Bütçe 2024

CUMHURBAŞKANI YARDIMCISI CEVDET YILMAZ: REZERV REKOR SEVİYEDE

AK Parti’nin 2002’den beri kesintisiz 22’nci bütçeyi hazırladığını belirten Yılmaz, 2024 bütçesini Meclis Genel Kurulu’na sunumda özetle şöyle konuştu:

* “Son dönemde uyguladığımız politikaların etkisiyle yatırımcı güveni artmış, ülkemizin CDS primi belirgin bir şekilde gerilemeye başlamıştır. Ülkemize uluslararası sermaye girişi hızlanmış, rezervlerimiz güçlenmiş, kur oynaklığı azalmış ve finansman koşulları iyileşmiştir. 2023 Mayıs itibarıyla 98.5 milyar dolar seviyesinde olan Merkez Bankası rezervleri de 1 Aralık tarihi itibarıyla toplam 140.1 milyar dolar ile tarihi rekor seviyesinde gerçekleşmiştir.

* İşgücü piyasalarımız olumlu görünümünü korumakta, ekonomimiz istihdam oluşturma kabiliyetini güçlü bir şekilde sürdürmektedir.

* Küresel siyasi ve ekonomik huzursuzlukların yaşandığı bir ortamda Türkiye ekonomisinin yüzde 4,4 büyüme hedefiyle, IMF’nin 2023 yılı için gelişmekte olan ülkeler için öngördüğü yüzde 4 büyüme tahmininin üzerinde bir performans sergilemesi öngörülmektedir.

2025 İSTİKRAR DÖNEMİ

* Para ve maliye politikaları arasındaki şeffaf ve güvenilir eşgüdüm ile 2024’ün ikinci yarısından sonra enflasyonda yıllık bazda belirgin bir düşüş beklenmekte, bu dönemden itibaren kalıcı bir dezenflasyon sürecine geçilmesi öngörülmektedir. Nitekim açıklanan güncel veriler son aylarda düşüş eğiliminin başlamış olduğunu göstermektedir.

* Bu süreçte, dezenflasyon politikalarımızın devamlılığı sağlanarak 2025 yılında istikrar dönemine geçilecek; enflasyondaki gerileme hız kazanacak, öngörülebilirlik artacak ve 2026 yılında enflasyon yeniden tek haneye çekilecektir.

* 2024 bütçemizde sermaye giderleri için 787.9 milyar lira, sermaye transferleri için 649.7 milyar lirası afet konutlarının yapım giderlerinde kullanılmak üzere 720.8 milyar lira, yatırımları hızlandırma ödeneği için 84.1 milyar lira olmak üzere toplam 1 trilyon 593 milyar lira olarak tespit edilmiştir. Bu tutar 2024 bütçemizin yüzde 14.4’üne karşılık gelmektedir.

850 SAVUNMA PROJESİ

* 2002’de yalnızca 62 savunma projesi yürütülürken proje sayımız 850’ye yükselmiştir. Yerlilik oranı yüzde 80’e ulaşmıştır. Geçmişte yalnızca 248 milyon dolar olan savunma ve havacılık ihracatı, 2022 yılında 4.4 milyar dolara ulaşmıştır. 2023 sonu itibarıyla yaklaşık 6 milyar dolara ulaşması beklenmektedir. Savunma sanayii ürünlerimizi ihraç ettiğimiz ülke sayısı 170’e, ürün çeşidi yaklaşık 230’a çıkmıştır. Savunma ve güvenlik birimlerimiz için 2024 ‘te 1 trilyon 133 milyar lira ödenek öngörmekteyiz. Bütçedeki payı yüzde 10.2’ye karşılık gelmektedir.”

DOĞALGAZ DESTEĞİ DEVAM EDECEK

Sosyal yardım bütçesini 2024 yılında 497 milyar liraya çıkarıyoruz. Bu tutar bütçemizin yüzde 4.5’ine denk gelmektedir. Vatandaşlarımızın daha ucuz elektrik ve doğalgaz kullanabilmeleri için 2024 bütçesinde 508.6 milyar lira kaynak öngörüyoruz. 2024 Nisan sonuna kadar 25 metreküpe kadar kullanımı ücretsiz hale getirdik. Bu kapsamda 19 milyar lira ödenek ayırıyoruz.

