Cephane niyetine kullanılan ağaçlar müzelik oldu

Edirne'nin Lozan Caddesi'ndeki asırlık ağaçlara, II. Dünya Savaşı sırasında, gövdeleri oyularak, dinamit yerleştirildiğine ilişkin bilgi yer alan levhalar asıldı. Kültür Bakanlığı'nca hazırlanan levhalarda yer alan yazı şöyle:

''II. Dünya Savaşı'nda yabancı birliklerin işgalini engellemek amacıyla 2 kilometre boyunca ağaçlarda kovuk açılarak içlerine dinamit yerleştirilmiştir. Günümüze kadar gelen ağaçlardan birisidir.''

Edirne merkezi ile Karaağaç Semti arasındaki; 2 kilometre uzunluğunda, 91 yıllık geçmişe sahip caddenin iki yanında bulunan asırlık ağaçlardan bazıları, yıkılma tehlikesi üzerine düzenli ve şekilli olarak kesildi. Ağaçların, sanatçılar tarafından yapılacak çalışmayla heykel haline getirileceği belirtildi.

Edirneli tarihçi yazar Oral Onur, II. Dünya Savaşı sırasında Yunanistan'ı istila eden Alman birliklerinin ani bir hareketle Türkiye'ye saldırmalarına tedbir olarak, yol boyunca yer alan büyük ve geniş gövdeli ağaçların gövdelerinin oyularak, içlerine dinamit yerleştirildiğini söyledi. Almanlar'ın Türkiye'ye saldırmayacaklarını belirtmelerine rağmen ordunun gereken tedbirlerini aldığını belirten Onur şunları anlattı.

"Karaağaç'tan gelebilecek olası bir düşman saldırısında, düşmanın ilerlemesini engellemek ve zorlaştırmak için, yoldaki ağaçların devrilerek, yolun kapatılması düşünülmüş.

Ağaçları kesmek çok zaman alacağından, gövdelerine kovuk açılmış ve dinamit yerleştirilmiş. Ani bir saldırıda bunlar patlatılarak, ağaçların yola devrilmesi sağlanacaktı. Yolun devamında bulunan Meriç ve Tunca köprülerinin ayaklarına da patlayıcılar yerleştirilmişti. Olası bir saldırıda bunlar da patlatılacaktı.

Şimdi yapılan bu çalışmayla her yanı tarih olan Edirne'da bulunan bu yolun özelliği daha iyi şekilde vurgulanmış oldu. Geçmiş dönem Belediye Başkanı olan Hamdi Sedefçi zamanında bu yol asfalt kaplanılmak istenmişti. Ben Ankara'ya kadar giderek, bütün yetkilileri bu konuda uyarmıştım. Bunun sonucunda, yolun asfaltlanmasından vazgeçilmiş ve yol onarılarak eskiden olduğu gibi parke taşlarla kaplanmıştı''

Onur, yolun yapımına 1904 yılında başlanıldığını da belirterek, bu konuyla ilgili şu bilgiyi verdi:

"Bu tarihi değerdeki yolun yapımına, dönemin Edirne Belediye Başkanı Hamdi Bey tarafından 1904'te başlanılmış. Edirne-Karaağaç arasındaki 2 kilometre stabilize olarak bulunan yol parke taşıyla kaplanmıştır. Yolda kullanılan parke taşları ise Marmara Adası'ndan getirilmiş olup, her taş için 1 kuruş 8 para ödenmiştir. Yolun yapımında dönemin valisi ve Belediye Başkanı Hamdi Bey çizgi çizerek görev almıştır. Parke taş kaplı yol Sultan Mehmet Reşad'ın 1910 yılındaki Edirne'ye ziyaretine yetiştirilmiştir."

Yunanistan ile Türkiye arasındaki Pazarkule Sınır Kapısı'na ulaşımın sağlandığı Lozan Caddesi, Trakya Üniversitesi Rektörlüğü'nün bulunduğu tarihi tren istasyonu ve bu yerleşkede yer alan 1998 yılında dönemin Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından açılan Lozan Anıtı'na ulaşmak için de kullanılıyor.

Karaağaç Semti'nin, Kurtuluş Savaşı sonrası yapılan Lozan Anlaşması ile Türkiye topraklarında kaldığını anımsatan yetkililer, Lozan Anıtı ve Lozan Caddesi'nin önemine bir kez daha dikkati çektiler.