Cebiniz çalıyor dikkat!

Elektromanyetik radyasyon, görme kaybından kansere birçok hastalığın nedeni. Elektrikle çalışan her gereç, çevremizden geçen her elektrik hattı, büyük ya da küçük bir radyasyon kaynağı.En çok dikkat edilmesi gereken cihazlar ise vücuda yakın ve uzun süre kullanılanlar. Listenin başında radyo, oyun, fotoÄŸraf makinesi iÅŸlevleriyle kullanım süresi gittikçe artan cep telefonları yer alıyor. BoÄŸaziçi Ãœniversitesi’nden Prof. Dr. Selim Åžeker ve Columbia Ãœniversitesi’nden genetikçi Anıl Korkut, cep telefonunun etkilerini araÅŸtırdı. ‘Tehlikeli Oyuncak’ adlı kitaplarında, elektromanyetik radyasyondan korunarak cep telefonu kullanmanın yollarını yazdı.‘Bizi harekete geçiren, cep telefonu kullanımının 11 yaÅŸa kadar düşmesi oldu, çünkü çocukları çok daha fazla etkiliyor’ diyor Profesör Selim Åžeker. BoÄŸaziçi Ãœniversitesi Elektrik ve Elektronik MühendisliÄŸi Bölümü öğretim üyesi olan Prof. Åžeker yaklaşık 25 yıldır uzmanlık alanı elektromanyetik uyumluluk ve uzaktan algılama konularının yanı sıra elektrikli cihazların yaydığı radyasyonun etkilerini inceliyor. Åžehir içinden geçen yüksek gerilim hatları, konutların arasına serpiÅŸtirilen trafolar, baz istasyonları ve bunların çevre saÄŸlığına etkileri konusunda veri topluyor.Cep telefonunun Türkiye’de hızla yaygınlaÅŸmasına karşın zararlarının, korunma yöntemlerinin yeterince bilinmemesi bir süre önce Profesör Selim Åžeker’i bu konuda çalışmaya yöneltti. Harvard Ãœniversitesi’nde moleküler biyoloji alanında çalışan, Columbia Ãœniversitesi’nde doktorasını sürdüren Anıl Korkut ile iÅŸbirliÄŸi yaptı. Ä°ki akademisyen cep telefonuyla ilgili dünyada son 10 yılda yapılmış araÅŸtırmaları inceledi. ‘Elektromanyetik radyasyonda zararın boyutu, kaynağın vücuda yakınlığı ve temas süresine baÄŸlı olarak deÄŸiÅŸiyor. Cep telefonlarını çevremizdeki televizyon, bilgisayar, aydınlatma gibi radyasyon kaynaklarından çok daha uzun süre, vücudumuza yakın tutuyoruz. Bu nedenle zararlarını önemsemek gerekir’ diyor Prof. Dr. Åžeker. Kitabı hazırlarken, cep telefonunun etkisini gösteren raporların tüm dünyada kamuoyunun gözünden uzak tutulmaya çalışıldığını fark etmiÅŸ. Buna karşın hazırladıkları kitapta ‘cep telefonu kullanmayın’ demediklerini, sadece zararını en aza indirerek kullanma yöntemlerini gösterdiklerini söylüyor. ‘Türkiye’de kullanım kılavuzunu okumadan elektronik araç kullanmak yaygındır. Cep telefonlarının etkileri bilinsin, bu bilinçle kullanılsın istedik.’ Cep telefonlarının insan organizması üzerindeki etkilerini inceleyen birçok araÅŸtırma yapıldı bugüne dek. Åžu ana kadar saptanan en belirgin etki, ürettiÄŸi manyetik radyasyonun temas ettiÄŸi alan ve çevresindeki hücrelerdeki sıcaklığı artırması. Yani bir tür mikrodalga fırın etkisi yapıyor. KulaÄŸa dayanarak uzun süre konuÅŸulduÄŸunda, kulak ve beyin hücrelerinde meydana gelen ısınma kalıcı hasar yaratıyor. Sonuç: iÅŸitme kaybı, görme bozukluÄŸu, hafıza problemleri. Bunun bir adım ilerisi tümor oluÅŸumu. Ä°sveçli akademisyenlere bakılırsa, cep telefonu uzun vadede beyin tümörü oluÅŸumu riskini beÅŸ kat artırıyor. Hayvanlar üzerinde yapılan deneyler ise cep telefonu dalgalarının DNA kodlarını deÄŸiÅŸtirdiÄŸini gösteriyor. Bunun için 1.2 W/Kg standart emilme oranına (SAR) sahip bir cep telefonuyla günde iki saat konuÅŸmak yeterli. 7 Avrupa ülkesindeki 12 araÅŸtırma kurumunun, 2000’de baÅŸlayıp 4 yıl sürdürdüğü araÅŸtırma bu verileri doÄŸruluyor.