Çanakkale Zaferi Türkiye'nin kaderini etkiledi

Birinci Dünya Savaşı'nın çıkmasıyla, küresel anlamda; hem siyasal hem de toplumsal bakımdan büyük değişikliklerin yaşanmasına yol açan olaylar şöyle gelişti:
   Â
    -28 Haziran 1914. Avusturya-Macaristan Ä°mparatorluÄŸu'nun varisiÂ
    arÅŸidük François Ferdinand ve eÅŸi, Sırp öğrenci Gavrilo PrincipÂ
    tarafından Saraybosna'da öldürüldü.
    -28 Temmuz 1914. Avusturya-Macaristan Ä°mparatorluÄŸu, Sırbistan'aÂ
    savaş ilan etti.
    -31 Temmuz 1914. Rusya ve Fransa'da seferberlik ilan edildi.
    -2 AÄŸustos 1914. Osmanlı Devleti de topraklarında genelÂ
    seferberlik ve sıkıyönetim ilan etti. Osmanlı-Alman ittifakıÂ
    imzalandı. Ä°ttifak uyarınca iki devlet, Avusturya-SırbistanÂ
    arasındaki anlaşmazlıkta tarafsızlık gösterecekti.
    -3, 4, 5 AÄŸustos 1914. Enver PaÅŸa, BaÅŸkomutan Vekili oldu veÂ
    Ä°ngiliz filosunun izlediÄŸi Goeben (Yavuz) ve Breslau (Midilli)Â
    adlı Alman savaÅŸ gemilerinin Osmanlı karasularına gelmesineÂ
    karar verildi.
    -10, 11 AÄŸustos 1914. Ä°ki gemi (Goeben ve Breslau), ÇanakkaleÂ
    Boğazı'ndan geçerek Marmara'ya girdi.
    -12 Eylül 1914. Çanakkale BoÄŸazı giriÅŸine mayın döşendi.Â
    -27 Eylül 1914. Çanakkale BoÄŸazı tamamen kapatıldı.Â
    -2 Kasım 1914. Ä°ngiltere, Fransa, Rusya, Belçika, Sırbistan,Â
    Japonya, KaradaÄŸ, Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu ile siyasi iliÅŸkileriniÂ
    kestiklerini açıkladı.
    -29, 30 Ekim 1914. Alman Amiral Souchon komutasındaki Yavuz ve
    Midilli, gece Karadeniz'e çıktı ve Odessa ile SivastopolÂ
    limanlarını bombaladı.
    -3 Kasım 1914. Çanakkale Boğazı giriş tahkimatı, 6 düşman
    zırhlısı tarafından bombalandı.
    -7 Kasım 1914. Osmanlı Ä°mparatorluÄŸu, Ä°tilaf Devletleri'ne karşıÂ
    savaş ilan etti.
    -29 Kasım 1914. Mesudiye Zırhlısı, İngiliz denizaltısı (B-11)
    tarafından Çanakkale Boğazı'nda batırıldı.
    -11 Ocak 1915. Amiral Carden, Ä°ngiltere Deniz Bakanlığı'na,Â
    Çanakkale Boğazı'na taarruz için hazırlattığı planı sundu.
    -20 Ocak 1915. Mustafa Kemal, TekirdaÄŸ'da 19. FırkaÂ
    Komutanlığı'na atandı ve 2 Şubat'ta tümeni kurmaya başladı.
    -19 Åžubat 1915. Ä°tilaf Devletleri Donanması (12'si Ä°ngiliz, 4'üÂ
    Fransız olmak üzere 16 muharebe gemisi, 6 muhrip, 14 mayınÂ
    tarama ve 1 uçak gemisinden oluÅŸuyordu.), Çanakkale BoÄŸazı giriÅŸÂ
    tabyalarına taarruzu ile İtilaf Devletleri donanmasının
    Çanakkale Boğazı'na ikinci büyük saldırısı başlatıldı.
    -25 Åžubat 1915. Mustafa Kemal'in kuruluÅŸunu tamamladığı 19.Â
    Tümen, Gelibolu Yarımadası'nın doÄŸu kıyısındaki Maydos'taÂ
    (Eceabat) görevlendirildi.Â
    -25 Åžubat 1915. Ä°tilaf Devletleri donanması, BoÄŸaz giriÅŸiÂ
    tabyalarındaki topları tahrip ederek, BoÄŸaz'a girmeye baÅŸladı.Â
    -26 Åžubat 1915. DeÄŸirmenburnu-Çanakkale Feneri arasında 10.Â
    Mayın Hattı oluÅŸturuldu. Seddülbahir ve Kumkale'ye çıkarmaÂ
    baÅŸlatıldı.Â
    -2 Mart 1915. General Liman Von Sanders, Çanakkale'deki Osmanlı
    Kara Kuvvetleri Başkomutanlığı'na atandı.
    -4 Mart 1915. 3. Avustralya Tugayı, Mondros'ta limana girdi.
    -5, 6 Mart 1915. Çamkoyu batısından, HMS Queen ElizabethÂ
    gemisinden, Merkez Tahkimatı'nı aşırma biçiminde bombardımanÂ
    başlatıldı.
