Cessna’ya büyük tazminat

Florida'da 14 Ağustos 1989'da Cessna 185 tipi uçak Coastal Havaalanı'na iniş eğitimi yapmak üzere alçalmaya başladı.Uçakta karı-koca özel pilot lisansına sahip Cindy-James Cassoutt çifti ile arkada oturan bir yolcu bulunuyordu. Piste inmek üzere alçalan uçakta kumandalar James Cassoutt'taydı. Pilotun ifadesine göre uçak henüz burnunu tam aşağı vermemişti. Birden pilotun oturduğu koltuk raylarında geriye doğru kaymaya başladı. Kilitleme piminden kurtulan koltuk kayınca pilot tutunmak amacıyla ve ani bir refleksle lövyeyi hızla kendisine doğru çekti. PİLOTAJ HATASILövyenin çekilmesi ile uçak burnunu havaya kaldırdı. Cessna 185 tipi tek motorlu uçak, hızı çok az olduğu için stall oldu yani süratsiz kaldı. Sağ kanadı üzerine yıkılan uçak pistin yaklaşma doğrultusundaki ağaçlık alana çakılarak yanmaya başladı. Uçakta bulunan üç kişi ağır yaralı olarak kurtarıldı. Kaza sonrasında Ulusal Ulaştırma Emniyet Dairesi (NTSB) ve Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi (FAA) araştırmalara başladı. Pilot, ifadesinde koltuğun yerinden çıktığını iddia ederken, enkazda koltuk ray sistemi hasar gördüğü için herhangi bir sonuca ulaşılamadı. Ancak öndeki koltuklar aynı pozisyonda bulundu. NTSB ve FAA hazırladıkları raporda kazanın pilotaj hatası sonucunda gerçekleştiğine karar verdi.Cessna şirketi kazadan sonra önlem almak amacıyla tek motorlu uçakların koltuk kızaklarındaki kitleme sistemleriyle ilgili bir modifikasyon yayınladı. Tüm dünyadaki tek motorlu Cessna uçaklarının koltuk sistemlerinin kontrol edilmesini istedi. Bu nedenle bakım şirketleri, koltuğun oturduğu kızak-ray sistemi üzerinde kilitlemeyi sağlayan deliklerin genişliklerini kontrol ederek belirli uçuş saatlerinde bu sistemi değiştirmeye başladılar.Cassoutt çiftinin olayın peşini bırakmaya niyeti yoktu. Kazadan hemen sonra havacılık dünyasının en ilginç davalarından biri açıldı. Tam 12 yıl süren dava sonrasında Escambia Couty Mahkemesi uçağın koltuklarında imalat hatası buldu. Ve Cessna şirketini 400'ü ceza, 80'i de tedbirsizlik olmak üzere toplam 480 milyon dolar tazminat ödemeye mahkum etti. Bu rakam uçak kazaları için rekor bir tazminattı. Havacılık dünyasının efsane uçaklarının imalatçısı Cessna, jürinin havacılık bilgilerinin eksik olduğunu iddia ederek tazminata itiraz etti ve anlaşma yollarını aramaya başladı.HAVACILIĞA DARBEBu tür kararların genel havacılık olarak adlandırılan pervaneli küçük uçaklar, iş jetleri ve helikopterleri kapsayan sektörü ciddi olarak vuracağı iddia ediliyor. Benzer bir karar 1980'lerin başında verilmişti. Yaklaşık 30 yaşındaki bir Piper tipi uçakla kaza geçiren pilot, üreticiye imalat hatası olduğu iddiasıyla tazminat davası açmıştı. Mahkeme Piper şirketini ağır tazminat ödemeye mahkum ederken şirket bu parayı ödeyemeyerek batmıştı. İmalatçı ancak bir kaç yıl sonra New Piper (Yeni Piper) adıyla tekrar üretime başlayabilmişti. Bunun üzerine 1980'lerde başta Cessna olmak üzere bir çok imalatçı eski uçakların kaza yapma riski ve sonrasında ödenecek yüklü