Büyük indirimlerde akılalmaz tuzak! Özellikle belli günleri bekliyorlar...

Yaklaşık 2 yıldır boğuştuğumuz Covid-19 pandemisi, alışveriş alışkanlıklarımızı da değiştirdi. Mağazaya gitme alışkanlığı neredeyse son bulurken, internet alışverişi hızlı bir yükselişe geçti. Mobilyadan kıyafete, yiyecekten kozmetiğe kadar her şeyi internetten alan tüketiciyi bekleyen büyük tehlikeler var. Biz de konuyu uzmanlara sorduk: Tüketici alışveriş sitesinin güvenli olduğunu nasıl anlayabilir?

Siber Güvenlik Uzmanı Alev Akkoyunlu internet alışverişi yaparken sitenin güvenli olduğunun anlamanın yolları olduğunu belirterek, “Bir siteye girdiğinizde adres çubuğunun solunda kilit işareti görüyorsanız bu, sitenin güvenli olduğu anlamına gelir” dedi.

Avukat Bilal Çelik ise tüketicileri, güvenli bulunmayan sitelere kimlik-kredi kartı bilgilerinin girilmemesi ve bir dolandırıcılığa maruz kalınması halinde vakit kaybetmeksizin savcılığa veya kolluk birimine başvuruda bulunmak gerektiği konusunda uyardı.

• Tüketici alışveriş sitesinin güvenli olduğunu nasıl anlayabilir?
• Online alışveriş yaparken nelere dikkat edilmeli?
• Tüketici kredi kartının güvenliğini nasıl sağlayabilir?
• Sahte internet sitesinden alışveriş yaparak dolandırılan bir tüketicinin hukuki hakları neler?

Bütün bu soruların yanında sık ziyaret ettiğimiz internet sitelerinin kopyalanması ve tüketicinin mağdur edilmesi ile ilgili merak edilenleri uzmanlar hurriyet.com.tr okurları için açıkladı.

ALIŞVERİŞ SİTELERİNİN KOPYALARININ OLUŞTURULMASI ZOR DEĞİL

Özel günleri fırsat bilen dolandırıcılar alışveriş sitelerini kopyalıyor. Peki tüketici alışveriş sitesinin güvenli olduğunu nasıl anlayabilir?

Alev Akkoyunlu: Mağdur olmamak için her zaman bilinen ve güvenilir e-ticaret siteleri tercih edilmeli. Tüketicilerin alışveriş yapacakları sitede öncelikli olarak mutlaka Güvenli Giriş Katmanı (SSL) sertifikası olup olmadığını kontrol etmesi gerekiyor. Bir siteye girdiğinizde adres çubuğunun solunda kilit işareti görüyorsanız bu, sitenin güvenli olduğu anlamına gelir. SSL sertifikası, çevrimiçi iletişim için güvenlik sağlayan web sunucularındaki bir kod parçasıdır. Bir kullanıcının kullandığı tarayıcı, web sitesiyle bağlantı kurduğunda SSL sertifikası, şifreli bir bağlantı sağlar. Bir mektubu postayla göndermeden önce bir zarfa mühürlemek gibi düşünebilirsiniz. Bu sayede sitede alışveriş yapılırken girilen kredi kartı bilgileri, şifreler, e-posta hesabı ve şifresi gibi bilgiler korunmuş olur. Eğer bu sertifikanın olmadığı bir web sitesinde işlem yaparsanız, girdiğiniz tüm bilgiler site sahibi tarafından rahatlıkla görülür.

Online alışveriş yaparken nelere dikkat edilmeli?

Alev Akkoyunlu: Alışveriş sitelerinden gelen özel teklifler ile gelen e-posta ve SMS içeriklerinde bulunan linkleri tıklayarak bazı web sitelerine yönlendiriliyoruz. Maalesef alışveriş sitelerinin bir kopyasının oluşturulması o kadar zor değil. Mutlaka bu tip yönlendirmelerde gittiğimiz sitelerin adres çubuğunda yazanın resmi web sitesi ile aynı olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Özellikle perakende sektöründen birçok markanın adı kullanılarak indirim, çekiliş gibi vaatler ile insanlar kandırılıyor.

