Cep’ler bugüne kadar dünyada en hızlı yayılan cihaz

Cep telefonu, tüm zamanların en hızlı yayılan tekniÄŸi, aynı zamanda gündelik hayatı da en hızlı ve derinlemesine deÄŸiÅŸtirdi... Bilim adamları cep telefonunun neden bu kadar yaygınlaÅŸtığını ve toplumu nasıl deÄŸiÅŸtirdiÄŸini araÅŸtırıyor. Åžirketler, cep telefonlarına durmadan yeni görevler yükleme, yetenekler kazandırma peÅŸinde. Pek çok yakın gelecekte, cep telefonları, üzerinden herÅŸeyin yapıldığı araçlara dönüşecek, cepten TV izleme dahil..Dünya genelinde en fazla satılan teknoloji ürünü cep telefonu. Son CeBIT biliÅŸim fuarında da cep telefonu ön plandaydı. 60 ülkeden 6500 kuruluÅŸ toplam 300.000 metrekarelik alanda birçok yenilikler sergiledi. Türkiye’den de 45 firma katıldı fuara. Ä°ÅŸte size cep telefonlarını bekleyen gelecek...Her ortamda ve her koÅŸulda iletiÅŸim olanağı sunan cep telefonu, ekonomik kriz içindeki ülkemizde bile neredeyse ‘peynir ekmek’ gibi satılıyor. Çevrenize şöyle bir bakın, birçok kiÅŸinin bir veya iki cep telefonu deÄŸiÅŸtirmiÅŸ olduÄŸunu fark edeceksiniz. Cep telefonu hayatımızı ve davranışlarımızı önemli ölçüde deÄŸiÅŸtiriyor. Her zaman ulaşılır olmaktan yakınan ‘kibar’ insanlar dahi mesela yemekli bir sohbet sırasında cep telefonuna yanıt vermekten çekinmiyorlar. Özellikle de gençlerin elinden neredeyse hiç düşmeyen cep telefonuyla buluÅŸmalar, kutlamalar vb iÅŸler organize ediliyor. Gençler birbirlerinden uzakta olsalar bile cep telefonuyla gruplaÅŸabiliyorlar. Klasik sözleÅŸmeler ve önceden plan yapma gibi alışkanlıklar terk edildi. Nasıl olsa herkes her an ulaşılabilir durumda. Gece hayatı yola çıkıldıktan sonra planlanmaya baÅŸlanıyor ve bu ‘planlamalar’ gecenin sonuna dek sürüyor. Ä°kili iliÅŸkileri etkilediCep telefonuyla iletiÅŸim tabii ki ikili iliÅŸkileri de etkiledi. Mobil iletiÅŸim ağı sayesinde artık kimse yalnız deÄŸil, her an birileri arayabiliyor: ‘Şuradayım, görüşelim...’. Özene bezene yazılan ÅŸiirsel sevgi sözcükleri ise mesele ‘ben de’ gibi beklenenden çok kısa yanıtlar yüzünden sevgilileri hayal kırıklığına uÄŸratıyor. Mobil iletiÅŸimin vazgeçilmezliÄŸi elbette ki üreticilerin gözünden kaçmadı. Sonuçta cep telefonu, 15-20 yıl öncesine kadar uzaydan gelmiÅŸ mucize alet gibi karşılanan bilgisayarın tahtını bile sarstı. Neredeyse her gün yeni bir fonksiyon ekleniyor. Küçük bir oyuncak görünümündeki alet iletiÅŸim imkanı dışında, fotoÄŸraf çekiyor, müzik kaydediyor, hafızasına yazılı ve görüntülü veri depoluyor. Ve radyolu ve televizyonlu modeller de yolda. Japonya’da televizyonlu cep telefonlarının ilk prototipleri üretildi bile. Bu yıl içinde ‘Mobile Broadcasting Corparation’ kuruluÅŸunun bir uydusu devreye girecek. TV’li cepSistem, cep telefonları için özel olarak geliÅŸtirilmiÅŸ televizyon programlarının izlenmesine olanak tanıyor. Ancak televizyonlu cep telefonları henüz mükemmellikten uzak. Sanyo’nun cep televizyonu aküyle en fazla 90 dakika kadar çalışırken, rakip firma NEC’in televizyonu ancak 60 dakika kadar izlenebiliyor. Yani sonuçta bir futbol karşılaÅŸmasını bile izlemek mümkün deÄŸil. Ayrıca sistem, mesela otomobil, tren vb hareket halindeki araçlar içinde iyi iÅŸlemiyor. Fakat buna raÄŸmen üreticilerin planları hazır. Tele alışveriÅŸ gibi interaktif TV programlarının, özellikle de genç müşterilerin ilgisini çekeceÄŸi tahmin edilmekte. NEC firmasından Akira Kato ise gençlerin cep televizyonunu sadece kısa süreler için mesela tren ve metro duraklarında izleyeceklerini düşünüyor. Günde bir milyar mesaj!Cep telefonunun