Canıdemir cinayetinin tek tanığı vazgeçmek üzere

Abdi Ä°pekçi cinayetinin 18 yıl sonra ortaya çıkan tek tanığı Abdullah Yavuz koruma saÄŸlanamayınca mahkemede ifade deÄŸiÅŸtirmiÅŸti. Nisan ayında Ä°stanbul’daki bir barda Barış Dönmez’in boÄŸazı kesilerek öldürülmesini araÅŸtıran polis zar zor bir garsonu tanıklığa ikna etti. Onun da başına gelmeyen kalmadı.Ä°ki hafta önce Ahmet Hakan Canıdemir kapkaççılar tarafından Adapazarı treninden atılarak öldürüldü. Sürpriz bir tanık vicdanının sesine dayanamayıp polise baÅŸvurdu, zanlılar yakalandı. Polis ismini saklasa da mahkemede deÅŸifre olmaktan korkan tanık ‘korunmazsam vazgeçebilirim’ diyor. TBMM’deki tasarı yasalaşırsa tanığın kimliÄŸi mahkeme aÅŸamasında gizli tutulacak, çözülemeyen olaylar aydınlanacak, suçlular cezasını bulacak.Fenerbahçe’nin Åžampiyonlar Ligi’nde Lyon’la yapacağı maçı seyretmek için Adapazarı Ä°stanbul ekspresine her zamankinden bir saat erken binmiÅŸti. Tren Erenköy Ä°stasyonu’na geldiÄŸinde vagonda ondan baÅŸka üç kiÅŸi kalmıştı: Yolculuklar sırasında trende tanıştığı, adının Ahmet olduÄŸunu öğrendiÄŸi genç ve yaÅŸlı bir çift. Ahmet cep telefonunu çıkardı, ailesini aradı. ‘HaydarpaÅŸa’ya yaklaşıyoruz’ dedi. Nokia 6100 model telefonu kapayacağı sırada iki kiÅŸi yaklaÅŸtı. Ahmet’i gösterip ‘Onunla önemli bir ÅŸey konuÅŸacağız, diÄŸer vagona geçer misin’ dediler. Şüphelenmeden diÄŸer vagona geçti. Tren SöğütlüçeÅŸme’ye yaklaşırken bazı gürültüler duydu. Ayrıldığı vagona geri dönüp, yaÅŸlı çiftle konuÅŸunca Ahmet’in trenden atıldığını öğrendi. YAÅžLI ÇİFT ORTADAN KAYBOLDU 19 yaşındaki tanık, olayın ayrıntılarını basından öğrendiÄŸinde vicdanının sesini dinledi. Polise baÅŸvurup zanlıların robot resimlerinin çizilmesine yardımcı oldu. Gazetelere yansıyan resimler sayesinde kapkaççılar yakalandı. Polis bu kez önlem almış, tanığın ismini basına vermemiÅŸti. YaÅŸadıklarını öğrenmek için Hürriyet muhabiri çarÅŸamba günü evine gitti. Yarım araladığı kapının arkasından konuÅŸuyor, isminin açıklanmaması koÅŸuluyla ne kadar korktuÄŸunu şöyle anlatıyordu: ‘Onlar yakalandıktan sonra ÅŸubede teÅŸhis odasında, aynalı camın arkasından Ãœmit Åžeker’i teÅŸhis ettim. Polis yetinmedi, onunla yüz yüze gelip teÅŸhis etmemi istedi. Korkudan kabul etmedim.’Vagondaki çiftin olayı baÅŸtan sona gördükleri halde ortaya çıkmamasına dikkat çekiyordu: ‘Sanırım can güvenliÄŸi nedeniyle susuyorlar...’Aynı ekspreste daha önce de birçok kez kapkaça ÅŸahit olmuÅŸtu. ‘TCDD’nin 3 güvenlik görevlisi tren kalabalıkken vagonlarda sürekli dolaşıyor. Son duraÄŸa yaklaşırken tren boÅŸalmaya baÅŸladığında, kendi