Çernobil'de neler oldu

Moskova Radyosu, Çernobil kazasından iki gün sonraki bülteninde dördüncü sıradan verilen haberde Çernobil Nükleer Santralı'nda bir kaza sonucu atom sanralında hasar meydana geldiÄŸi belirtiliyordu. Ortaya çıkabilecek olumsuz etkilerinin engellenmesi için için gerekli önlemlerin alındığını belirten Radyo, kurbanlara yardım edildiÄŸini ve bir Hükümet Komisyonu'nun kurulduÄŸunu kaydediyordu.Çernobil Nükleer Santrali'nin dördüncü reaktörü 26 Nisan 1996 sabahının erken saatlerinde birden durdu. Operatörlerin 20 saniyelik durmanın ardından tekrar faaliyete soktukları reaktörde bu kez bir kısa devre ortaya çıktı. Bunun ardından reaktörün üzerindeki 1000 tonluk beton çatıyı havaya uçuracak denli güçlü kimyasal patlamalar meydana geldi.Santralin soÄŸutma sistemindeki tasarım hatalarının kontrol edilemeyen bir kısa devreye yolaçarak Çernobil'deki yıkıma yolaçtığı sanılıyor. Öte yandan faciaya yolaçan önemli bir baÅŸka etken de, operatörlerin, elektrik ekipmanlarının testleri sırasında birçok güvenlik tedbirini gözardı ederek, soÄŸutma sistemlerini devredışı bırakmak gibi ciddi hatalardı.Güvenlik için alındığı iddia edilen önlemler, santralın hem etkin çalışmasına engel olurken, hem de onu öngörülmeyen kısa devrelere açık hale getiriyordu. Çernobil saÄŸlam bir atık depolama yapısına da sahip olmadığı için radyoaktif maddelerin geniÅŸ bir alana yayılması için de büyük bir engel yoktu.Ãœstelik yıkıntı haline gelse de hala tehlike saçan eski reaktörün üzerini kaplayan betonarme yapı aradan geçen zaman içinde giderek zayılıyor.Kirlenmenin boyutuDördüncü ünitedeki kaza ilk anda 31 kiÅŸinin ölümüne yolaçtı. Sovyet bilim adamları çevreye saçılan 190 ton uranyum dioksitin yüzde 4'ünün en yakın çevredeki yörelere hava akımı taşındığını hesaplıyor.Hem Sovyet, hem de batılı bilim adamları kirlenmeden en çok Belarus'un nasiplendiÄŸini, yüzde 40'lık kirlenmenin ise Ukrayna'nın da dahil olduÄŸu çevredeki ülkelere sirayet ettiÄŸini belirtti.Kazanın ardından görülen ilk ÅŸikayet radyo iyodin radyasyonu düzeyiyle ilgiliydi. Temizleme için görev alan 600 bin işçi ölçülemeyen derecede yüksek dozda radyasyona maruz kaldı. ÇoÄŸu gönüllü olan bu işçiler, radyasyon ölçme cihazları olmadığı için normalde 10 bekerel olan sınırın çok daha üzerinde 165 bekerel radyasyon almışlardı.Olayın medya tarafından iÅŸlenebilmesi için Mihail Gorbaçov'un iktidara gelmesinden sonra bir yıl beklemek gerekti. Çernobil, Gorbaçov'un Glasnost politikasının baÅŸlatılması yolunda önemli bir destek oluÅŸturdu.Kurtarma çalışmalarıSovyet hükümetinin kurtarma ve bölgeyi boÅŸaltma çalışmalarına baÅŸlaması için kazanın üzerinden 36 saat geçmesi gerekti. Bir ay içinde santralın 30 kilometre çevresinde oturan yaklaşık 116 bin kiÅŸi boÅŸaltıldı.Dünya SaÄŸlık Örgütü, radyasyondan etkilenen bölgelerde büyük ölçüde tiroid kanseri artışı tespit edildiÄŸini belirtiyor. Radyasyondan, Ukrayna, Belarus ve Rusya'da beÅŸ milyon kiÅŸinin etkilendiÄŸi tehmin ediliyor.Â