Çanakkale dünyaya örnek olsun

Çanakkale şehitleri, savaşın 100’ncü yılında dün ilk kez 18 Mart yerine 24 Nisan’da anıldı. 17’si devlet başkanı düzeyinde yaklaşık 90 ülkeden temsilcinin hazır bulunduğu, Kuran-ı Kerim ve İncil’den duaların okunduğu törende Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan dünyaya barış çağrısı yaptı. Erdoğan, “Terörizm, ırkçılık, İslamofobi ve her türlü nefret içeren akımın çaresi işte buradadır. Biz bu yüzyılı barış yüzyılına dönüştürmek için her türlü işbirliğine hazırız” dedi.

Mehmetçik Anıtı’ndaki tören Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İngiltere Veliaht Prensi Charles tarafından Şehitler Abidesi'ne ayrı ayrı çelenk konulmasıyla başladı. Şehitler için saygı duruşunun ardından önce Kuran-ı Kerim okundu. Duayı Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez yaptırdı. Ardından bir papaz da İncil’den dua okudu. Müttefik Devletleri temsilen Galler Prensi, evsahibi olarak da Cumhurbaşkanı Erdoğan kürsüye çıktı. Erdoğan özetle şunları söyledi:

DÜNYANIN BU MESAJA İHTİYACI VAR

“Bulunduğumuz Gelibolu Yarımadası 1. Dünya Savaşı’nın en önemli cephelerinden birini oluşturuyordu. Yüz yıl önce mukaddesatlarını, vatanlarını ve şereflerini savunan yüzbinlerce askerimiz gözünü kırpmadan ölüme gitti. Aynı şekilde yüzbinlerce asker de kendi hayalleri ve hedefleri için karşı saflarda azim ve cesaretle savaştı. Çanakkale Savaşı buradaki milletler kadar cephede yer almayan milletlerin de kaderini etkileyen sonuçlar doğurdu. Bu savaştan dolaylı etkilenen ülkelerin temsilcileri de aramızda bugün. Burada bir araya gelen tüm ülkeleri, savaş yüzyılının sona erip barış yüzyılının başlaması çağrımızı paylaşan dostlarımız olarak görüyoruz. 1’inci Dünya Savaşı’nın sarsıcı etkilerinin devam ettiği günümüzde dünyanın bu mesaja çok ihtiyacı var. Gelibolu tüm dünyaya barış mesajı vermek için çok isabetli bir yer.

ZAFER VE HÜZNÜN SEMBOLÜ

Çanakkale bizim için bir zafer sembolü olduğu kadar kayıplarımızın büyüklüğü sebebiyle aynı zamanda hüznün ifadesidir. Karşılıklı savaşan her genç birer askerdi, daha önemlisi insandı. Savaş anında bile karşılarındakini düşmandan öte insan olarak gördüler. Elinde annesinin resmiyle ağır yaralı yatan Fransız askerine yardım için uğraşan Mehmetçiğimize sebebini sorduklarında ‘Benim annem yok, belli ki onun yolunu gözleyen bir annesi var’ demişti. Üstelik kendisinin de en az onunki kadar ağır bir yarası varken.

YENİ SAVAŞLAR YAŞANMASIN

Bize düşen görev yeni savaşların yaşanmaması için üzerimize düşen sorumlulukları yerine getirmektir. Cumhuriyetimizin kurucusu Gazi Mustafa Kemal diyor ki: ‘Uzak diyarlardan evlatlarını harbe gönderen analar; gözyaşlarını dindiriniz evlatlarınız bizim bağrımızda huzur içindedir. Onlar bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlatlarımız olmuşlardır.’

DENİZE KAZINAN DOSTLUK MESAJI

Yeni nesillere düşen görev Çanakkale’de kanla, canla, azimle cesaretle taşa, toprağa, denize kazınan dostluk mesajına sahip çıkmaktır. Çeşitli ülkelerden gençlerin atalarını yad etmeleri için Çanakkale’ye gelmeleri buraya sahip çıktıklarının işareti. Ortak acıları yeni düşmanlıklar üretmek için değil dostluğun, sevginin barışın aracı haline dönüştürme konusunda Çanakkale’nin tüm dünyaya örnek olmasını temenni ediyorum. Terörizm, ırkçılık, İslamofobi ve her türlü nefret içeren akımın çaresi işte buradadır. Biz bu yüzyılı barış yüzyılına dönüştürmek için her türlü işbirliğine hazırız."

BÜTÜN DÜZENİ ETKİLEDİ

Törende İtilaf devletleri adına konuşan İngiltere Veliaht Prensi Charles, şunları söyledi: “Burada cesurca hayatını ortaya koymuş insanları anmak güzel. Çanakkale'de savaşan bütün askerler birçok farklı milletten askerler. 1915 yılında her iki tarafta büyük zorluklar içinde bir araya gelen insanlardan oluşan ordular, kanlı bir savaş ortaya koydular. Çok fazla yıkım gerçekleşti. 1915 yılında mayıs ayında bir ateşkes ortaya konuldu. Her iki taraf da kayıplarını görme imkânına sahip oldu. Avustralya'dan burada savaş alanında gezmiş olduğunu ifade eden komutan, Türk askerinin ortaya koyduğu alicenaplığı ifade etmekte. Büyük imparatorlukların yıkılma sürecinin gerçekleştiği bu savaşın bütün dünya düzenine etkisi oldu. Buradaki savaş, dünyanın çok uzak noktasından gelen askerlerden, Avustralya ve Yeni Zelanda için yeni kimlik ortaya çıkardı. 1. ve 2. Dünya Savaşı'nı, büyük zorluk ve katliamları, geleceğe dönük barışı inşa etme açısından anlamamız gerekmekte. Çatışma ve savaşları sona erdirmek için bunlar bize örnek. Hepimiz sorumluluk taşımaktayız. Liderler olarak özellikle hoşgörüsüzlük karşısında, nefret suçları karşısında, ön yargılar konusunda bizler görevimizi yerine getirmeliyiz. Buradaki fedâkarlıkları ancak bu şekilde anlamış oluruz.”