vagonlarına çekilip, dinleniyorlar. Zaten kapkaç bu sırada oluyor. Her bölgenin bir kapkaç grubu var. Ahmet’in öldüğü bölgedekiler ‘TavÅŸancıl Çocukları’ olarak biliniyor.’VÄ°CDANIM RAHAT, SUSABÄ°LÄ°RÄ°MZanlıları teÅŸhis ederek görevini yerine getirmiÅŸti. Vicdanı rahattı. Can güvenliÄŸi olmadığı için mahkemeye çıkmaktan korkuyordu. Günlerce ‘DuruÅŸmaya gidersem polis beni korur mu? DuruÅŸmada maske takabilir miyim?’ sorularına yanıt aramıştı. ‘Dava dosyasında adımın ve adresimin yazılacağını öğrenince paniÄŸe kapıldım’ diyordu. Dava açıldıktan sonra adresinin zanlı avukatları kanalıyla dosyadan alınması ihtimali uykularını kaçırıyordu. Kararını vermiÅŸti: ‘Beni korumazlarsa, duruÅŸmaya çıkmayı düşünmüyorum.’ Zaten annesi ‘OÄŸlum duruÅŸmaya gitmek istese bile biz onu göndermeyi düşünmüyoruz’ diyerek görüşmeyi noktaladı.Hürriyet muhabirleri tanığın mahkeme safhasında korunup korunmayacağı sorusuna davanın görüleceÄŸi Kadıköy Adliyesi’nde yanıt aradı. Savcıların görüşü, Tanık’ın korkularını doÄŸruluyordu. ‘Bir suç oluÅŸmadan, tehdit gelmeden koruma yapılmaz.’GÄ°ZLÄ°LÄ°K TAKDÄ°RÄ° HAKÄ°MÄ°NYasalarda tanıkların korunmasıyla ilgili madde, 1999 tarihli 4422 sayılı ‘Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanunu’nda bulunuyor. Yasanın 7. maddesi tanıkları sınırlı korumaya alıyor: ‘Tanığın kimliÄŸinin bilinmesi, baÅŸkaları için ciddi bir tehlike ihtimalini ortaya çıkarırsa, tanık için yeni bir adres tespit edilebilir ve tanığın kimliÄŸi soruÅŸturmanın her aÅŸamasında gizli tutulabilir.’ Yasa ‘gizli tutulur’ demediÄŸi için takdir hakimin.Åžu anda TBMM komisyonunda görüşülen ‘Yolsuzlukla Mücadele Yasa Tasarısı’ ise 9. maddesinde tanıklara bu güvencelere ek olarak mahkeme sürecinde kimliÄŸini gizleme hakkı veriyor: ‘Savunma hakkı engellenmeksizin, mahkemeye bilgi verenlerin tanınmasını engelleyecek görünüş, ses, kıyafet deÄŸiÅŸikliÄŸi yöntemleri kullanılarak veya video ve ses baÄŸlantısı veya diÄŸer uygun araçlar dahil, ileÅŸitim teknolojisinden yararlanılarak dinlenilmelerine mahkemece karar verilebilir.’Bu sistemde tanık mahkemeye çıkmıyor. Yandaki bir odaya yerleÅŸtirilen kameradan, duruÅŸma salonundaki ekrana konuÅŸuyor. Bu arada sesi ve görüntüsü deforme edilip, kimliÄŸi anlaşılmaz hale getiriliyor. KimliÄŸini sadece savcı ve yargıç biliyor. EÄŸer somut bilgi vermezse, anlattıkları birbiriyle çeliÅŸirse sanığın tanığı reddetme hakkı var. Tanık çok hastaysa, mahkeme baÅŸkanı veya hakim gidip tanığı dinliyor, soru soruyor ve tanık sanki mahkemede ifade vermiÅŸ gibi mütalaa ediliyor.ESTETÄ°K GARANTÄ°SÄ°Taslağı hazırlayan TBMM Komisyonu’nun