Casus kelebek motorlar 10 yıl içinde geliyor

Düşmanı vurmak için sahte kelebekler, yani mikro boyutta insansız casus uçaklar kullanılacak. Mikro casus uçaklar sessizce uçuÅŸan masum kelebeklere benzeyecek. Ãœstelik, kullanışlılık ve gizlilik özellikleriyle de mükemmeliyeti yakalamış bir uçuÅŸ tekniÄŸine sahip olacaklar. Ä°ki Ä°ngiliz araÅŸtırmacı ilk kez bu tekniÄŸin sırrını çözmeyi baÅŸardı.Askeri alanda casusluk operasyonlarında dikkatlerin kelebeklere çevrilmiÅŸ olması rastlantı deÄŸil, çünkü uçuÅŸ yetkinliÄŸi konusunda bu hayvanla rekabet edebilecek baÅŸka bir canlı yok. Orta Avrupa’da herhangi bir yer. Gece vakti... Bir grup komando nehrin üzerindeki köprüyü havaya uçurmaya çalışıyor. Koyu renk kıyafetler giymiÅŸ, yüzlerini siyaha boyamış vaziyette hızlı ve ufak adımlarla gizlice köprüye yaklaşıyorlar. Sessizler ve görünmüyorlar. Bazen geceyi dinlemek için duruyorlar. Sonra yine yola koyuluyorlar. Bu sırada, ay ışığının altında kenarda uçan muhteÅŸem gece kelebeklerini fark etmiyorlar. Oysa bu kelebeklerin düzenli uçuÅŸu ve baÅŸlarının üzerinde çizdikleri daireler onları hemen harekete geçirmeliydi. Ama artık çok geç: Civarda kamuflajla gizlenmiÅŸ olan askerler komando birliÄŸinin etrafını sarıp yok ediyorlar. Komandoları gözetleyen casuslar, kelebeklerdi: Yaklaşık bir saattir komandoların hareketlerini askerlere bildiriyorlardı. Åžimdilik hayal, amaBu sahne ÅŸimdilik hayal ürünü gibi gözükse de, 2013 yılında gerçek olacak! Ä°lk akla gelen, ordunun kelebekleri eÄŸiteceÄŸi, ancak böyle bir durum söz konusu deÄŸil. Hedefe ulaÅŸmak için sahte kelebekler, yani mikro boyutta insansız casus uçaklar kullanılacak. Modern ordular (ABD, Ä°ngiltere, Fransa, Ä°srail...) halen casusluk ve gözetleme operasyonlarında bu tür pilotsuz uçaklardan yararlanıyorlar: Küçük bir kızılötesi kamerayla donanmış bu uçan nesneler, saptadıkları görüntüleri faaliyet bölgesinde bulunan görevlinin monitörüne aktarıyorlar. Ancak günümüzdeki casus uçaklar küçük bir uçak ya da en fazla uçak maketi boyutunda. Ãœstelik motor ve pervaneyle harekete geçtikleri için gürültülüler. Oysa mikro casus uçaklar bu olumsuzluklardan arınmış olacak. Sessizce uçuÅŸan masum kelebeklere benzeyecekler. Ãœstelik, kullanışlılık ve gizlilik özellikleriyle de mükemmeliyeti yakalamış bir uçuÅŸ tekniÄŸine sahip olacaklar. Ä°ki Ä°ngiliz araÅŸtırmacı ilk kez bu tekniÄŸin sırrını çözmeyi baÅŸardı.Nefes kesici bir esneklikAskeri alanda casusluk operasyonlarında dikkatlerin kelebeklere çevrilmiÅŸ olması rastlantı deÄŸil, çünkü uçuÅŸ yetkinliÄŸi konusunda bu hayvanla rekabet edebilecek baÅŸka bir canlı yok. Kelebek sadece havada uçuÅŸ hareketlerinde inanılmaz bir tasarruf sergilemeyip aynı zamanda ani duruÅŸlar, yana kaymalar, duraÄŸan uçuÅŸlar hatta geriye yürüyüşler gibi olaÄŸanüstü figürlerle de insanoÄŸlunu ÅŸaşırtıyor. Bu uçuÅŸ tekniÄŸi