Çağdaş müziğin ‘yalnız’ hocası

Türkiye'nin önemli çağdaş müzik bestecilerinden ve eğitimci İlhan Baran, Ankara’da 82 yaşında hayata veda etti. Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı Müzikoloji Bölümü’nün kurucularından olan Baran bu kurumda Fazıl Say, Muhiddin Dürrüoğlu-Demiriz, Toros Can, Burçin Büke gibi solist ve bestecileri yetiştirdi. İlhan Baran yarın saat 10.30’da Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı’nda düzenlenecek törenin ardından Cebeci Asri Mezarlığı’nda öğle namazını müteakip toprağa verilecek.

1934 yılında Artvin’de dünyaya gelen İlhan Baran, Ankara Devlet Konservatuvarı Kompozisyon Bölümü’nde Adnan Saygun’la çalıştı. Bu kurumda ayrıca, Selçuk Gündemir’den piyano, Ruşen Ferit Kam’dan divan müziği, Muzaffer Sarısözen’den halk müziği dersleri aldı.
Okul dışında, Kemal İlerici ile Türk müziği armonisi çalıştı. Ankara Devlet Konservatuvarı’nın İleri Devre Kompozisyon Bölümü’nü 1960 yılında bitirdi.

‘MÜZİKTE DERİN ZİRVE’

1962 yılında devlet bursu ile Paris’e gönderilen İlhan Baran, ‘Ecole Normale de Musique’ adlı okulda Henri Dutilleux ve Maurice Ohana’yla bestecilik çalıştı. Divan müziği ve halk müziğinin çoksesli müzik içinde eritilmesi gerektiğine inanan sanatçının bu anlayışla bestelediği ‘Üç Bagatel’ adlı yapıtı ilk defa Paris’te seslendirildi.

1965 yılında yurda dönen İlhan Baran, Ankara Devlet Konservatuvarı’nda kompozisyon öğretmeni olarak görev yaptı. Başlıca eserleri arasında 1966-1967 yıllarında, yedek subaylığı sırasında bestelediği ‘Demet’ adlı üflemeli çalgılar beşlisi, 1975’te yazdığı ve dünyanın ünlü topluluklarının repertuvarına giren ‘Dönüşümler’ adlı oda müziği eseri, 1980’de tamamladığı senfonik yapıtı ‘Töresel Çeşitlemeler’ yer alır. Bilkent Üniversitesi Müzik ve Sahne Sanatları Bölümü’nde ders vermeye devam eden sanatçı, 2009 yılında Sevda-Cenap And Müzik Vakfı Onur Ödülü’ne, 2016’da 44. İstanbul Müzik Festivali Onur Ödülü’ne layık görüldü.

2010 yılında Şefik Kahramankaptan tarafından hazırlanan ‘İlhan Baran, Müzikte Derin Zirve’ adlı kitap yayımlandı. Osmanlı ve Anadolu müziğinin araştırılmasına yönelik ‘ulusal müzikoloji’ kavramını geliştiren İlhan Baran operacı Ayhan Baran’ın da ağabeyiydi.

FAZIL SAY: USTAMI HOCAMI KAYBETTİM

İlhan Baran’ın öğrencilerinden ünlü piyanist ve besteci Fazıl Say hocasıyla ilgili duygu ve düşüncelerini sosyal medya hesaplarından paylaştı. Twitter’de “Sevgili hocam İlhan Baran’ı kaybettik. Işıklar içinde uyusun. Tüm sanat camiasının başı sağolsun. Hocaların en iyisiydi...” diye yazan Say, Facebook hesabından duygularını ve hocasını anlatan bir metin yayınladı. ‘Batı Müziği ve Türk Müziği Arasında Yalnızlık Dünya Rekoru’ başlıklı yazıda “Bugün çok üzgün günüm, ustam, bestecilik hocam İlhan Baran’ı kaybettik. 82 yaşında, evinde yalnız ölü bulundu. Hayatı boyunca yalnızdı zaten” diyerek duygularını dile getirdi.

RENGİM GÖKMEN: EN ÖNEMLİ MÜZİK DÜŞÜNÜRÜMÜZ

İlhan Baran, Türkiye’nin en önemli müzik düşünürlerinden bir tanesiydi. Benim yaşamımdaki çok özel rolü ve yeri dışında Türk müzik yaşantısında da çok önemli izler bıraktığını düşünüyorum. Öğrencileri arasında bir efsaneydi. Bu efsaneyi yaratan onun müzik ve sanat olgusuna analitik yaklaşımlarıydı. Çok eser vermedi ama derin eserler verdi. Ben ilk öğrencisiydim, benden sonra da çok çok değerli öğrenciler yetiştirdi. Hepsinde onun şahsiyetinin ve düşüncesinin izlerini görmek mümkündür.