Canlı türleri DNA barkoduyla saptanacak

Biyologlar bütün canlıları tıpkı market ürünleri gibi barkodla sınıflandırmak istiyorlar. Canlıların enerji santralları olan mitokondrilerindeki bir DNA parçasının, bütün canlılarda farklılılar taşıdığı ve buna dayanan bir sistemin canlıların sınıflandırılmasını kolaylaÅŸtıracağı belirtilmekte.Hayvan türleri bugüne kadar ağırlıklı olarak beden özelliklerine göre belirlenmektedir. Ancak bu konuda cinsiyet tespiti gibi çeÅŸitli zorluklar da var. Åžimdi tür saptamasının daha kolay ve kesin yapabilmek için, Kanadalı bir bilim insanı, Paul Hebert, taksonomi- sınıflanadırmaşı yeni baÅŸtan yenilenmesini, canlıların bütün DNA’larında ortak olarak yer alan bir gen bölümünün analizi yapılarak, hayvanların sınıflandırılmasını önerdi. Kanada’daki Guelph Ãœniversitesi’nde çalışan Hebert’e göre, böyle bir yöntemle türlerin saptanması otomatikleÅŸtirilmiÅŸ olacak. Bilim adamı, böyle radikal bir teknikle, biyologların yaÅŸamı tümüyle kavramaya yönelik hedeflerine daha komlay ulaÅŸabileceklerini ve çalışmaları hızlandıracağını belirtiyor. Marketlerde satılan bütün mallarda bulunan bilgi çubuklarından (barkod) esinlenerek geliÅŸtirilen yönteme bir de ad bulundu: "DNA barkod sistemi". Kavram tüm bilim camiasının ilgisi çekti. Bazı eski taksonomiye baÄŸlı bilim adamları bu öneriye karşı çıkarkan, bir çokları da DNA taksonomisine heyecanla karşıladı. Ve bu sistemi, "yaÅŸam çeÅŸitliliÄŸie evrensel giriÅŸ" olarak nitelendirdi. Nasıl olacak?DNA Barkodu sistemi şöyle çalışıyor: Hücrelerin enerji santralları olan mitokondrilerde bulunan bir kalıtım parçası, her türün parmak izini niteliÄŸini tayımaktadır. Bu parça, 650 baz çifti uzunluÄŸundadır ve Sitokrom ÄžC Äž Oksidaz I / SO I enzimi ÅŸifreleyen gene aittir. Bu enzimin, hücrelerin enerji metabolizmasındaki rolü önemlidir. Ancak bu gen parçasının en ilginç özelliÄŸi, her hayvan türünde farklılıklarg östermesidir. Bu farklılık, bütün türlerin kesin bir ÅŸekilde tanınmasını mümkün kılıyor. Dahası bu sistele yeni türlerin bile keÅŸfedilebileceÄŸi belirtiliyor. Kanadalı bilimci yeni sistem düşüncesine kendi araÅŸtırmaları sonucu vardı. Kuzey Amerikan kuÅŸ türlerini araÅŸatırırken, 260 türden dördünün birbirine çok benzediÄŸiÄŸini gördü.. Ama buna raÄŸmen onların iki farklı türe ait olduklarını saptadı. Söz konusu DNA parçaları bunu kesin gösteriyordu. Aynı ÅŸekilde kelebeklerde de benzer sonuçlara vardı. "Astraptes fulgerator" kelebeÄŸinin 500 kadar örneÄŸini inceledi ve bunlar arasında on farklı türün bulunduÄŸunu saptadı. Hebert, Spiegel dergisinde yayımlanan demecine göre, sadece standart barkod incelemesiyle bile yaÅŸamın tüm çeÅŸitliliÄŸinin deÅŸifre edilebileceÄŸine inanıyor. 250 yıl önceÅžimdiki modern sistematiÄŸi Ä°sveçli Carl von Linné 250 yılı aÅŸkın bir süre önce kurdu. Ve bugüne kadar bütün taksonomlar da, dünyadaki türleri bu sistematiÄŸe göre sınıflandırıyorlar. Bugüne kadar 1,3 milyonu hayvan olmak üzere yaklaşık olarak 1,75 milyon tür bugüne kadar isimlendirilebildi. Dünya genelinde tahmin edilen 12 milyon hayvan, bitki ve bakteri ise hala tanımlanmayı, sınıflandırılmayı bekliyor. Ancak bunu gerçemkleÅŸtirebilecek büyüklükte bir biyolog ordusunun ve buna yetecek bütçenin olmaması nedeniyle, canlıların sınıflandırılması biraz ağır aksak gidiyor.Ä°ngiliz evrim biyologu Charles Godfray, Nature dergisinde yayımlanan makalesinde, taksonomiyi 21.yy’ın bilgi ekonomisine dönüştürmenin bugünkü sistemle çok iddiali bir görüş olduÄŸunu belirtiyordu.Umut ışığıKanadalı bilimcinin ortaya attığı DNA barkodu görüşü ise bir çokları tarafından, taksonomiyi içinde buluduÄŸu zorluklardan kurtarabilecek bir öneri olarak karşılandı. Fakat bir çokları eÄŸger DNA barkot sistemi devreye girerse, klasik taksonominin çökebileceÄŸini söylüyor. Bazı bilimciler ise seçilen DNA parçasının güvenilirliÄŸinden endiÅŸeli ve bu teknikle türlerin güvenli bir ÅŸekilde tanımlanamayacağına inanıyor. Onlara göre, bu DNA parçasındaki çeÅŸitlilik, aynı türdeki bireyler arasında bile olduÄŸu iddiasındalar ve bu sistemin biyolojik çeÅŸitliliÄŸin saptanmasını daha da zorlaÅŸtıracağı görüşündeler. Bilim adakmları arasındaki tartışmalar hayvanların kıllarının ve renklerinin acaba bu barkod sisteminde olup olmayacağı noktasına kadar bile indi. Yeni ilaçlar için yaÄŸmur ormanlarında çeÅŸitli türleri araÅŸtırmak isteyen ilaç firmaları ve DoÄŸa bilimleri müzeleri de bu yeni yönteme sıcak bakıyor. Sistemi amatör biyologlar bile kullanabilecekler. Elle kullanılabilecek bir tarama cihazıyla, yeni türlerin saptanmasının kolayca mümkün olacağı belirtilmekte.Â