Güncelleme Tarihi:
Emniyet Genel Müdürlüğü'nden konu hakkında yapılan açıklama;
Trafik güvenliğini tehlikeye atan ve vatandaşlarımız nezdinde ciddi sıkıntılara neden olan kamuoyunda çakar olarak adlandırılan yetkisiz sesli ve ışıklı sistemi kullanımının engellenmesi amacıyla;
Geçiş üstünlüğüne sahip araçlar ve bunların kullanabilecekleri sesli ve ışıklı sistemlerin ne olacağına ilişkin usul ve esaslar İçişleri Bakanlığınca 01.11.2019 tarihi itibariyle yürürlüğe konulmuştur.
Bu usul ve esaslar, Karayolları Trafik Kanunun 71’inci maddesi kapsamında zorunlu hallerde; ambulans, itfaiye, AFAD, kolluk kuvvetlerinin araçları ve risk tehdit değerlendirmesi kapsamında devletin en üst protokolündeki makamların emir ve zatlarına verilen araçların geçiş üstünlüklerini nasıl kullanacağı, uymayanlar hakkında yapılacak işlemler açık bir şekilde düzenlemiştir.
Usul ve esaslara göre, boyama şekilleri ve ayrım işaretleriyle geçiş üstünlüğüne sahip oldukları açıkça belli olan ambulans, itfaiye ve kolluk araçlar ile güvenlik ve risk tehdidi bulunan EK-1 listedeki devletin en üst protokolünde yer alan makamların emir ve zatlarına verilen araçlar ve bu makamların korunmasından sorumlu koruma araçları çakar şeklinde tabir edilen sesli ve ışıklı uyarıları kullanabilmektedir.
Tepe Lambası
Hakkında koruma kararı verilmiş kişilerin kullanımındaki araçlar ve kolluk birimlerine ait sivil araçlar; Karayolları Trafik Kanunun 71’nci maddesi kapsamında sadece aracın tepe bölgesinde sabit veya sökülüp takılabilir ışıklı uyarı sistemi kullanılabilecektir. Bu hak sürekli bir geçiş üstünlüğü sağlamamakta olup, sadece zorunlu hallerde kullanılabilecek bir haktır. Bu konunun detayları İçişleri Bakanlığınca yayınlanan usul ve esaslarda belirtilmiştir.1 Kasım 2019 tarihinden itibaren uygulamaya giren bu usul ve esaslar doğrultusunda; uygulama öncesinde yaklaşık 12.000 araçta bulunan ışıklı uyarı işaretleri, İçişleri Bakanlığınca yayınlanan usul ve esaslar kapsamında 2.600 seviyesine indirilmiştir.
Ayrıca, kararlı bir şekilde yürütülen bilgilendirme faaliyetleri ve devamında yürütülmekte olan etkili, sürekli ve yoğun trafik denetimleri sonucunda sesli ve ışıklı uyarı işaretlerinin yetkisiz ve usulsüz kullanımıyla ilgili olarak 1 Kasım 2019’dan bugüne kadar 54 ilimizde 928 araç sahibine ve sürücüsüne cezai işlem uygulanarak, araçların uygun hale getirilmesi sağlanmıştır. (İstanbul’da 397, Ankara’da 189 cezai işlem yapılmıştır.)
Vatandaşlarımız nezdinde olumsuzluklara sebep olan yetkisiz sesli ve ışıklı sistemi kullanımı ve başta emniyet şeridi ihlali gibi trafik güvenliğini tehlikeye atan haksız geçiş üstünlüğü ihlalleri ile ilgili mücadelemiz kararlılıkla ve ara vermeden devam edecektir.
Kamuoyunda son günlerde ismi geçen kişinin aracında çakar tabir edilen ışıklı uyarı sistemlerini kullandığına dair haberlerin yer alması üzerine yapılan araştırmada; söz konusu kişinin, İçişleri Bakanlığınca yayınlanan ışıklı uyarı işaretlerine ait usul ve esaslar çerçevesinde herhangi bir çakar kullanım hakkı söz konusu olmadığı, ayrıca aracın tepe bölgesinde kullanıldığı değerlendirilen ışıklı uyarı sisteminin başka bir kişinin koruma kararından kaynaklı olarak bu araçta bulundurulduğu tespit edilmiştir. Bu tespit doğrultusunda hem kullanma hakkı olup ilgili kişinin üzerine bu kaydı verene, hem de kullanan kişiye gerekli hukuki ve idari işlemler başlatılmıştır.
Uygulamanın başladığı günden itibaren duyarlılıkları ile bizlere destek veren başta vatandaşlarımız olmak üzere, basın yayın organlarımıza ayrıca teşekkür ediyoruz. Basın yayın organlarımızda yer alan bu konudaki haberler titizlikle irdelenmekte ve gerekli çalışmalar yapılmaktadır. Kolluk birimlerimizce trafikte yetkisiz çakar kullanımına asla izin verilmemekte olup, yayınlanan usul ve esaslar dışında hiç kimseye müsamaha gösterilmemektedir. Uygulamalarımıza kararlılıkla ve titizlikle devam edilecek, aykırı davrananlara gerekli yasal işlemler yapılacaktır.
Kamuoyuna saygıyla duyurulur.
Geçiş üstünlüğü tepe lambasıyla sağlanacak
Karayolları Trafik Kanunu'nun 71'inci maddesi (f) bendi kapsamında koruma kararı verilmiş kişilerin kullanımındaki araçlar ve kolluk birimlerine ait sivil araçlarda sadece aracın tepe bölgesinde sabit veya sökülüp takılabilir ışıklı uyarı sistemi bulunabilecek.
Bu araçlarda da tepe lambası bulunması sürekli geçiş üstünlüğü hakkı sağlamayacak.
Zorunlu hallerde çakar kullanımı en az 150 metre önceden başlayacak. Bu araçlar ancak tehdit veya görev durumunun ortaya koyacağı zorunlu hallerde en az 150 metre önceden duyulabilir şekilde ışıklı ve sesli uyarı sisteminin birlikte kullanılmasıyla kanunun öngördüğü geçiş üstünlüğü hakkından faydalanabilecek.
Çakar ve Tepe lambası kullanmanın cezası nedir? Uymayanlar trafikten men edilecek
Yarından itibaren hız verilecek denetimlerde yetkisiz çakar kullanan araçların sahibi ya da sürücülerine 2 bin 4 liraya kadar idari yaptırım uygulanabilecek.
Belirlenen esaslara uymadığı belirlenen araçlar trafikten men edilecek. Yetkisiz sistemlerin kullanılmasına müsaade eden kamu görevlileri hakkında işlem başlatılacak.
Mevzuat dışı çakar ağır kusur sayılacak
Ayrıca, Karayolları trafik muayenesinde araçlarda mevzuat dışında sesli ve ışıklı uyarı sisteminin bulunmasının "ağır kusur" olarak nitelendirilmesi için gerekli çalışmalar başlatıldı.
Kanunda yer alan bu düzenlemenin anlaşılır olması, geçiş üstünlüğünün gerçekten bu hakka sahip araçlarca kullanımının sağlanarak suistimalin önlenmesi ve bu konuda daha etkin denetimler yapılması amacıyla Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatı üzerine "Geçiş Üstünlüğüne Sahip Araçların Sürülmesi Sırasında Uyulacak Kurallar ile Bu Hakka Sahip Araçlarda Bulundurulacak Işıklı ve Sesli Uyarı İşaretleriyle Bunların Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar" yayımlanmıştı.