Cemevine Yargıtay vizesi
Güncelleme Tarihi:
AVRUPA İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) cemevlerini, cami, kilise ve sinagoglar gibi elektrik faturasından muaf tutmayan devletin Alevilere din temelinde ayrımcılık yaptığına karar vermesinin ardından, dün de Yargıtay’dan cemevlerine vize kararı çıktı.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu (YHGK), bir ilke ve yeni bir içtihata imza atarak yasal mevzuata değil, Anayasa’nın 90. maddesi ışığında Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) dayanarak karar verdi. Kurul, Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği hakkındaki kapatma davasını reddeden ve bu kararında direnen Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararını dün onadı. Tekke ve Zaviyeler Yasası’na aykırı olmasına rağmen cemevi yaptırılmasının AİHS’e aykırı olmadığına karar veren Kurul, cemevlerinin ibadethane olup olmadığının yargı kararıyla belirlenemeyeceğine, ancak cemevi yaptırmak üzere dernek kurulabileceğine hükmetti. Kurul’un nihai kararıyla cemevlerinin yasal hale geldiği bildirildi.
OYÇOKLUĞU İLE KARAR
Ankara İl Dernekler Müdürlüğü’nün itirazı ile Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, tüzüğünde cemevlerini ‘ibadet yeri’ olarak nitelendirdiği için, 2004’te kurulan Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği hakkında 2010’da kapatma davası açmıştı. Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi davayı, “Cemevleri yüzyıllardır Alevilerin ibadet yeri olarak toplumca bilinmiş ve kabul görmüştür. Derneğin tüzüğündeki ‘Cemevleri ibadethanedir’ hükmü, Anayasa’nın 2. maddesine aykırılık taşımadığı gibi kanunla da yasaklanmamıştır” diyerek reddetmişti. Savcılığın kararı temyiz etmesi üzerine dosyayı görüşen Yargıtay 7. Hukuk Dairesi, mahkeme kararını oyçokluğuyla bozdu. Ankara 16. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin bozma kararına karşı direnmesi üzerine cemevleri YHGK’nın önüne taşındı. YHGK’da geçen haftaki görüşmede 31 üye ‘onama’, 17 üye ise ‘bozma’ istedi. Salt çoğunluk sağlanamadığından, dosya YHGK’nın dünkü görüşmesine kaldı. Kurul, dün Çankaya Cemevi Yaptırma Derneği hakkındaki kapatma davasını reddeden yerel mahkeme kararını oyçokluğuyla onanmasına karar verdi. Dünkü görüşmede, AİHM’in cemevleriyle ilgili son kararı, resmi tercüme olmadığı için incelenemedi ancak üyelerce gündeme getirildi. Tartışmalar sonrasında, “Bir yerin ibadethane olup olmadığı konusunda yargı belirleyici olamaz, kişi kendisi belirler” görüşü benimsendi. “Cemevlerinin ibadethane olduğuna dair” bir kabulde bulunulmazken yalnızca cemevi açmak ve yaptırmak için dernek kurulabileceği yönündeki mahkeme kararı onandı. Oysa mahkeme, “Cemevi ibadethane”, Daire, “İbadethane değil” tespiti yapmıştı.