baÅŸkanı Prof. Dr. Bahri Öztürk, geçmiÅŸte terörle mücadele kapsamında bazı tanıklara estetik ameliyat yaptırıldığını, farklı kimlikle yaÅŸama imkanı verildiÄŸini belirtiyor. ‘Ama herkes bıçak altına yatmak istemez, tanıklıktan çekilmeyi seçebilir’ diyor. Tanığın kimliÄŸini mahkemede gizli tutmak akılcı bir yöntem. Ancak bu tasarı yasalaşırsa ve yolsuzluk dışındaki olayların tanıklarına da uygulanırsa iÅŸe yarayacak. Yöntemin önce yolsuzlukla mücadelede denenmesi, hatasız iÅŸlediÄŸi tespit edildikten sonra yaygınlaÅŸtırılması planlanıyor.Aslında bu sistem bile suiistimale açık. Prof. Dr. Bahri Öztürk’ün sözleriyle ifade etmek gerekirse: ‘Bizde bazı operasyonların basın ordusuyla yapıldığı dikkate alınırsa, sistemin istismar edilmeyeceÄŸini söylemek saflık olur. Ama tanık koruma programı, neticede hukuka sunulan bir olanak. Tanık olacak kiÅŸi bu hakkı ister kullanır, ister kullanmaz.’ TANIK VE Ä°TÄ°RAFÇILARIN BAÅžINA NELER GELDÄ°?Eski Hizbullah lideri Hüseyin VelioÄŸlu’nun ÅŸoförü Åžaban Elaltınterin, 1998’de itirafçı olmuÅŸtu. Ä°fadesi doÄŸrultusunda, Beykoz’daki hücre evine baskın yapılmış, VelioÄŸlu öldürülmüştü. Elaltınterin’in devletten koruma sözü aldığı, itiraflarından sonra estetik ameliyat olduÄŸu iddia edilmiÅŸti. Ancak Elaltınterin 2001’de oÄŸluyla birlikte Esenler’de bir köprünün altında çapraz ateÅŸe tutularak öldürüldü. Failler bulunamadı.YaÅŸar YeÅŸim Kuzey, uzun yıllar Ömer Lütfü Topal’ın Antalya’daki kumarhanelerine bakan kiÅŸiydi. Kuzey, Topal’ın öldürülmesinden sonra polise ve Maliye Bakanlığı’na bilgi ve belgeler verdi. Bakanlık, bu sayede Topal’ın iÅŸletmeleri hakkında vergi soruÅŸturması açtı ve trilyonluk ceza kesti. Fakat polis, Topal’ın çocukları Elif ve Murat’ın sorgusuna YaÅŸar YeÅŸim Kuzey’i de soktu ve kimliÄŸi deÅŸifre oldu. Kuzey, o günden sonra kelle koltukta yaÅŸadı.Müteahhit M. Diyarbakır’da PKK’nın bir faaliyetine ÅŸahit oldu. Her ÅŸeyi Cumhuriyet BaÅŸsavcısı’na anlattı ama isminin açıklanmasını istemedi. BaÅŸsavcı dava açılana kadar, ihbarcının ismini saklı tuttu. Fakat kamu davası açılır açılmaz, müteahhide ait bir makine parkının tamamı yakıldı.Bakırköy’de yaÅŸayan kuaför F. de PKK’nın bir faaliyetine tanık oldu. Savcılığa gidip ifade verdi. Savcılıktan döndüğünde dükkanı yakılmıştı.Sıfır tanık sıfır delilGaranti Bankası Açık Åžube Müdürü Ufuk Yılmaz (40), 11 Ekim’de, Yenikapı Tren Ä°stasyonu’nda başına bir cisimle vurularak öldürüldü. Ailesi, sadece cep telefonu alınan, cüzdanına dokunulmayan Ufuk Yılmaz’ın kapkaç kurbanı olduÄŸuna inanıyor. 