de binalar, bürolar, toplantı odaları gibi mekanlara yakın mesafede casusluk faaliyetleri için ideal nitelikte... Nitekim, pek çok böcek bu tür yerlerde sayısız engele çarparken kelebekler dikkat çekmeden istedikleri yere girip çıkabiliyorlar. Bu koÅŸullarda da, insansız uçak uzmanlarının niçin uzun zamandır kelebeklerin kanat çırpmalarından esinlenen mini motorlar geliÅŸtirmeye çalıştırdıkları anlaşılabiliyor. Bunun için de böceklerin uçuÅŸunun sırlarını çözümlemek gerekiyor. Oysa, mekanizmanın bütünü ÅŸimdiye kadar tam olarak incelenmemiÅŸti. Nedeni ise, açık havadaki canlılar söz konusu olduÄŸunda bu tür araÅŸtırmaların oldukça zor olması. Deney tasarlanıyorUçuÅŸlarıyla ilgili ayrıntıları araÅŸtırmanın tek yolu kanatları filme almak; bu iÅŸlem için de kameranın sabit bir yerde bulunması, böceÄŸin de kadrajdan çıkmaması gerekiyor. Bu sorunun çözümü Oxford Ãœniversitesi’nden Ä°ngiliz bilim adamları Robert Srygley ve Adrian Thomas tarafından ortaya konuldu. Ä°ki araÅŸtırmacı, kelebeklerin içinde özgürce uçabileceÄŸi aerodinamik bir körük tasarladı. Ãœniversitenin laboratuvarına yerleÅŸtirilen körüğün çapı 12 cm. uzunluÄŸu ise 6 metre; bu da itilen havanın yavaÅŸ dolaşımını saÄŸlıyor. Adrian Thomas kelebeklerin rüzgardan hoÅŸlanmadıklarını, onlara en uygun havanın tatlı bir meltem olduÄŸunu ifade ediyor. Böcekleri harekete geçirmek için araÅŸtırmacılar körüğün tepesine yapay bir çiçek yerleÅŸtirdiler. En son aÅŸamada da hava akımına zehirli olmayan beyaz bir duman verilerek, havanın kelebeklerin kanatları üzerindeki en küçük etkisi dahi gözlendi. TavuskelebeÄŸinin tekniÄŸiÅžimdi artık sıra kelebekleri bulmaya gelmiÅŸti. Srygley ve Thomas Oxford bölgesinde en yaygın tür olan tavuskelebeÄŸini (Vanessa atalanta) seçti. Beyaz lekeli, arka tarafı turuncuyla süslü koyu kestane rengindeki geniÅŸ kanatlarıyla Vanessa atalanta dört gramdan daha az tartıyor.Afrika’dan gelen bu göçmen kelebek üremek üzere ilkbaharda Avrupa’ya göçüyor. Sonbaharda genç kelebekler tekrar Afrika’ya dönerken eriÅŸkinler kışı YaÅŸlı Kıta’da geçiriyorlar. Bu kelebeklerle ilgili kayıtlar Cambridge Ãœniversitesi’nden ünlü Ä°ngiliz zoolog Charles Ellington’ın on yıl önceki deneyleriyle paralellik taşıyordu: Hayvanlar kanatlarını ne öne ne geriye hareket ettirerek duraÄŸan uçuÅŸlar, kaymalar, ani duruÅŸlar ve yeniden ani hareketlenmeler sergiliyorlardı. BaÅŸka bir deyiÅŸle, ÅŸimdiye kadar bilinenlerden son derece farklı stratejiler geliÅŸtirmiÅŸlerdi; endüstrinin uçan hayvanların yöntemlerinden uzun süredir yararlandığı bir gerçek; nitekim, uçak kanadının yapımında süzülerek uçan kuÅŸlardan esinleniliyor. DenenmemiÅŸ bir tasarımKuÅŸların ardından kelebeklerin de gündeme gelmesiyle ÅŸimdiye kadar hiç denenmemiÅŸ bir konseptle uçan motorların tasarlanması için önümüzde yeni bir yol açılıyor. Uçak kanadında hava, kaldırma kuvveti için temel olan üstte düşük basınç altta ise yüksek basınç oluÅŸturarak önden geriye doÄŸru akar. Kanat böylece yukarı doÄŸru ‘çekilir’. Oysa, kanatlarını en üst noktaya kaldırıp aÅŸağıya indiren kelebekler için böyle bir durum söz konusu deÄŸil. Gözlemden sonra sıra bu doÄŸal hareketleri mekanik olarak yaratmaya geldi. 