SİBER DOLANDIRICILAR ÖZEL GÜNLERİ BEKLİYOR

Anneler Günü, Sevgililer Günü, Süper Cuma gibi özel günlerde siber saldırganlar için tam bir fırsat. Tüketici siber saldırılardan korunmak için neler yapmalı?

Alev Akkoyunlu: Özellikle online alışverişlerin büyük artış gösterdiği özel günleri tüketiciler kadar siber dolandırıcılar da büyük bir sabırsızlıkla bekliyor. Koronavirüs pandemisi nedeniyle özel günlerde mağazalar yerine online alışveriş siteleri her zamankinden daha fazla ziyaret ediliyor. Birçok online alışveriş sitesinin kampanyalı satışlar planladığı özel gün alışverişlerinde o güne özel içeriklere hemen kanılmamalı, gelen maillerin adresi ve linkler kontrol edilmeli. Kötü niyetli kişiler genelde bu linkler içerisindeki formlardan kişisel bilgilerimizi girmemizi istiyor, maalesef ödüle ulaşmak için bu bilgileri giren kişilerin bir anda tüm kişisel bilgileri dolandırıcıların eline kolayca geçebiliyor.

İyi niyetli gibi gözüken tebrik kartlarının arkasında da kötü planların olabileceğinden şüphe edilmeli. Düşünmeden tıklanan linkler tüketicileri virüs bulaştıran sitelerin avı haline getirebilir. Bir tanıdığınızdan gelse dahi kendisi ile iletişime geçip teyit edin. Abartılı kampanya, indirim ve hediye tekliflerine itibar edilmemeli, güvensiz ağlar üzerinden sahte satın almalara yönlendirebilecek linklerden uzak durulmalı. Eğer gördüğünüz bir kampanya gerçek olamayacak kadar cazipse, büyük bir olasılıkla gerçek değildir. Kampanyanın gerçek olduğunu düşünüyorsanız yeni bir tarayıcı açarak web sitesinin adresini doğrudan bu adres çubuğuna yazın. Her ne olursa olsun online alışverişiniz için mutlaka düşük bakiyeli bir sanal kart kullanın.

Mağazaların web siteleri yerine uygulamalarını kullanın. Siteler yerine mağazanın uygulamasını kullanmak, uygulamaların ele geçirilme ihtimali daha düşük olduğundan satın alımları daha güvenli kılıyor. Eğer mutlaka site üzerinden alışveriş yapmak istiyorsanız, alışveriş yaptığınız sitenin SSL sertifikası kullandığından emin olun.

ALIŞVERİŞTE SANAL KART TERCİH EDİLMELİ

Kredi kartlarının güvenliğini tehlikeye sokan sitelerde nasıl bir yol izlenmeli?

Alev Akkoyunlu: Tüm olasılıklar göz önünde bulundurularak banka kartı ve kredi kartı yerine sanal kart tercih edilmeli. Kredi kartları, banka kartlarına göre daha fazla koruma sağlıyor ama güvenlikte ikisinin de üstüne çıkan sanal kartları kullanarak ek koruma katmanı yaratabilirsiniz. Kredi kartı yerine geçen sanal kartlar, siber dolandırıcılığa karşı güvende olunmasına yardımcı oluyor. Alışveriş yaptıktan sonra sitenin güvenli olmadığını ve bilgilerinizin tehlikeye girdiğini düşünürseniz sanal kartınızı kolaylıkla iptal edebilirsiniz. Hesap özetlerini ve kredi kartı faturanızı her zaman kontrol edin. Online alışveriş yaptıktan sonra hesap özetinde ya da faturanızda şüpheli bir harcama görürseniz hemen bankanızla iletişime geçin.

Tüketici kredi kartının güvenliğini nasıl sağlayabilir?

