Çift etiket erken baÅŸladı 'yuvarlama'dan korkmayın

YTL'nin basıldığı Banknot Matbaası'nı birlikte gezdiÄŸimiz Merkez Bankası BaÅŸkanı Süreyya Serdengeçti, "Çift etiket, YTL'ye geçiÅŸte vatandaşın algılama güçlüğünü fırsat bilip, fiyat artırmayı engellemek amacıyla devreye girdi. Buna erken baÅŸlamak yuvarlama etkisinin korkulduÄŸu kadar olmayacağını gösteriyor" dedi.Günlük hayatımıza girmesine 30 gün kalan Yeni Türk Lirası (YTL) için Banknot Matbaası, yüzde 50 arttırılan kapasitesi ve 600'ü aÅŸkın personeliyle hummalı bir çalışma içinde. Merkez Bankası BaÅŸkanı Süreyya Serdengeçti, Hürriyet için Banknot Matbaası'na bizimle gelerek sorularımızı yanıtladı: Ä°ki ay önce YTL tanıtım kampanyasına sahip çıkılması yönünde çaÄŸrı yaptınız. Sonuçlardan memnun musunuz?- Kamu kurumlarının çoÄŸundan, ilgili bakanlıklardan gerekli desteÄŸi büyük ölçüde aldık. Genelgelerle, kampanya materyallerinin dağıtımına büyük katkıda bulundular. TRT'den ise umduÄŸumuzun üzerinde destek aldık. Özel kanallar tanıtım filmlerini günboyu yayımlamayı sürdürüyor. BaÅŸta perakende sektörü olmak üzere, özel sektörden pek çok iÅŸbirliÄŸi talebi geldi. Firmaların çoÄŸu, etiketlerinde YTL'yi kullanmaya baÅŸladılar. Kampanya görsellerini gazete ve dergiler ek olarak ücretsiz dağıttı. Merkez Bankası açısından, ÅŸu anda YTL'ye geçiÅŸte en fazla zamanı, enerjiyi ve dikkati gerektiren konu nedir? - Çalışmaların büyük bölümü tamamlandı. Bununla birlikte, ÅŸirketlerin ve iÅŸ dünyasının yazılım çalışmalarını tamamlaması ve yazar kasalarını uyumlu hale getirmeleri gerekiyor. Yazar kasaların uyumu için, Maliye Bakanlığı 31 Mart 2005'e kadar süre tanımıştı. Ancak iÅŸlemlerin tamamlanması için, 31 Mart 2005'e kadar beklenmeden çalışmaların 1 Ocak 2005'e kadar sonuçlandırılmasında yarar var. Ayrıca ÅŸimdi isteÄŸe baÄŸlı uygulanan çift fiyat, 1 Ocak'ta zorunlu hale gelecek. Esnaf ve firmaların etiket ve tarifelerini hazır hale getirmesi gerekiyor. DiÄŸer önemli konu, sahteciliÄŸe karşı kasiyerlerin güvenlik özellikleri konusunda eÄŸitilmeleridir. Bankamız, eÄŸiticilerin eÄŸitimi çalışmasını tamamladı. Bu eÄŸitimlerin bankacılık ve perakende sektöründe yayılmasını bekliyoruz. AlışveriÅŸ merkezlerinin çift etiketi benimsediÄŸini görüyoruz. Bu durum, "yuvarlama" sorununun kısmen de olsa ÅŸimdiden aşıldığı anlamına gelir mi? - Enflasyonist sürecin etkisiyle, yuvarlama konusunun zaten var olan bir olgu olduÄŸunu hep vurgulamaya çalıştık. Enflasyonun kontrol altına alınması ve YTL operasyonu sonrasında, bu etkinin bırakınız artmayı, daha da azalacağını düşünüyoruz. Çift fiyat uygulaması, geçiÅŸ döneminde vatandaÅŸlarımızın fiyat farklılıklarını algılama güçlüklerini fırsat bilip fiyat arttırma yoluna gidilmesini engellemek amacıyla oluÅŸturuldu. AlışveriÅŸ merkezlerinin bu uygulamaya erken geçmesi, hem tanıtım kampanyasını destekleyici nitelikte olmuÅŸ, hem de yuvarlama etkisinin korkulacak düzeyde olmayacağının görülmesi bakımından faydalı olmuÅŸtur. YTL’yi