tazminatlar nedeniyle tek motorlu uçak üretimini durdurmuştu. Konuyu Amerikan Kongresi'ne getiren havacılar, 'Product Liability' adı verilen uçağın tüm uçuş ömrü boyunca sistemlerinin sigorta kapsamında olma süresinin 10 yıla indirilmesini sağladılar. Ancak bu karar sonrasında tekrar imalat başlayabildi. Son bir kaç yıldır yine sigorta maliyetlerinin tazminat riski nedeniyle arttığını ifade eden uzmanlar, sektörün tekrar darboğaza girebileceğini iddia ediyorlar. Şimdi gözler Cessna ve şirketin sahibi olan Textron şirketinde. Mali yapısı çok güçlü olan ve aynı zamanda Bell Helikopter şirketinin de sahibi olan Textron'un nasıl hareket edeceği merakla bekleniyor.KOLTUK KAYDIRAN DEFORMASYONCessna şirketi olaydan sonra daha kaza-kırım raporu hazırlanmadan koltuğun raydan çıkması-kayması durumlarını engellemek için bir dizi önlem aldı. Havacılıkta 'Airworthiness Directive-AD' adı verilen bir modifikasyon yayınlandı. 87-20-03 R2 kodlu AD'ye göre uçakların 100 saatlik bakımlarında koltuk ray sisteminin gözden geçirilmesi gerekiyor. Cessna kararı alır almaz tüm dünyadaki Cessna kullanıcılarını uyararak gerekli inceleme ve değişikliklerin hemen yapılmasını istedi. Tek motorlu Cessna'ların öndeki pilot koltukları tıpkı otomobillerdeki gibi ileri-geri delikli raylar üzerinde hareket ediyor. Koltuğun altındaki mandal yardımı ile hareket sağlanıyor. İstenilen uzaklıkta pim deliklere oturuyor ve kitlenme gerçekleştiriliyor. Pilot pedallara ulaşmasına ve lövye tutuşuna göre koltuğu kendine uygun ayara getiriyor. Ancak pilotun gövde ağırlık hareketleri ile bu delikler üzerinde oluşan basınçla büyüme oluşuyor. Deliklerin zorlanmasıyla pim delikten çıkarak koltuğun istem dışı hareket etmesine neden olabiliyor. Uçağa yapılan her 100 saatlik bakımda deliklerin çapı ölçülüyor. Çap standart deliklerde 0.9 santimetre. Çapın genişleme limiti 1.07 santimetre. Eğer genişlik 1.07 santimetreyi geçer veya delikler çevresinde çatlak tespit edilirse ray sisteminin hemen değiştirilmesi gerekiyor. Uçaklar bu modifikasyon yapılmadan uçuşa verilemiyor.Kayseri rekor kırdıEkonomik kriz, bilet fiyatlarına yakıta bağlı olarak yapılan standart zamlar, THY'nin iç hatlarda yolcu sayısını düşürdü. Bodrum, Antalya, Dalaman gibi çok rağbette olan noktalarda bile yolcu sayısında azalma yaşanırken Kayseri bir rekora imza attı.İstanbul-Kayseri direkt uçuşundaki yolcu sayısının artışını THY'nin Kayseri Satış Müdürü Taner Gürbüz gerçekleştirdi. 1987 yılında THY'de göreve başlayan ve Genel Müdürlük Teftiş Kurulu'nda müfettiş olarak uzun süre görev yapan Taner Gürbüz, Kayseri'de diğer havayollarına da hizmet veriyor.Yolcu akışına göre sık sık uçak tipinde değişmeler yaptırarak en ekonomik taşımacılığın gerçekleşmesine çaba harcayan Taner Gürbüz ve ekibinin çabaları ile Nevşehir, Göreme, Ürgüp, Avanos bölgelerine turist akışında da ciddi bir artış görüldü. İstanbul'dan haftanın her günü sabah saat 07.00'de kalkan uçak 08.25'de Kayseri'de oluyor. Bu uçak saat 09.20 kalkıp 10.45'de İstanbul'a ulaşıyor. Yine her gün akşam saat 20.00'de