Cezalar dışarıda çekilecek

Cezaevleri tıklım tıklım doldu, Adalet Bakanlığı soruna çözüm bulmak için ceza infaz sisteminde değişiklik çalışmasına hız verdi. Bu kapsamda, “Denetimli Serbestlik” likten 2 yıla kadar hapis cezası olanlar yararlanırken, bunun 5 yıla çıkarılması öngörülüyor.�Koşulları sistemden yararlanmaya uygun olanlara elektronik kelepçe de takılabilecek.

 

“Denetimli Serbestlik”�olarak nitelendirilen yani cezaların bir bölümünün evde çekilmesi uygulamasının kapsamının genişletilmesiyle, cezaevlerinde de rahatlama olması amaçlanıyor. Adalet Bakanlığı’nın öngördüğü değişikliğin Bakanlar Kurulu ve TBMM’den geçmesi halinde halen cezaevlerinde bulunan 5 yıla kadar hapis

cezasına çarptırılmış olanlardan cezasının yarısını çekenlerden isteyenler, tahliye edilecek ve kalan cezalarını kamu kuruluşlarında çalışarak, evinde ya da işyerinde geçirecek. Yetkililer, “Bu konuda yasa değişikliği gerçekleşmeden kimsenin umutlanmaması gerektiğini” de belirttiler.

 

İnfaz sisteminde mahkûmun cezaevinde geçirdiği gün sayısının artması, mala karşı işlenen suçlardaki patlamalar nedeniyle 2005 yılında 52 bin olan tutuklu ve hükümlü sayısı bugün 120 bine ulaştı. Yetkililer, bu durumun cezaevlerinde odalara yeniden ranza konulması, odaların küçük koğuşlar haline gelmesine, yatacak yer olmaması yüzünden mahkûmların nöbetleşe uyumalarına neden olduğunu söylediler.

 

2 YIL, 5 YILA ÇIKARILIYOR

Denetimli Serbestlik Yasası’nda öngörülen değişiklik taslağı planlandığı gibi kabul edilirse halen 2 yıl hapis cezası alanlar için uygulanan cezasının yarısını evinde çekmesi uygulaması, 5 yıla kadar olan hapis cezalarını da içine alacak biçimde yaygınlaştırılacak. TBMM Adalet Komisyonu Üyesi bir milletvekili, yürütülen çalışmalarla ilgili olarak “hurriyet.com.tr”ye şunları söyledi:

- 5 yıla kadar hapis cezasına çarptırılanlar, cezalarının yaklaşık 2,5 yılını cezaevinde çekecek, isterlerse kalan süreyi denetimli olarak evinde ya da işyerinde çekebilecek

- Halen “Denetimli Serbestlik” uygulamasından yararlananlar günde 4 saat kamu hizmetinde çalıştırılıyor. Bunda değişiklik yapılacak. çalışma süresi 4 saatten 2 saate indirilecek. Kamuda çalıştırılacak yerler bölgenin özelliğine göre değişecek. Bazı yerlerde belediyelerde, okulların badana-boyası, onarımında çalıştırılacakları gibi ormanlık bölgelerde orman işlerinde de çalıştırılabilecekler.

- Mahkûm, kamu hizmeti çalışma süresinin dışında cezasını işyerinde de çekebilecek.

Cezaevlerinde incelemeler yapan Hayat Boyu Eğitim Derneği’nin Genel Başkanı Adem Solak da denetimli serbestlik uygulamasında ceza süresinin 2 yıldan yukarıya çekilmesi halinde cezaevlerinde kısmi bir rahatlama olacağını söyledi.

 

Tutuklama rekoru Türkiye’nin

 

Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün de yakındığı tutuklukta geçen sürelerin uzunluğu, Türkiye Barolar Birliği İnsan Hakları Merkezi’nin araştırmasıyla da belgelendi. Ülkemizdeki tutuklanma oranlarını, yabancı ülkelerle karşılaştırdı ve en çok tutuklamaların Türkiye’de olmasına rağmen tutuklananların en az mahkumiyetinin de ülkemizde olduğunu ortaya koydu.

