Çini sanatı nedir? Çini sanatının temsilcileri kimlerdir?
Güncelleme Tarihi:
Mimarilerin vazgeçilmezi olan, insanın ruhunu ve gözünü dinlendiren bin yıllık sanat Çini… Geleneksel Türk Sanatlarından olan çini, genellikle mimari yapıların, cami, köşk, saray, çeşme, türbe ve benzeri yapıların iç ve dış süslemelerinde kullanılmış bir seramik ürünüdür.
Türkler çok eski zamanlardan beri , binalarını ve eşyalarını çinilerle süslemişlerdir. Yaklaşık bin yıllık bir geçmişe sahip olan, ilk örnekleri Karahanlılar dönemine ait yapılarda görülmeye başlayan çini sanatı, Karahanlıların, Uygurların Harzemşahların, Gaznelilerin döneminde kullanılmış. Özellikle Büyük Selçuklular ve Anadolu Selçukluları zamanında gelenek haline gelmiştir. Daha sonra Osmanlı döneminde de bu gelenek devam ettirilmiştir.
Yapımı
Çini sanatı; tebeşir, kum, kaolen gibi doğal malzemeler karıştırılıp hamur haline getirilir. Ve bu hamur şekillendirilerek kuruması için bir süre beklenir. İstenilen kuruluğa sahip olan hamura astarlama çalışılması yapılır.Astarlama hamura beyaz bir görünüm kazandırır. Parçalar çok yüksek derecede fırında bir gün boyunca pişirilir. Pişirilen parçaların pürüzlü yüzeyi düzeltilir. Sonra kara kalem ile çizilen beyaz bir kağıt ile üzeri kaplanır. Desen, iğne ile delinir ve kömür tozu yardımıyla yapılacak çini yüzeyine aktarılır.Uygun kobalt ve siyah renkten oluşan boya yardımı ile desen oluşturulur. Sanatçının isteğine veya hayal dünyasına uygun renkler ile iç zemin boyanmaya başlanır. Boyanan obje camsı bir sır ile kaplanarak, pişirilme aşamasına getirilir. Son aşama olarak ürün ikinci kez fırınlanır.Ve işlem tamam..
Osmanlı Dönemi’nde Çini Sanatı
İlk Osmanlı dönemi eserleri arasında İznik Yeşil Cami minaresinde(1390), Bursa Yeşil Cami ve Türbesinde (1421), Bursa Muradiye Camiinde (1426), Edirne Muradiye Camiinde (1433), İstanbul Mahmut Paşa Türbesinde (1463), Çinili Köşkte (1472), ve Edirne de Şah Melek Paşa Camilerinde cini sanatı görülmektedir.
İstanbul da Yavuz Sultan Selim Camii ve Türbesi (1522), Şehzadeler Türbesi (1525), Haseki Medresesi (1539), Şehzade Mehmet Türbesi (1543), Topkapı da Kara Ahmet Paşa Camii (1551), Üsküdar Çinili Cami (1640) , İstanbul Yeni Cami ve Külliyesi’nin (1663) gibi mimari eserlerde kullanılan çiniler bu dönemin eserleridir.
II. Abdülhamit zamanında Almanya’dan getirilen makineler, malzeme ve ustalarla Yıldız Sarayı’nda kurulan fabrikada, porselen üretimi yanısıra tamir ihtiyaçları sağlanmaya çalışılmış, İkinci Meşrutiyetin ilanı ve padişahın tahttan indirilmesi ve savaş felaketleri nedeniyle çini üretimi tamamen durmuştur.
Çini Sanatıyla İlgilenenler
-Kütahya Çini Müzesi
-İstanbul Pera Müzesi
-İstanbul Sadberkhanım Müzesi
-Yıldız Çini Fabrika-ı Hümayunu
-İstanbul Rüstempaşa Cami
-İstanbul Ayasofya I. Mahmut Kütüphanesi
-İstanbul Süleymaniye Cami
-Bursa Şehzade Mehmet Türbesi
-Bursa Yeşil Türbe
-Kütahya Çiniciler Çarşısı
-İstanbul Çinili Köşk
-Topkapı Sarayı Müzesi ni ziyaret etmeleri önerilir..
Çini Sanatı Ustaları
-Baba Nakkas
-Velican