'Cep'ler gorillerin sonunu getiriyor

BaÅŸta cep telefonları olmak üzere elektronik eÅŸyalar Afrika'daki bazı hayvan nesillerini tehdit ediyor. Özellikle cep telefonlarında kullanılan koltan minarelinin çıkarıldığı Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde gorillerin sayısı hızla azalıyor.Yüksek teknoloji ürünü bu küçük ve hafif cihazlar, üretim için fazla kaynak gerektirmiyor gibi düşünülse de, BM tarafından kısa süre önce yayınlanan bir rapora göre, bu cihazların ekolojik maliyeti ÅŸaşılacak derecede yüksek.   BM raporuna göre, çamaşır makinesi, buzdolabı gibi ev eÅŸyalarının üretimi için harcanan fosil yakıt, bu eÅŸyaların ağırlıklarının en fazla iki katı olurken, bilgisayarlar ve cep telefonları gibi cihazlar için harcanan miktar ağırlıklarının on katına ulaşıyor.  Bu cihazların üretiminde kullanılan koltan maddesinin elde edilmesi sırasında doÄŸaya verilen zarar ise akıllara durgunluk veriyor.  Koltan madeni cep telefonlarında voltajı düzenleyen ve enerji depolamaya yarayan kapasitörlerin yapımında kullanılıyor. Dünyadaki koltan rezervlerinin yüzde 80'inin bulunduÄŸu yer de, son on yıldır savaşın sürdüğü ve giderek yayıldığı Orta Afrika'daki Kongo Demokratik Cumhuriyeti.   Yüksek teknoloji cihazları için vazgeçilmez olan ve Batı ülkelerinin çok para harcadığı koltanı çıkarmak için Kongo'da on binlerce insan, BM Dünya Mirası'ndaki bölgelere ve Ulusal Parklarca akın ediyor, madeni çıkarmak için yabanıl yaÅŸamın en büyük gereksinimi olan akarsuları zehirliyor.       GORÄ°L SAYISI 500'E DÜŞTÜ     Maden çıkarmak için akın eden, gıda ve baÅŸka kaynaklara gereksinimi bulunan bu büyük nüfus, bölgede koruma altındaki hayvanları ve özellikle soyları tükenmekte olan daÄŸ gorillerini etleri için avlıyor.   BM raporuna göre, 6 yıl önce bölgede 8 bin civarında daÄŸ gorili bulunurken, savaÅŸ ve koltan madeni iÅŸletmeciliÄŸinin baÅŸlamasından sonra daÄŸ gorillerinin sayısı 500'e kadar düştü ve azalmaya devam ediyor.   Ulusal Parklardaki yasadışı koltan madeni iÅŸletmeciliÄŸinde çevre ve güvenlik koÅŸullarına da uyulmuyor. Akarsu yataklarındaki madenlerin çökmesiyle yüzlerce madenci yaÅŸamını yitiriyor, paramiliter güçlerin elindeki yasadışı madenlerde çok sayıda çocuk ve köle işçi çalıştırılıyor. Ayrıca maden iÅŸletmeciliÄŸi, fildiÅŸi kaçakçılığı gibi baÅŸka yasadışı iÅŸlere de dönüşüyor.   Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin doÄŸusundaki çocukların 3'te 1'i okulu terk ederek, bölgeyi iÅŸgal altında tutan Ugandalı ve Ruandalı paramiliter güçlerin emrinde koltan madenlerinde çalışıyor.   BM raporunda, koltan ticaretinin savaşın motoru olduÄŸu ve tüm tarafların bu madeni kendilerine kaynak yaratmak için kullandıkları belirtildi.   Dünya Bankası da, 1998'den sonra dünyaya birdenbire altın, elmas ve koltan madeni satmaya baÅŸlayan Uganda'ya ekonomik danışmanlık yapma teklifinde bulundu. BM'nin ve birçok sivil toplum örgütünün çabalarına karşın Kongo'dan çıkarılan  koltanın iÅŸlenmesi ve kullanılması ne yazık ki engellenemiyor.  Ayrıca ABD BaÅŸkanı George Bush yönetiminin Yıldız SavaÅŸları projesi için de yüksek miktarda koltana gereksinim bulunduÄŸu belirtiliyor.       TÃœKETÄ°CÄ° BÄ°LÄ°NÇLENMELİ       Çevreci kuruluÅŸlar ve sivil toplum örgütleri, bu kısır döngünün önüne geçebilmek için tüketiciye büyük görev düştüğünü belirterek, Kongo'daki savaÅŸa neden olan koltanı kullanmaktan vazgeçmeleri için yüksek teknoloji firmalarına baskı yapmaya çağırıyorlar.   Ekolojik etkisinin bile Kongo'dan gelen koltanın kullanılmaması için yeterli neden olduÄŸu belirtiliyor.   Sadece ABD'de geçen yıl 50 milyon civarında cep telefonunun çöpe atıldığı kaydediliyor. ABD'de tüketici bir cep telefonunu 18 ay kullanıyor ve telefonlar atıldığında çoÄŸu çalışır durumda oluyor.   Koltan madeninin neden olduÄŸu ekolojik, sosyolojik etkilerin ortadan kaldırılması ve bir cep telefonunu en az 3 yıl kullanılması öneriliyor. Aksi takdirde BM raporunda belirtildiÄŸi gibi, "DoÄŸu Kongo'daki daÄŸ gorilleri, savaşın, insanın açgözlülüğünün ve yüksek teknolojinin kurbanı olarak soyları tükenen ilk büyük maymunlar" olacak. Â