yaÅŸamımızı bu denli etkilemesi tabii ki araÅŸtırmacıları da meraklandırdı. Mobil iletiÅŸimin toplumsal yaÅŸamı ne derece deÄŸiÅŸtirdiÄŸini araÅŸtıran bilim adamlarının ilginç saptamaları var: Mesela karanlık ve ıssız sokaklardan geçmek zorunda kalan kadınlar, telefonla konuÅŸuyor gibi yaparak sanal olarak korunduklarını göstermeye çalışıyorlar. Antropologlar ise, mesaj tuÅŸlayan gençlerin baÅŸ parmaklarının geniÅŸleyip geniÅŸlemediÄŸini kontrol ediyorlar. Tahminlere göre günde bir milyar mesaj dolaşıyor cep telefonlarında. Özellikle de gençler arasında telefona bakmadan mesaj çekebilecek kadar ustalaÅŸanların sayısı bir hayli kabarık. Mobil iletiÅŸim, adına uygun bir ÅŸekilde insanları hareketli bir yaÅŸama sürükledi. Bu konuyu yıllardan beri araÅŸtıran Finlandiyalı sosyolog Timo Kopomaa: ‘Gençler kent içinde çölde dolaÅŸan göçerler gibi geziniyorlar’ diyor. Cep telefonu sayesinde koskoca kentler herkesin bir araya toplandığı oturma odalarına dönüştü. KardeÅŸini yuvadan al!YetiÅŸkinler de tıpkı gençler gibi cep telefonuyla daha çok arkadaÅŸlarını ve aile yakınlarını arıyorlar. Dahası cep telefonu aileyi organize eden bir araç iÅŸlevini görüyor. Mesela iÅŸi başından aÅŸkın olan iÅŸ kadını kocasından akÅŸam yemeÄŸi için eksik malzemeleri sipariÅŸ ediyor ya da büyük kızına kardeÅŸini yuvadan almasını tembihleyebiliyor. Durum böyle olunca da çocuklar çok küçük yaÅŸtan itibaren mobil yaÅŸama adım atıyor tabii. Çocukları cep telefonu taşıyan anne babalar daha rahat. Uzmanlar bu durumda ‘esnek kontrolden’ söz ediyorlar. Küçük afacan artık dünyada güvenle dolaÅŸabiliyor, merak etmeye gerek yok, nasıl olsa cep telefonu var. Cep telefonunun en fazla raÄŸbet gördüğü ülkelerden biri olan Finlandiya’da henüz ne iÅŸe yaradığını bile bilmeden cep telefonuna sahip olan küçük çocuklar, telefonlarına isim takıyor hatta bebek elbiseleri bile giydiriyorlar. 12 yaşındaki çocuklar tüm fonksiyonları biliyorlar ve aÅŸağı yukarı bu yaÅŸlarda da durmadan yeni zil sesi ya da logolar yüklenmekte. Sonuçta onlar için hiçbir ÅŸey pahalı deÄŸil. Sadece zil sesleri için geçtiÄŸimiz yıl dünya genelinde yaklaşık Zil sesine 3,5 milyar dolar3,5 milyar dolar harcandı. Oysa daha önce insanlar böyle bir ÅŸeye ihtiyaç duymamışlardı bile, tıpkı telefonla fotoÄŸraf çekmek gibi. Ama geçtiÄŸimiz yıl buna raÄŸmen fotoÄŸraf makineli cep telefonları dijital kameralardan daha çok sattı. Ve insanlar her gün yeni bir kullanım alanı keÅŸfediyorlar. Mesela Singapurlu bir öğrenci sınıfta bir arkadaşını azarlayarak ödevini yırtan öğretmeni görüntüleyerek Ä°nternete sergileyince ülke çapında bir tartışmayı baÅŸlattı. Japon medya araÅŸtırmacısı Mizuko ise insanların kameralı ceplerle en çok ne yapmayı sevdiklerini araÅŸtırmış. Kamera, günün ilginç olaylarını barındıran bir foto albümü olarak kullanılmakta. Mesela apartmandaki komÅŸunun aptal yüz ifadesi, tencere tutacağını kemiren kobay faresi gibi kaydedilmeye ya da büyük masraflarla gönderilmeye deÄŸer olmayan ama arkadaÅŸların komik bulabilecekleri düşüncesiyle çekilen fotoÄŸraflar bunlar. Yeni teknik en çok da eÅŸlerini aldatanları zor durumda bırakacaÄŸa benziyor. Halihazırdaki cepler bile genelde güçlük çıkarıyor. Ä°ngiliz araÅŸtırmacı Sadie Plant örneÄŸin, aldatanların telefonunu kapatmak yerine (ki bu durumda daha fazla kuÅŸku uyandırılıyor) yalan söylemeyi tercih ettiklerini söylüyor. Amerika’da yapılan diÄŸer bir araÅŸtırmaya göreyse her beÅŸ kullanıcıdan biri bu yöntemden yararlanmakta. Aslında dijital konumlama aletleri ÅŸimdiden farklı