Åžu anda ısısal özelliÄŸine baÄŸlı etkilerin net olarak saptanabildiÄŸini, önümüzdeki on yılda diÄŸer etkilerden kaynaklanan diÄŸer kalıcı zararların ortaya çıkacağını söylüyor Prof. Dr. Åžeker. Ve soruyor: ‘Asbestin kanserojen etkisi 1897’de Viyanalı bir doktor tarafından açıklanmıştı. Sigaranın ise 1930’larda. Ama dünya kamuoyu asbestin kanserojen etkisini 1970’lerde, sigaranınkini ise 1960’larda öğrenebildi. Cep telefonunda ise kuluçka dönemi yaşıyoruz. Dünyada 15 yıldır yaygın olarak kullanılıyor. Net, bütüncül zararları hakkında bilgimiz kısıtlı. 20 yıl dolunca çok daha fazla bilgiye sahip olacağız. Asbest ve sigara örneÄŸindeki gecikmeyi yaÅŸamak zorunda mıyız?’‘Tehlikeli Oyuncak’ özellikle çocukların cep telefonu kullanımına dikkat çekiyor. Çünkü, elektromanyetik radyasyondan etkilenme oranları yetiÅŸkinlere oranla çok daha yüksek. ‘Bunun iki nedeni var’ diyor Prof. Dr. Åžeker. ‘Çocukların kafatası daha ince. Manyetik radyasyon daha derine nüfuz edebiliyor. Ayrıca, vücut boyutlarının küçüklüğü nedeniyle, yetiÅŸkinlerdekinden çok daha etkili rezonans yaÅŸanır. Yani vücutları anten gibi, baz istasyonlarından gelen sinyalleri üzerinde toplar. Nobel Tıp Ödülü adayı Dr. Michael Klieeisen, 5 ila 10 yaÅŸ arasındaki çocukların beyninde 2 dakikalık cep telefonu görüşmesinde bile önemli deÄŸiÅŸimlerin yaÅŸandığını, bu etkinin bir saat kadar sürdüğünü saptadı.’Cep telefonlarının oyun ve radyo fonksiyonları nedeniyle çocuklar tarafından yoÄŸun kullanıldığını hatırlatıp, ebeveynlere bir de uyarı yapıyor. ‘ÇocuÄŸunuza karne hediyesi olarak bisiklet, oyuncak alın ama cep telefonundan uzak durun...’ Telefonun düşük SAR’lısı konuÅŸmanın kısası makbulCep telefonu görüşmelerini mümkün olduÄŸunca kısa tutun, uzun konuÅŸma için yakınızdaki sabit telefonu kullanın. Mutlaka kulaklık kullanın, konuÅŸurken başınızdan, taşırken vücudunuzdan uzak tutun. Cebinize koymak yerine, çantanızda bulundurmaya özen gösterin.Çocuklarınıza çok acil durumlar hariç asla cep telefonu kullandırmayın. Görüşmelerinizi çocuklardan uzakta yapın.Hamileyseniz cep telefonunuzu bir kenara bırakmanızda büyük fayda var.Ayrıntı, açıklama gerekmiyorsa, haberleÅŸmek için mümkün olduÄŸunca kısa mesaj servisini kullanın. Bu sayede telefon başınızdan uzak duracaktır.Cep telefonunuzu sadece telefon olarak kullanmanızda yarar var. Çalar saat olarak gece baÅŸucunuza koymayın, müzik dinlemek istiyorsanız walkman ya da cep radyosunu tercih edin.Telefon numarası çevirdiÄŸinizde radyasyon yayılımı maksimum düzeye çıkar. Telefonu kulağınıza dayamadan, karşı tarafın açmasını bekleyin.EriÅŸimin zorlaÅŸtığı alanlarda baz istasyonu daha ÅŸiddetli mesaj gönderir. Ä°letiÅŸimin bozulduÄŸu noktalarda konuÅŸmakta ısrarcı olmayın.Cep telefonu alırken mutlaka cihazın SAR deÄŸerine dikkat edin. EÄŸer teknik özellikler içinde belirtilmiyorsa internetten www.sarvalues.com adresinden telefon modeli yazarak öğrenebilirsiniz. Avrupa’nın belirlediÄŸi tehlike sınırı 2.0 W/Kg, ABD’ninki ise 1.6 W/Kg. Harici antenli telefonlar, beyne daha az elektromanyetik radyasyon yansıtır.Otomobilinizdeki harici cep telefonu antenini pencere hizası yerine aracın çatısına monte ettirin.DiÄŸer elektromanyetik radyasyon kaynakları ve korunma yollarıUzun süre bilgisayar önünde çalışıyorsanız özel ekran filtreleri kullanın. Gözlerinizi güneÅŸ gözlüğüyle koruyun. Bilgisayar monitörlerinin arkası, önüne oranla daha ÅŸiddetli manyetik alan yaratır. En az 1 metre uzakta durmak gerekir. Ä°ÅŸyerlerinde, aynı masanın üstüne sırtı birbirine dönük ve birbirine bitiÅŸik bilgisayar yerleÅŸtirmek hatalıdır. Mikrodalga fırının içinde ya da kapağı açıkken yiyecek hazırlamayın. Çalışırken bir metreden fazla yaklaÅŸmayın. Ayrıca fırınlar yaÅŸlandıkça mikrodalga kaçak seviyesi artar. Belli aralıklarla yenilemenizde yarar var.Alarm saatli radyonuzu yatağınıza en az 1,5 metre uzaÄŸa yerleÅŸtirin.Ä°ÅŸyerinde masanız fotokopi makinesinden 50 santim uzakta olmalı.TraÅŸ makinelerinin ÅŸarj edilebilir olanını tercih edin.Â