Çingene hakları yargı yolunda

Göçebe Çingenelerin Türkiye’ye giriÅŸine yasak getiren Ä°skan Yasası ile Çingeneler’i "Şüpheli ÅŸahıs" tanımına sokan polis talimatnamesinin ayrımcılık içeren söz konusu maddelerinin iptali için yargı yoluna gidiliyor.Avukat Åžafak Yıldız, Çingenelere yönelik bu yasal ayrımcılığa son verilmesi amacıyla dava açacağını bildirdi.     Türkiye’de 1934 yılında çıkarılan 2510 Sayılı Ä°skan Kanunu’nda, iskan edilebilecekler arasında Çingenelere yer verilmiyor. Yasanın birinci maddesine göre, gezginci Çingeneler’in yurt içinde yerletirilmelerinin "Türk kültürüne baÄŸlılık ve nüfus, oturuÅŸ ve yayılışının düzenlenmesi amacıyla Bakanlar Kurulu’nca yapılacak programa uygun olarak İçiÅŸleri ve SaÄŸlık Bakanlıkları’nca düzenleneceÄŸi" belirtiliyor. ÇİNGENELER CASUSLARLA BÄ°R TUTULUYOR Yasanın "Muhacirlerin ve Mültecilerin Kabulü" bölümünde Türkiye’ye muhacir olarak alınmayacak olanlar arasında "Türk kültürüne baÄŸlı olmayanlar; anarÅŸistler; casuslar; memleket dışına çıkarılmış olanlar ve göçebe Çingeneler" sayılıyor.     Ä°skan Yasası’nın "İçerde Nakiller Kültür ve Ä°dare Tedbirleri" bölümünde ise göçebelerin yanı sıra gezginci Çingenelerin uygun yerlere yerleÅŸtirilmesinin de İçiÅŸleri ve SaÄŸlık Bakanlığı’nın görüşleri doÄŸrultusunda yapılabileceÄŸi öngörülüyor. "ÅžUPHELÄ° ÅžAHIS" Bu arada "Polis Disiplinine Merasim ve Topluluklardaki Rolüne ve Polis Karakolları Tekilatı ile Vazifelerine Dair Talimatname"de de Çingeneler "Şüpheli ÅŸahıs" olarak tanımlanıyor. Talimatnamenin "Karakol Amirlerinin Umumi Vazifeleri"ni düzenleyen maddesinde, amirlerin emniyeti ihlal ve suç çıkarma eÄŸilimini gösterenler üzerinde "tedbir" alacağı kiÅŸiler arasında "Esaslı bir iÅŸi olmayan Çingeneler" de sayılıyor. Karakol amirlerinin etkili tedbir alacağı diÄŸer kesimleri ise "sabıkalılar", "cambazlar", "iÅŸsizler ve iÅŸ bulamamasından deÄŸil çalışmak istememesinden dolayı boÅŸta gezenler", "kumar ve fuhuÅŸ yapanlar", "yarış veya tehlikesiz deliler" oluturuyor. Ä°PTAL DAVASI İstanbul Barosu avukatlarından Åžafak Yıldız, Ä°skan Yasası ve polis talimatnamesinde yer alan Çingenelerle ilgili düzenlemelerin "ırkçı" bir özellik taşıdığını, "Göçebe Çingeneler" ifadesinin AB uyum yasalarına da aykırı olduÄŸunu vurguladı.     Yıldız, ayrımcılık içeren bu yasal düzenlemelerin Anayasa’ya ve Avrupa Ä°nsan Hakları Sözlemesi’ne aykırı olduÄŸunu belirterek, iptali için Danıştay’a bavuracaklarını bildirdi.YURTTAÅžLIK BAÅžVURUSUNDA DA AYRIMCILIK İçiÅŸleri Bakanlığı’nın 23 Ekim 2003’te genelge yayınlayarak, yurttaÅŸlık bavurusunda bulunanların "Çingene olup olmalarının araÅŸtırılmasını" istemesi de Çingenelere yönelik ayrımcılığa örnek olarak gösteriliyor. Konuyu Meclis gündemine getiren CHP Balıkesir milletvekili Sedat Pekel’in, soru önergesine ise hala yanıt verilmedi. AB Ä°LERLEME RAPORU’NDA DA YER ALDI Avrupa BirliÄŸi (AB) 2003 Türkiye Ä°lerleme Raporu’nda da Çingenelere yönelik ayrımcılık içeren Ä°skan Yasası eleÅŸtirildi. Raporda, göçebe Çingeneleri, Türkiye’de göçmen olarak kabul edilmeyen 5 kategorideki topluluk arasında gören yasal düzenlemelerin hala uygulamada olduÄŸu dile getirilerek, "Bazı Roman toplulukları toplumsal dışlamaya neden olan güçlü önyargıların hala sürdüğünü belirtmektedir" ifadesine yer verildi.Â