kadınlar kontrol ediyor600'ün üzerindeki Matbaa çalışanının yüzde 40'ı kadınlardan oluÅŸuyor. Paramızın kalite kontrolü, "daha titiz ve sabırlı" olmaları nedeniyle ağırlıklı olarak bayan çalışanlarca gerçekleÅŸtiriliyor. Biz oradayken 48 bayan çalışan, henüz kesimi yapılmamış kupür sayfalarını baÅŸdöndürücü bir hızla çeviriyor. O hız içinde toplu iÄŸne başı büyüklüğündeki bir boya hatası hemen saptanıp, tabaka kenara ayrılıyor.Yılbaşında kredi kartı kesintisi 4 saati geçmez 31 Aralık gecesi Bankalararası Kart Merkezi (BKM) sistemi beÅŸ dakikalığına kapatacak. Aksaklık çıkmaması için nasıl önlemler alındı?- ATM'lerin, kredi kartlarının, POS hizmetlerinin, Ä°nternet ve telefon bankacılığının uyumu konusundaki çalışmalar tamamlanma aÅŸamasında. BKM, geçiÅŸ için 31 Aralık 2004'te, saat 23:58-00:03 arasında sistemleri kapatarak gerekli dönüşümü yapacak. Ancak bankaların dönüşümü yaparak iÅŸleme baÅŸlama süreleri, teknolojik altyapılarına baÄŸlı olarak farklılık gösterebilecek. ÖrneÄŸin, kredi kartı sistemlerindeki kesinti süresi, bir dakika ile dört saat arasında deÄŸiÅŸmektedir. Her halukarda BKM; 7 gün 24 saat kesintisiz hizmet verebilecek altyapıya sahip. Tüm sistemler ve iletiÅŸim hatları yedekli çalışıyor. Elektrik kesintilerine karşı kesintisiz güç kaynağı ve jeneratörler devreye giriyor. Dolayısıyla elektrik kesintisi gibi bir durum, iletiÅŸim veya bilgi kaybına neden olmamaktadır.KuruÅŸ'lar için cüzdan aldımCüzdanınızda sürekli olarak banknot taşır mısınız? - Tedavülde bulunan bütün banknotlardan belli bir miktarı mutlaka bulundururum. Ä°lerde bu madeni para için de geçerli olacak. Cüzdan aldım.Bu asansör paraya alışmışBANKNOTLAR, matbaa içinde çelik kafeslerle taşınıyor. Kafesler için de asansörlere özel ray takılmış. Kat arasında asansör kısa süre durunca Serdengeçti,"Eee, bu asansör para taşımaya alışmış, normal" diye takılıyor. Bir banknot 20 günde üretiliyorBANKNOT Matbaası Genel Müdürü Ãœmit FındıkoÄŸlu'nun verdiÄŸi bilgiye göre, yılın ilk yarısında 480 milyon TL, ikinci yarıda da 490 milyon YTL olmak üzere bu yıl üretilen toplam 970 milyon adet banknotla, hedef aşıldı. Hazırlık çalışmaları dikkate alınmazsa, bir banknotun tamamlanması 20 günü buluyor. Ama sıfırdan üretim için en az altı aya ihtiyaç var. Biz oradayken 50 YTL basılıyor. En son aÅŸamada numara basılıyor. Her harf serisinde 980 bin adet banknot bulunuyor. Her A serisinin 1 numarası Merkez Bankası'nda kalıyor. Matbaada sıcaklığın 23 santigrat derece olması gerekiyor. Baskı makinalarını gürültüsü çok yüksek. Ancak Matbaa çalışanları, kulaklık takmıyor. Gerekçesini ise FındıkoÄŸlu açıklıyor: "Çalışanlarımız bu kulaklığı takıp, makinaların çalışmasında ortaya çıkabilecek olaÄŸandışı bir durumu kaçırmak istemiyor". Banknot Matbaası'nda üretimi tamamlanan banknot hemen para sayılmıyor. Yeni basılan bir banknotun parasallaÅŸabilmesi için, Emisyon Genel Müdürlüğü'nce ÅŸubelere gönderilmesi ve ÅŸube kasasından çıkması gerekiyor.Â