1000'E YAKIN GAZETECİ İZLEDİ

ÇANAKKALE törenleri, başta İngiltere Veliaht Prensi Charles olmak üzere 17 devlet başkanının katılımı nedeniyle yoğun güvenlik önlemlerine sahne oldu. Çanakkale merkez ve Gelibolu yakası sakinleri için hayat durdu. Araçlı geçişler için sadece Kepez limanına izin verildi. Eceabat, Gelibolu ve Lapseki’de okullar tatil edildi.

GEMİDE GECELEDİLER

Çanakkale’ye ilk gelen İngiltere Veliaht Prensi Charles ve oğlu Harry oldu. Charles ve oğlu geceyi İngiliz savaş gemisi Bulwark’ta geçirdi. İstanbul’daki törenlere katılamayan Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov ile Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev de özel uçaklarıyla Çanakkale’ye geldiler.

Cumhurbaşkanı Erdoğan misafirlerini Çanakkale’de karşıladı. Bir grup kendisiyle birlikte Yahya Çavuş Şehitler Camisi’ne cuma namazına giderken, bir grup da özel yatla Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu mihmandarlığında Boğaz gezisi yaptı. Güvenlik camide de sıkıydı. Namaza gireceklerden bir gün önce kimlik bilgileri alındı.

Ulusal ve uluslararası medyadan 1500 civarında başvurunun yapıldığı törenleri izleyen basın mensubu sayısı, sıkı akreditasyon nedeniyle bini bulmadı. Akreditasyonda Avustralya Büyükelçiliği etkili oldu. Şafak Ayini’nin yapıldığı Anzak Koyu’na ancak 25 basın mensubu kabul edildi. Şafak Ayini’ne yaklaşık 10 bin katılım beklenirken Çanakkale’nin ve dünyanın en kahraman birliği olarak anılan 57’inci Alay anısına bugün sabah namazının ardından yapılacak yaklaşık 35 bin kişi yürüyecek.

Basın mensupları için de törene sadece akredite olanlar alındığı halde çok yoğun güvenlik uygulandı. Eceabat’tan Mehmetçik Anıtı’na otobüslerle götürülen gazeteciler 5 güvenlik noktasından kart kontrolüyle geçirildi. Ayrıca tören alanı girişinde de x-ray cihazlarından geçtiler.

MÜLTECİ DRAMINA ATIF

Kuran-ı Kerim ve İncil’in okunduğu törende Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez de Türkçe dua yaptırdı. Görmez ayrımcılık ve ötekileştirmeye de değindiği duasında kalplerden kin, nefret, öfke ve intikam duygularının giderilmesi, yerine sevgi, merhamet ve adalet duygularının konulması çağrısı yaptı. Görmez ayrıca Akdeniz’de bine yakın mültecinin hayatını kaybettiği drama da atıf yaparak “Akdeniz göçmen ve mülteci mezarlığına döndü, onların imdadına yetişemiyoruz” dedi.

Törene Prens Charles ve oğlu Harry askeri üniformalarıyla katıldılar. TSK Mehter Takımı törene renk kattı. İngiliz askerleri de Harbiye Marşı eşliğinde protokolün önünden geçti.

SAVARONA’DA YEMEK

Cumhurbaşkanı Erdoğan, konuk devlet başkanları ve ülke temsilcilerine Savarona'da akşam yemeği verdi. Prens Charles ise Fransız Şehitliği’ndeki törene katıldığı için yemeğe katılamadı. Boğaz’daki yemek turu sırasında deniz polisi ve Sahil Güvenlik Komutanlığı ekipleri yatın çevresinde önlem aldı. Bir polis helikopteri de belli aralıklarla yatın üzerinde uçtu.

GENİŞ KATILIM

Törende Galler Prensi Charles ve oğlu Prens Harry, Arnavutluk Devlet Başkanı Bujar Nishani, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev, Bosna Hersek Başkanlık Konseyi Başkanı Mladen İvaniç, Cibuti Devlet Başkanı İsmail Ömer Guelleh, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, İrlanda Devlet Başkanı Michael D. Higgins, Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vujanoviç, Katar Emiri Tamim bin Hamad El Sani, Makedonya Devlet Başkanı Gjorge İvanov, Mali Devlet Başkanı İbrahim Boubacar Keita, Nijer Devlet Başkanı Mahamadou Issoufou, Pakistan Devlet Başkanı Memnun Hüseyin, Senegal Devlet Başkanı Macky Sall, Somali Devlet Başkanı Hasan Şeyh Mahmud, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov yer aldı. Afganistan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Orgeneral Raşit Dostum ile Sudan Cumhurbaşkanı 1’inci Yardımcısı Bakri Hassan Salih’in de katıldığı törenlerde, Avustralya Başbakanı Tony Abbott, Yeni Zelanda Başbakanı John Key, Moldova Başbakanı Chiril Gaburici, Romanya Başbakanı Victor Ponta da bulundu.