2002 yılında iki Ä°sveçli biyolog Krister Wolff ve Peter Nordin, kanatlarını çırpan bir robot geliÅŸtirdi; ancak bu robot hiçbir zaman uçamadı. Nedeni, kanatları harekete geçirecek gerekli gücün eksikliÄŸiydi. Bu tür bir motorda bu gücü yaratmak için toplam kütlenin yüzde 80’ine eÅŸdeÄŸer bir kütle gerekiyor.2013’e randevuScience et Vie (3/03) dergisinden özetlediÄŸimiz bu ilginç araÅŸtırmaya göre, mikro casus uçaklar on yıl içinde piyasada olacak. Mikro casusları sabırsızlıkla bekleyenler yalnızca askeri kesim deÄŸil; polisteki bazı birimler de bu yeni teknolojiyle yakından ilgileniyor. ÖrneÄŸin, uyuÅŸturucu kaçakçılarının aralarındaki konuÅŸmalarını dinlemek için baÅŸlarının üzerinde birkaç masum kelebeÄŸi uçurmak hiç de zor deÄŸil.Ä°nsan beyninde 14 milyar nöron varken kelebeÄŸin beynindeki nöron sayısı 3000. Bu da böceÄŸe, ekmek kızartma aygıtınkine benzer bir hesaplama yeteneÄŸi sunuyor. Kısacası bu hayvanlar günümüzdeki en geliÅŸmiÅŸ savaÅŸ uçaklarından çok daha çevik. Unutmayalım ki, elli yıl önce Amerikalı uçak mühendisi Igor Sikorsky aerodinamik yasalarına göre mayısböceÄŸinin uçmaması gerektiÄŸini söylemiÅŸ ve cümlesini, ‘ama her ÅŸeye raÄŸmen uçuyor’ diye bitirmiÅŸti.150 bin çeÅŸit kelebekÅžimdiye kadar 150 bin kelebek türü saptandı! Bunlardan bazıları 30 cm’lik boyuyla en büyük kelebekler arasında yer alıyor. KuÅŸlar gibi kelebekler arasında da göç edenler var. Bunlar binlerce kilometre yol katedebiliyorlar, yolculuÄŸa baÅŸlamadan önce de çiçek nektarını yaÄŸa dönüştürerek depoluyorlar.RisklerModern savaÅŸların ortaya çıkmasıyla askeri kesim bazı kuÅŸların ve kelebeklerin uçuÅŸlarıyla ilgilenmeye baÅŸladı. Günümüzde savaÅŸlar artık açık alanlarda deÄŸil ÅŸehirlerde oluyor. Bu nedenle de, pilotsuz uçakların bu duruma uygun hale getirilmesi gerekiyor; bu uçakların küçük olmaları, kolay kumanda edilebilir, sessiz ve düşük hızda hareket etmeleri isteniyor. Bu kriterlere uyan ise yalnızca kanatlı motorlar.KelebeÄŸin kaldırma kuvvetinin sırları1. GecikmiÅŸ düşmeUçak kanadının havanın yönüyle olan açısı belli bir sınırın üzerine çıktığında çevrintiler oluÅŸur, kaldırma kuvveti yok olur ve kanat hızını kaybedip düşer. KelebeÄŸin kanadında ise hızlı çırpmalar düşme hareketini olanaksız hale getirir. Bu gecikmiÅŸ düşmedir.2. Rotasyonla kaldırma kuvveti‘Kaldırılmış’ tenis topu kaldırma kuvvetine maruz kalır... 3. Ä°zi yakalamaKelebeÄŸin kanadı kalktığında bir önceki çırpmanın izinden gidip, hareket halindeki havaya ‘dayanarak’ ek bir kaldırma kuvveti kazanır.Â