RAKAMLARLA DÖNÜŞÜM BEDELİ

Kentsel Dönüşüm Başkanlığı dahil 227 kamu idaresinin giderleri: 11 trilyon 89 milyar lira.

Bütçe gelirleri: 8 trilyon 437 milyar 100 milyon lira.

Bütçe açığının GSYH’ye oranı: yüzde 6.4.

Afet risklerinin azaltılması amacıyla kentsel dönüşüm ödeneği: 1 trilyon 28 milyar lira. (Bu harcamanın GSYH’ya oranı: yüzde 2.5)

Afet riski harcaması hariç bütçe açığının GSYH’ye oranı: Yüzde 3.9.

CHP GENEL BAŞKANI ÖZGÜR ÖZEL: VERGİYİ TAVANA YAYMANIN ZAMANI GELDİ

CHP Lideri Özgür Özel, Genel Kurul’da özetle şu mesajları verdi: “Parlamentoda 235 arkadaşımız ilk kez bütçe yapmanın heyecanını yaşıyorlar. Bütçe hakkı, yani gelirleri, kamu harcamalarını ve giderleri belirleme açısından son derece önemli, son derece kıymetli bir hak.

Adalet ve Kalkınma Partisi, Cumhuriyet’in ilk yüzyılının neredeyse son çeyreğinde bütün bütçeleri yaptı. Şu hedefi ortaya koyuyordu: ‘Biz Türkiye’yi dünyanın 10 ekonomisi arasına sokacağız.’ Bugün üzülerek görüyoruz ki, milli ekonomiyi güçlendiren bütçeleri örnek almak yerine, son 20 yılda yoksullaştıran, işsizleştiren, gelir adaletsizliğini büyüten bütçelerin bir tekrarı.

VİZYON TAŞIMIYOR

14 gün boyunca bu bütçeyi övecek sözcülerin savundukları şey 540 milyar dolar kamu yatırımı yapılması olacak. Matematiksel büyüklüğe bakıldığında çağrıştırdığıyla gerçekten övünülecek bir durum. Ama dünyanın 20 yıl gerisinden teknoloji hamleleri yapmakla övünmek yerine, kendi ihtiyacımız olan inovasyona dayanan yüksek teknolojiyi, örneğin yerli ve milli çipi üretebildiğimiz bir sürece katkı sağlasaydı keşke bu kamu yatırımları. Ama bunların hiçbirinin ortada olmadığını ve bu bütçenin de böyle bir vizyon taşımadığını hep birlikte görüyoruz.

Adalet ve Kalkınma Partisi geldiğinde hızla ortaya koyduğu bir hedef, ilk 10 ekonomi arasına gireceğiz; ne zaman? 2023’te... 2023 geldi, bu ülkenin ilk 20 ekonomi içinde tutunmaya çalıştığı bir süreci hep birlikte yaşıyoruz. 2023 yılı için Adalet ve Kalkınma Partisi’nin ortaya koyduğu gayri safi milli hasıla 25 bin dolar iken, bugün hedefin yarısı bile değil. 2023 yılındaki ihracat hedefi 500 milyar dolardı, ama şu anda bunun yarısına da ulaşılabilmiş değil. 2023 yılının ekonomi toplam büyüklüğü 2 trilyon dolar olarak ifade edilmişti, bugün bu rakamın yarısı noktasındayız. 10 yıl önce konulan 2023 hedefleri, bugün 2053’e hatta belki 2071 yılına referans gösterilecek kadar kendinden de ümidi kesmiş bir iktidarla karşı karşıyayız.

KİMDEN TARAFSINIZ

İşte buna tepki göstermek, bunu düzeltmek gerekiyor. Mehmet Şimşek daha geçen hafta ‘Vergiyi tabana yaymak durumundayız’ dedi. Ya bir ezberden kurtulun. Yüzde 89’unu garibanların, yüzde 11’ini kodamanların verdiği bu vergi sistemini artık tabana değil, tavana yaymanın zamanı gelmiştir; beyefendiye onu hatırlatın. Siyaset tarafını belirleme işidir, siyaset taraf olma, taraf tutma işidir. Bu bütçede siz yüzde 89’u veren garibanlardan taraf olacaksanız, bizim tarafla oy vermelisiniz. Yok yüzde 11’in tarafında olup bu beyefendilerin getirdiği bu bütçeye evet diyecekseniz, bu sizin vicdanınızda, sizin aranızda olan bir şey. Bu bütçeyi getirenlere soruyorum; siz kimden tarafsınız? Bu bütçeyi oylayacak olanlara soruyorum; siz kimden taraf olacaksınız?”