 

Tutuklamalarla ilgili Türkiye Birliği İnsan Hakları Merkezi’nin raporu üzerine Baralor Birliği Başkanı Ahsen Coşar, “Ne yazık ki, ülkemizde mahkemeler tarafından çok sık ve çoğu zaman da keyfi olarak tutuklamalar yapılıyor. Tutuklama kararları önlem olmaktan çıkarak kurala�ve hatta cezaya dönüştü. Yargı karar” dedi.

 

Coşar, tutuklamaya ilişkin yargı kararlarında “keyfilik” ve “çifte standart” yaşandığını öne sürdü, bu durumun ülke kamuoyu gündemine oturduğunu söyledi.

 

Komisyonun tutuklamalarla ilgili eleştirileri raporda şöyle belirtildi:

1- Özel yetkili savcılık, hakimlik ve mahkemeler tarafından yürütülen adli süreçlerde tutuklamaya ilişkin olarak yaşananlar “hatalı uygulama alışkanlığı” dışında “yargıya müdahale” ya da “yargıda siyasallaşma” gibi olgularla ilişkili olduğu görülüyor.

2- Türkiye'de tutuklu sayısı hükümlülere göre giderek artıyor. Dünya standartlarında 3 kişiden biri tutuklu, ikisi hükümlü olmasına rağmen, biz de bu oranın uzağındayız. Şu anda 119 bin mahkumdan yüzde 51’i olan 60 bin kişi tutuklu olmasına rrağmen yüzde 49’u olan 58 bin mahkum hükümlüdür.

3- Ülkelere göre mahkumiyet oranları incelendiğinde, Türkiye’nin yeri de en aşağıdadır. Örneğin Japonya, Çin, Kore, Fransa, Almanya, İsveç, İngiltere gibi ülkelerde mahkumiyet oranı yüzde 90’ın üzerinde olmasına rağmen ülkemizde itham edilen 100 kişiden ancak 70’i mahkum oluyor. Beraatle sonuçlanan davaların çokluğu da haksız tutuklamaların büyüklüğünü gösteriyor.

4- “Tutukluluğun devamı” yönünde verilecek karar “yeni bir karar” olarak değil, önceki kararın otomatik devamı” olarak algılanıyor. Doyurucu gerekçeler yerine “kuvvetli suç işleme şüphesinin devam ettiği” gibi soyut ve içeriksiz açıklamalarla yetiniliyor.

5- Yasada tutukluluk süresinin uzunluğunu değerlendirebilmek için bir ölçüt bulunmuyor. Yasada düzenleme yapılıp tutukluluğun makul süreyi aşamayacağına ilişkin hüküm getirilmeli.

6- Temyiz incelemesinin uzun sürmesi de sorunlar yaratıyor. Sanıklar, “koşullu salıverme” hakkına göre fazladan hapis yatabiliyor. Kimi durumlarda ise fazladan hapis yatılmazsa bile temyiz nedeniyle sanık hakkındaki hüküm kesinleşmediğinden İnfaz Kanunu’nun tanıdığı bir kısım haklardan yararlandırılamıyor. Bu yüzden kimi sanıklar, suçsuz da olsalar temyiz haklarından vazgeçiyor.

7- Gizli tanık anlatımları tutuklama kararlarına dayanak yapılıyor. Sadece gizli tanık üzerine kurulan ceza soruşturması ve kovuşturması hukuk devleti ilkeleriyle bağdaşmaz.

8- Özel yetkili mahkemelerin “tutuklama önlemine” sık başvurması, diğer mahkemeleri de olumsuz yönde etkiliyor. Kaldırılan Devlet Güvenlik Mahkemeleri ile ad değişikliğinden öte başkaca yapısal farklılık göstermeyen özel yetkili mahkemeler kaldırılmalı.

9- Yakalama kararı, kendisine mahkeme tarafından ulaşılabilir olan ve hiçbir durumda “kaçak” sayılmayacak kişiler hakkında uygulanmamalı.