açılardan özellikle yayaların çok iÅŸine yarıyor. Cep bilgisayarı formatında, rehberlik görevini gören bu aletler, renkli ekran üzerinde en yakın eÄŸlence merkezlerini ya da otelleri gösteriyorlar. Bilim kurgu filmlerindeki aletleri hatırlatan GPS konumlama aletleri, otomobil sürücülerinden sonra yayaları da yönlendirmeye baÅŸladı. Fiyatları 500-600 euro arasında deÄŸiÅŸen dijital rehberler dört ilave modülle birlikte sunuluyor: bir cep bilgisayarı (örn. Hewlett-Packard’ın ‘Ipaq’ modeli), sokak haritasını görüntülemeye yarayan bir bellek kartı, kibrit kutusu büyüklüğünde ‘GPS fare’ ve gerekli caddelerin ve sokakların kayıtlı olduÄŸu bir yazılım programı. Dijital telsiz tekniÄŸi GSM’nin, baÅŸarısından sonra firmalar UMTS (Universal Mobile Telecommunications System’) tekniÄŸine yöneldiler. 14 ülkede uygulanmakta olan UMTS sistemi dünya çapında dolaşım serbestisi saÄŸlayan bir sistem. Sayısal ses ve görüntü, veri iletimi, multimedya gibi servis olanaklarını radyo bazlı telekomünikasyon ortamında saÄŸlamaya yönelik. Üçüncü kuÅŸak mobil haberleÅŸme sistemi UMTS, mobil iletiÅŸim hizmetlerinin daha geniÅŸ bir kapsama alanı içinde saÄŸlanması, mobil uydu sistemleriyle bir arada ve baÄŸlantılı çalışabilmesi, 2Mbyte/s hızının aşılması, evrensel kiÅŸisel haberleÅŸme (Universal Personal Telecommunications-UPT) sisteminin desteklemesi gibi hedefler doÄŸrultusunda geliÅŸtirildi. UMTS sistemi ÅŸu anda Avustralya, Danimarka, Almanya, Yunanistan, Ä°ngiltere, Hongkong, Ä°talya, Japonya, Hollanda, Avusturya, Ä°sveç, Slovanya, Ä°spanya ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri’nde kullanılmakta. PP: 30 milyon sunumDünya üzerinde günden güne 30 milyonu aÅŸkın konferans, yazılım programı ‘Powerpoint’ eÅŸliÄŸinde sunuluyor. Microsoft firmasının programı, el çabukluÄŸuyla metinleri, tabloları, sesleri ve filmleri konuÅŸmacının arkasındaki ekrana yansıtıyor. Yazılım programının olumsuz bir yanı, karmaşık baÄŸlantıları basitleÅŸtirerek kolayca kabul edilmesini saÄŸlamasına dayanıyor. Powerpoint kullanımının riskleri ve yan etkilerini businessplanarchive.org web sitesinde izlemek mümkün. Sitede Yeni Ekonomi’nin (New Economy) geliÅŸmeye baÅŸladığı dönemde baÅŸarısızlığa uÄŸrayan düzinelerce proje yer alıyor. Son zamanlarda artık savaÅŸ ve barış sorunları da Powerpoint programıyla iÅŸlenmeye baÅŸlandı. Ve programın en önemli özelliÄŸi kolay öğrenilebilir olması. En beceriksizler bile birkaç saat içinde sistemi kavrayabiliyorlar. Ve oyunlarSony firması Playstation 2 oyununu Eyetoy kamerasıyla birleÅŸtirince, oyuncular artık doÄŸrudan doÄŸruya oyuna katılma olanağına kavuÅŸtular. Televizyonun üzerine yerleÅŸtirilen küçük bir siyah kutu ÅŸeklindeki Eyetoy kamerası, kullanıcının her hareketini kaydederken, kameraya baÄŸlı Playstation 2, bu hareketleri komutlara dönüştürüyor. Bu ÅŸekilde oyuncu örneÄŸin video oyununda Ninja kaplumbaÄŸalarıyla dövüşebiliyor. Kullanıcının ekrana taşınmasından sonra dünya genelinde üç milyonu aÅŸkın oyun satıldı. Ve ÅŸu sıralar ÅŸimdi ‘Move2Play’ ve ‘Camgoo2+’ gibi rakip oyunlar var sırada. Ä°sviçreli üretici Logitech, daha farklı konsol oyunları üzerinde çalışıyor. Bu tür oyunlar sayesinde tuÅŸlar, Joystick’ler ve benzeri araçlara gerek kalmıyor bile. Hatta Sony’nin ‘Eyetop:Groove’ oyunu, hareketlere oynan oyunlar sırasında yakılan kalorileri bile gösteriyor. Sony ayrıca yakın bir gelecekte oyuncuların yüzlerini, pilot, karateci veya futbolcuların dijital bedenlerine aktarmaya izin verecek oyunlar da üreteceÄŸini açıkladı. Â