımak için tasarlanmış Şıncou uzay aracı serisinin birincisi, 1999 yılında uzaya gönderilmiÅŸti.  Â