BÜTÇEDE KÜRTÇE ÇIKIŞI

Bütçe görüşmelerinde sözlerine Kürtçe konuşarak başlayan HEDEP Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan tartışma yarattı. Oturumu yöneten TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, Bakırhan’ı “Sayın Bakırhan, bu konuştuklarınızın bir de Türkçe açıklamasını istiyoruz” diye uyardı. Bakırhan, sözlerinin Türkçe karşılığını da okudu.

‘AYM BAŞKANI KADAR YANLIŞ BİR TUTUM’

Verilen arada gazetecilerin sorularını yanıtlayan MHP Lideri Devlet Bahçeli, Bakırhan’ın Kürtçe konuşmasına yönelik şunları söyledi: “Bütçe görüşmelerinin yapıldığı günde Kürtçe ifadeye çalıştılar. Bazıları bunu hoş görebilir. Ama AYM başkanı ve değerli üyelerinden bundaki konuşmanın ruhundan hareketle Türkiye’ye sahip çıkmalarını tavsiye ederim. Kendilerine bu konularda daha dikkatli sahip çıkmalarını tavsiye ediyorum. Konunun gittikçe yaygınlaştığı AYM tavrı sebebiyle de bir çok kesimin şımardığı görülmüştür. Buna dikkat etmek lazım. Bu konuşma bize göre kabul görmedi; ama onlar keçeyi suya atmışlar. Çıkacağı yeri taşladıkları için zihinlerinde kursaklarında ne varsa dökmeye çalışıyorlar. Meclis Başkanı’nın Kürtçe sözleri dinledikten sonra Türkçe’ye tercüme edin cümlesi ise AYM Başkanı kadar yanlış bir tutum olmuştur. Böyle şey olamaz.”

NOTLAR
BÖYLE HEYECANSIZ OLUR MU

* CHP Genel Başkanı Özgür Özel, MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, HEDEP eş genel başkanları Tuncer Bakırhan ile Tülay Hatimoğulları Oruç bütçe açılışına katılan siyasi liderler oldu.

* CHP’li milletvekilleri, Genel Başkan oluşunun ardından ilk kez bütçe görüşmelerine katılan Özel’i alkışlayarak karşıladı. AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler ile tüm partilerden yöneticiler de Özel’in yanına gidip tebrik etti.

BAHÇELİ’DEN YANIT

* Verilen arada gazetecilerin sorularını yanıtlayan MHP Lideri Bahçeli bütçe görüşmelerinin sakin geçtiğini ifade etti. MHP Lideri, “Bu hafta Cumhurbaşkanı ile bir görüşmeniz olacak mı?” sorusuna, “Komisyon çalışmaları devam ediyor. Sonuçlanmaya yakın hale geliyor. Ondan sonra olabilir ancak” karşılığını verdi.

* Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın sunumunun ardından SP sözcüsünün kürsüye çıkmasıyla birlikte AK Parti milletvekillerinin salondan ayrılmasına CHP’den tepki geldi. CHP Şanlıurfa Milletvekili Mahmut Tanal, “Sayın Başkan, AK Parti Grubu burada hiç yok. Bütçenin daha birinci saati, hiç kimse yok; böyle heyecansız bir bütçe olur mu” çıkışında bulundu. İlk günkü görüşmede Genel Kurul locaları da boş kaldı.

* Tuncer Bakırhan konuşmasına Kürtçe başlayınca Meclis Başkanı Kurtulmuş “Resmi dilimiz Türkçe olduğu için Türkçe konuşulmasını bekliyoruz” dedi.

YÖRESEL YEMEKLER

* AK Parti yönetimi, kulisteki ikramlar ve akşam yemekleri için koordinasyonu sağlamak amacıyla liste oluşturdu. Dünkü oturumda, AK Parti Bingöl Milletvekili Feyzi Berdibek’in koordinasyonunda güveç, tava, çiğ köfte, salata, ayran ve tatlıdan oluşan menü sunuldu. Bütçe için yöresel menü hazırlandı.