19.30’da Zeytinburnu’ndan trene binen, deniz otobüsüyle Erenköy’deki evine gitmek için Yenikapı’da trenden inen Ufuk Yılmaz’ın ölümü, kriminoloji uzmanlarının ‘Nerede bir olay varsa mutlaka iz de vardır’ teorisini çürütecek cinsten. Yılmaz’ın ölümünün üzerinden bir ay geçmesine raÄŸmen ne bir tanığa ne de zanlıya ulaşıldı. TANIK KORUMA PROGRAMI ABD’DE MAFYAYLA MÃœCADELE İÇİN GELÄ°ÅžTÄ°RÄ°LDÄ°1967’de mafya kavgasının ülkeyi kasıp kavurduÄŸu dönemde, ABD hükümeti çatışmaları önlemek için çok kafa yormuÅŸ, nihayet mafya içindeki ‘bülbülleri’ öttürecek bir formül bulmuÅŸtu. Fakat mafyadan olup ‘bülbül’ gibi ötmek o kadar kolay deÄŸildi. Omerta (suskunluk yasası) kuralına uymayanlar, yok ediliyordu. Tek çare muhbirlerin ve ailelerinin kimliklerinin deÄŸiÅŸtirilmesi, estetik ameliyatla tanınmayacak hale getirerek korunmaya alınmasıydı. ABD hükümeti, Federal Tanık Koruma Programı’nı kurdu. Başına da Gerald Shur’u getirdi. Tanığa mahkemeden sonra sahip çıkan dünyadaki bu ilk koruma programının benzeri bugün Ä°talya’da uygulanıyor. Mahkemede bilgi veren tanık, tüm kimlik bilgileri (ehliyeti, diploması dahil) yenilendikten sonra baÅŸka biri oluyor. Gerekirse estetik ameliyat geçiriyor. Ortadan kayboluyor.Fakat bu yöntem maliyeti yükselttiÄŸi için programın koruma hükümleri akrabalara uygulanmıyor. Yakınlarının izini sürüp tanığı tespit etmek mümkün. ABD’de bazı tanıklar, istediÄŸi kiÅŸiler korunmazsa tanıklık yapmayacağını söylüyor. Sistem yeni bir hayat sunduÄŸu için iÅŸsizlerin istismarına açık. Ayrıca devletin koruması altında yaÅŸayanlar suça karışabiliyor. EÅž YERÄ°NE METRESE KÄ°MLÄ°K Ä°STÄ°YORLARGerald Shur 30 yıl görev yaptığı Tanık Koruma Programı’ndan emekliye ayrıldıktan sonra yazdığı kitapta sistemin zaaflarını şöyle anlatmıştı: ‘Banka soyguncusu Marion Albert Pruett, cinayet iÅŸleyen bir arkadaşı aleyhine ifade verip serbest kaldıktan sonra, seri soygunlara giriÅŸti ve sekiz kiÅŸiyi öldürdü. OrtadoÄŸulu teröristlerin pazarlıklarından beziyorduk. Hükümet onların tanıklığı karşılığında hem onları koruyacak hem de her ay para gönderecekti. Hükümetin ayırdığı para her ay 600 dolardı. Fakat onlar pazarlığa 1800 dolardan baÅŸlıyordu. Hatta önemli bir davada, bir tanık 1 milyon dolar istedi, reddedildi. Ayrıca mafya bülbüllerinin çoÄŸu, eÅŸleri yerine metreslerine yeni kimlik verilmesini istiyordu. Geride kalan ailelerin öldürüleceÄŸi endiÅŸesiyle bu kabul edilmiyordu. Sansar lakaplı bir mafya üyesinin karısı tanık koruma programı sayesinde silikon göğüslere kavuÅŸtu.’ABD’deki sistemin zaafları yeni tanık koruma programlarına ışık tuttu. Tanığın mahkeme aÅŸamasında korunması yaklaşımı bu sayede geliÅŸtirildi.Â