İstanbul'dan kalkan uçak saat 21.25'de Kayseri'ye iniyor. Aynı uçak saat 22.20'den Kayseri'den kalkıp 23.45'de İstanbul'da oluyor. Kayserililerin çoğu Ankara'ya otomobille gitmeyi tercih ettikleri için bir hava bağlantısı yapılmıyor. Genellikle Boeing 737 uçakları ile gerçekleştirilen seferler bazen A310 ya da RJ100'e dönüyor.Kayseri operasyonunda başarıya imza atan Taner Gürbüz İngilizce ve Almanca biliyor, dağcılık, rafting ve su sporları ile ilgileniyor.SunExpress Antalya’ya turist yağdırdıLufthansa'nın yan kuruluşu Condor ile THY'nin ortak olduğu Türkiye'nin önde gelen özel havayolu şirketi SunExpress 2001 yılının ilk yedi ayında 300 binin üzerinde turisti Antalya'ya taşıdı. Böylece Antalya'ya gelen turistlerin yaklaşık yüzde 13'ü SunExpress ile yolculuk yapmış oldu.Turizmde rekor kırılan bu yaz Antalya'ya gelen her 5 Alman turistten birinin SunExpress'i tercih ettiğini açıklayan Genel Müdür Paul Schwaiger, 'Yılın ilk 7 ayında Antalya, Bodrum, Dalaman gibi Türkiye'nin en önemli tatil yöreleri ile Avrupa arasında 700 binden fazla yolcu taşıdık. Yıl sonu hedefimiz bir milyon yolcuydu. Turizm sektöründeki talep aynı yönde devam ederse bu hedefimizi de aşacağımızı umuyorum.' dedi. SunExpress 10 yıldır gerçekleştirdiği charter yani tarifesiz seferlerin yanısıra bu yıl Nisan ayında Antalya ile Frankfurt arasında başlattığı tarifeli uçuşlarla birlikte bugüne kadar toplam 8 milyon turisti Türkiye'ye getirdi.THY ile yüzde 50 ortak olan Alman charter havayolu şirketi Condor’un ortak kuruluşu SunExpress aynı zamanda Türkiye'nin tarifeli seferler düzenleyen tek özel havayolu şirketi. 1,5 yaş ortalamasına sahip 6 adet yeni nesil Boeing 737 uçağı bulunan SunExpress Avrupa'nın en geç filolarından birinin işleticisi. SunExpress 2000 yılında 854 bin 380 yolcu taşıyarak 187 milyon Marklık bir ciroya ulaşmıştı.A380’e Lufthansa ilgisiAlman Lufthansa Havayolları Yönetim Kurulu Başkanı Jüergen Weber, A380 almak üzere imalatçı Airbus ile görüşmeler yapıldığını açıkladı. Weber kaç uçak alınacağı ve anlaşmanın ne zaman imzalanacağı konusunda bilgi vermezken, uzmanlar yüksek ihtimalle Lufthansa'nın bu ay içindeki yönetim kurulu toplantısında 15 adet A380 için karar çıkacağını tahmin ediyor. Weber, Alman gazetecilerin sorularını yanıtlarken 'Keşke filomuzda bu uçaklardan 5-6 adet olsa. Yoğun yolcu talebinin olduğu hatlarda büyük uçaklara çok ihtiyacımız var.' diye konuştu. Uzun menzilli hatlarda A380'in yanı sıra Lufthansa Boeing'le 4 adet 747-400 almak üzere de görüşmelerini sürdürüyor. Filosundaki eski nesil 747-200'leri 400 modeliyle değiştirmeyi hedefleyen Lufthansa, bu uçakları 2002 sonunda teslim almak istiyor. Lufthansa'nın Boeing 747-400'leri teslim alma aşamasından başlayarak yepyeni bir koltuk konseptini de devreye sokması planlanıyor. Şirket first class, business ve ekonomi sınıflarında çok daha rahat koltuklar hazırlatıyor. Yeni koltukların first ve business sınıflarında tam yatar olması ve ekonomi bölümünde de diğer tüm havayollarından daha fazla bir açı ile yatması hedefleniyor.