Buzulun yüreğine yolculuk

Fransız buzulbilimci Janot Lamberton, Grönland Adası'ndaki buzulun yüzeyin eksi 203 metre altında bulan dibine kadar inmeyi başardı.

Buzullar üzerinde, aynı kara parçalarında olduğu gibi, çatlaklar, mağaralar, derin kuyular bulunuyor. Buzullar, son yıllarda değişik alanlardaki bilim adamlarının büyük ilgisini çekiyor ve birçok bilinmeyenin çözülmesine yardımcı oluyorlar.

Fransız bilim adamı Janot Lamberton, Grönland'daki buzulun ortasındaki kuyudan eksi 203 metreye inerek aynı zamanda bir dünya rekoru kırdı. 53 yaşındaki Janot Lamberton'a bu yolculuğunda oğlu Mael eşlik etti. Sekiz saatte buzulun ‘‘yüreğine’’ inmeyi başaran baba oğul, çağlar boyunca buzulun duvarlarına hapsedilmiş ‘‘hava kabarcıkları’’ ile ‘‘yıldız tozuna’’ rastladılar. Buzulun dibinde küçük bir ırmağa da rastlayan maceraperest baba oğulun belirttiğine göre buzullar, yeryüzündeki yaşamın ilk biçimleri olan mikroskopik yosunları, 150 bin yıllık bakterileri, prehistorik hayvan kalıntılarını barındırıyor.

Grönland'da iniş yapacakları bölgeye helikopterle ulaşan Janot Lamberton buzul ile ilgili izlenimlerini şöyle anlatıyor:

‘‘Helikopter beni karın üzerine bırakır bırakmaz ilk işim, eğilip karı avuçlamak. Buzulun yüreğine indiğim zaman ise buzu okşamayı seviyorum. Kalın eldivenlerimin altında binlerce yıldan beri buza hapsedilmiş hava kabarcıklarına bakıyorum. Buzun kokusu taptaze. Dokunduğum buz, mavi ve beyaz tabakalardan oluşuyor. Mevsim soğuk olduğu zaman tabaka beyaz, daha sıcak olduğu zaman ise mavi, gözümün önünde bir takvim gibi. Buzulun üzerinde gördüğüm siyah noktalar yıldız tozları. Bazen renkleri turuncu oluyor...’’

Janot Lamberton, yukarıda çadırda oluşturduğu mini laboratuvarında siyah noktacıkları incelediğini ve bunlardan bazılarının bakteri olduğunu ortaya çıkardığını söyledi. Lamberton, şimdiye kadar tam 90 değişik bakteri türü keşfetmiş. Buzulun yüreğine iple inen Lamberton, bazen paniğe kapıldığını da itiraf ediyor. Tanınmış bilim adamı, ‘‘Ancak buzulun dibinde gördüğüm manzara o denli görkemli ki, paniği yenip her seferinde yeniden yoluna devam ediyorum’’ diye konuşuyor.

Camdan kanyon

Grönland, 2500 kilometre uzunluğunda ve 1000 kilometre eninde bir ada. Üzerindeki yüzbinlerce yıllık buzul, mavi ve beyaz tabakalardan oluşuyor. Buzul, aynen üzerine bastırılan kremalı bir pastaya benziyor. Binlerce yıl boyunca biriken buzullar, birbirlerinin üzerine baskı yapıyorlar. Buzulun içine giren Fransız bilim adamı Janot Lamberton, kristal camı andıran buzdan yapılma dev bir kanyonla karşılaştı.

Yıllarca üst üste yığılan buzullar, zaman içinde ince bir tabaka oluşturuyorlar. Janot Lamberton, 1100 metre derinliğindeki buzulun deniz yüzeyinden 293 metre altına kadar inebildi. Buzul kaşifleri, birkaç metre derine indikleri zaman 50 bin yıllık buzul tabakalarına rastladıklarını belirttiler. Eksi 203 metrede görülen buzulun ise 150 bin yıllık olduğu hesaplanıyor.