    -17 Mart 1915. Amiral J. de Robeck, Ä°tilaf Devletleri DonanmasıÂ
    Komutanlığı görevine başladı.
    -17, 18 Mart 1915. Nusret Mayın Gemisi, gece elde kalan son 26Â
    mayınını, Boğaz girişindeki Karanlık Koy'a döşedi.
    -18 Mart 1915. ÇANAKKALE DENÄ°Z ZAFERÄ°.Â
    Ä°tilaf Devletleri donanması, yaklaşık 30 savaÅŸ gemisiyle enÂ
    geniş kapsamlı saldırıyı başlattı. Çanakkale Boğazı tahkimatı 7
    saat süreyle ateÅŸ altında tutuldu. Nusret Mayın GemisininÂ
    gizlice döşediÄŸi mayınlar ve kıyı topçularının etkili ateÅŸiÂ
    altında, kuvvetinin üçte birini kaybederek geri çekildi. AltıÂ
    büyük gemiden Bouvet, Irresistible ve Ocean zırhlılarıÂ
    batırıldı, üçü de kullanılmaz hale getirildi.Â
    -24 Mart 1915. General Liman Von Sanders, 5. Ordu Komutanlığı'naÂ
    getirildi. Bu ordunun ihtiyatı, komutanı Kurmay Yarbay MustafaÂ
    Kemal olan 19. Fırka tarafından oluÅŸturulacaktı.Â
    -25 Nisan 1915. ARIBURNU ZAFERÄ°Â
    Ä°tilaf  Devletleri, geniÅŸ kapsamlı ilk çıkarmayıÂ
    baÅŸlattılar. Gelibolu ve Çanakkale yarımadalarının Arıburnu,Â
    Seddülbahir ve Kumkale gibi yerlerine yapılan çıkarma, 308 savaÅŸÂ
    ve nakliye gemisi ile gerçekleÅŸtirildi. Ordu komutanı, Saros'taÂ
    olduğundan, Mustafa Kemal, emir beklemeksizin birliklerini
    harekete geçirdi ve Arıburnu'na çıkıp yarımadanın en kritikÂ
    tepesi olan Kocaçimen'de ilerleyen Ä°ngiliz birliklerini durdurduÂ
    ve kıyıya kadar sürdü. Ä°ngiliz birlikleri, donanmalarının ateÅŸiÂ
    sonucu denize dökülmekten kurtuldular ve Arıburnu ZaferiÂ
    kazanıldı.Â
    -27 Nisan 1915. Ä°ngiliz denizaltı gemileri, Marmara'da BarbarosÂ
    zırhlısını batırdılar.Â
    -2 Mayıs 1915. 3. Kolordu Komutanı Esat (Bilkat) PaÅŸa, ArıburnuÂ
    cephesine gelerek, Mustafa Kemal ile görüştü.Â
    -10 Mayıs 1915. Mustafa Kemal'in çarpışmaları yönettiÄŸi yereÂ
    ''Kemalyeri'' adı verildi.Â
    -14 Mayıs 1915. Ä°ngiltere Bahriye 1. Lordu Winston Churchill veÂ
    Amiral John Arbuthont Fisher, görevlerinden istifa ettiler.Â
    -1 Haziran 1915. Atatürk albaylığa yükseltildi. Â
    -6, 7 AÄŸustos 1915. Ä°ngilizler, Gelibolu'ya yeni kuvvetlerÂ
    çıkardılar.Â
    -8 AÄŸustos 1915. Mustafa Kemal, Anafartalar Grup Komutanlığı'naÂ
    getirildi.Â
    -9 AÄŸustos 1915. Mustafa Kemal'in komutasında 1. AnafartalarÂ
    Savaşı kazanıldı.Â
    -9 AÄŸustos 1915. Ä°tilaf Güçleri, Seddülbahir'i boÅŸalttılar.Â
    -10 AÄŸustos 1915. Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa KemalÂ
    öncülüğünde geniş kapsamlı Conkbayırı taarruzu başlatıldı.
    -21, 22 AÄŸustos 1915. 2. Anafartalar Savaşı kazanıldı.Â
    -17 Ekim 1915. Çanakkale bölgesinde General Hamilton, komutayıÂ
    General Birdwood'a  devrederek cepheden ayrıldı.Â
    -19, 20 Aralık 1915. Ä°tilaf Güçleri, iÅŸgal ettikleri siperleriÂ
    boÅŸaltarak gece Anafartalar, Arıburnu bölgesinden gizliceÂ
    çekildiler.Â
    -9 Ocak 1916. 5. Ordu Komutanı MareÅŸal Liman Von Sanders,Â
    BaÅŸkomutanlık Vekaleti'ne ÅŸu telgrafı çekti: ''Tanrı'ya şükürÂ
    Gelibolu Yarımadası tamamen düşmandan temizlenmiÅŸtir. DiÄŸerÂ
    ayrıntılar ayrıca sunulacaktır.''Â
    -17 Ocak 1916. Mustafa Kemal'e Çanakkale Savaşı'ndaki üstünÂ
    baÅŸarılarından dolayı ''Muharebe Altın Liyakat Madalyası''Â
    verildi.Â
    Çanakkale SavaÅŸları'nda 253 bin Türk subay, er ve erbaÅŸ ÅŸehit oldu.Â