Alev Akkoyunlu: Online alışveriş sırasında ödemeyi kredi kartı ile gerçekleştirecekseniz, sitede girdiğiniz bilgilerin üçüncü bir kişi tarafından görülmemesi için alışveriş yaptığınız sitede SSL sertifikası olması ve kredi kartı ödemeleri için '3D Secure' (Güvenli Alışveriş) yönteminin seçilebilir olması gereklidir. Kredi kartından ödeme işlemi yaparken iki yöntem kullanılır. Bunlardan biri sanal POS denen eski yöntemdir. Kredi kartı bilgilerinin girilmesi sonucu satın alma tuşuna tıklandığında hiçbir onaya gerek olmadan kredi kartından para çekilir. Bu işlemler sırasında kart bilgileri site güvenli bir altyapıya sahip değilse çalınabilir. 3D Secure sisteminde ise banka tarafından sizin kayıtlı cep telefonunuza şifre gönderilir. İki faktörlü bir koruma anlamına gelen bu yöntemde kartınızdaki para, telefonunuza gelen şifreyi ilgili alana girdikten sonra çekilir.

Ayrıca kapıda ödeme seçeneğini de bir alternatif olarak düşünebiliriz. Özellikle bilmediğimiz bir satış noktasından alışveriş yapıyorsak, ürün elimize ulaştığında ödemeyi yapmak daha sağlıklı olacaktır. Özellikle kredi kartı faturanızı dikkatlice kontrol edin. Genelde bu tip dolandırıcılık yöntemlerinde çok küçük meblağlar çekilerek, bu dönemde kredi kartı üzerinden çok fazla alışveriş yapıldığı için kart sahibinin gözünden kaçması amaçlanıyor.

ALDATICI REKLAMA 457 BİN TL CEZA

Sahte internet sitesinden alışveriş yaparak dolandırılan bir tüketicinin hukuki hakları neler?

Bilal Çelik: Kişisel verilerin dolandırıcılık yöntemleri ile elde edilmesi ile birlikte kullanılması yöntemiyle de Türk Ceza Kanunu’nun 135'inci maddede belirtilen kişisel verilerin hukuka aykırı şekilde kaydedilmesi suçu işlenmiş olacaktır. Hukuka aykırı şekilde kişisel verilerin kaydedilmesi durumunda suçu işleyen kimseye verilecek olan ceza bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıdır.

Bunun dışında sosyal medyada karşımıza çıkan ve yasal olmayan içerikler Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna bağlı olan İnternet Bilgi İhbar Merkezi’ne bildirilebilir. Ulusal Siber Olaylara Müdahale gibi bilgi güvenliği esas alınarak İçişleri Bakanlığı bünyesinde kurulan birimlere de bu tip durumlar ihbar edilebilecektir.

Yukarıda belirttiğimiz kurumlardan önce vatandaş olarak bu tip dolandırıcılık vakaları ile karşılaşmamak için dikkatli olmalı, güvenilir olmayan yerlerden alışveriş yapılmamalı ve kesinlikle kimlik-kredi kartı gibi bilgilerinizi bu tip sitelere vermemelisiniz.

Bazı alışveriş siteleri indirim öncesi fiyatları şişiriyor ve ardından sahte indirim uyguluyor. Peki bu konuya dair yaptırımlar var mı?

Bilal Çelik: Ürünlerin fiyatlarının başlangıçta şişirilmesi daha sonra büyük indirim varmış gibi lanse edilmesi de kanunen düzenleme altına alınmıştır. Tüketicilerin ilgisini bu şekilde çekip aslında hiçbir indirim uygulamayan firmalarla ilgili tüketici hakem heyetine başvuruda bulunarak oluşan zararın karşılanması sağlanabilir.

Tüketici Kanunu madde 54’e göre "İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimli satış fiyatı, indirimden önceki fiyatı, tarife ve fiyat listeleri ile etiketlerinde gösterilir. İndirimli satışa konu edilen mal veya hizmetlerin indirimden önceki fiyattan daha düşük fiyatla satışa sunulduğunun ispatı satıcı veya sağlayıcıya aittir."

Burada tüketici olarak indirimden önceki fiyatın daha düşük olduğunun ispatı halinde firmaya aykırılığı tespit edilen her bir işlem veya sözleşme için 452 Türk Lirası idari para cezası uygulanır. Aldatıcı ticari reklamların cezası ise yerel düzeyde yayın yapan televizyon kanalı aracılığı ile yapıldığı takdirde 22 bin 861, ülke çapında yayınlanan televizyon kanalı aracılığıyla gerçekleşmişse 457 bin 308 liraya yükseltildi.