Bush’zedeler rövanş peşinde

ABD’de 100 milyona yakın seçmen 2 Kasım günü ülkenin 44’üncü başkanını seçmek için oy kullanacak. Seçimin, büyük olasılıkla 2000’deki seçimlerde olduğu gibi yine başabaş sonuçlanması, hatta kesin sonuçların alınmasının günlerce sürmesi bekleniyor.

ABD seçmenleri gibi tüm dünya da sonuçları merakla beklerken, ABD’li yatırım devlerinin heyecanı da tavana vurmuş durumda. Ne de olsa işin ucunda milyarlarca dolar var. Sonuçlara göre bazılarının eli güçlenecek ve kasası dolacak. Kaybeden tarafta kalanların ise hesaplarını doğrultmaları zaman alacak.

Petrol ve ilaç sektörleri Cumhuriyetçi Başkan George W. Bush’un yeniden seçilmesi halinde en çok sevinecek sektörlerin başında geliyor. Siyasi yorumcular, özellikle alternatif enerji santrali üreticileri ve biyoteknoloji sektörünü Demokrat aday John Kerry’nin seçilmesi halinde ‘güneşli günlerin’ beklediğini söylüyor.

İdeolojiyi bilime tercih ettiği gerekçesiyle Başkan Bush’u eleştiren Nobel ödüllü 48 bilim insanı Kerry’yi desteklediklerini açıkladı. Nobelli bilim insanlarının yayınladığı açık mektupta ‘Cumhuriyetçi ya da Demokrat fark etmeksizin, daha önceki yönetimlerin aksine, Bush yönetimi kolektif refahımız için önemli politikaları belirlerken, tarafsız bilimsel tavsiyeleri görmezden gelmektedir’ denildi. Bir başkan adayına bu kadar çok sayıda Nobelli bilim insanı ilk kez destek veriyor.

Hollywood yıldızları ve müzik dünyası bölünmüş durumdayken, Kerry medyada daha fazla destek buluyor. FOX TV açıkça Bush yanlısı programlara yer veriyor. Geçen seçimlerde Bush’u desteklediğini açıklayan gazetelerin büyük bir bölümü bu kez Kerry’ye arka çıkıyor.

Her iki adayın da verdiği 2009’a kadar cari açığın yarısını kapatma sözünü nasıl gerçekleştireceklerini kimse bilmiyor. 2004’e ait cari açığın 420 milyar dolarla rekor seviyeye ulaşması bekleniyor.

Seçim sonuçlarının belli olması halinde 3 Kasım sabahı kim sevinecek, kim üzülecek? Hesaplarını Bush’a göre yapanlar kim, Kerry’ye umut bağlayanlar kim?

HESAPLARINI BUSH'A GÖRE YAPANLAR

İLAÇ: Yaklaşık 40 milyon ABD’linin sağlık sigortası yok. Kerry, hiç bir sağlık güvencesi olmayanların ucuz ilaç alabilmesi için Kanada’dan ilaç ithalatına izin vereceğini açıkladı. Pfizer ve Johnson&Johnson gibi ilaç devleri ilaç ithalatına karşı.

ENERJİ: Bush, göreve başladığı günlerde küresel ısınmaya karşı önlem alınmasını öngören Kyoto Sözleşmesi’ni imzalamayacağını açıkladı. Amerikalı yatırımcıların çıkarlarını çevre koruma önlemlerine tercih ettiğini gösterdi. Kerry yönetiminde, çevreyi korumaya yönelik filtre gibi önlemleri almayan enerji üreticilerini yeni yaptırımlar bekleyecek.

SAVUNMA: Cumhuriyetçilerin yüksek savunma harcamaları ve planlanan ulusal füze kalkanı projesi, Northrop Grumman, Lockheed Martin ve Boeing gibi şirketleri ihya etti. Demokrat Kerry de başkan olsa, ulusal güvenlik konusunu göz ardı edemeyecek ve savunma harcamalarında radikal indirimlere gidemeyecek. Füze kalkanı projesinde ise bazı kısıtlamalar yapması bekleniyor. Kısacası savunma sanayi için Kerry seçeneği de fena olmayacak, ama Bush elbette daha çok sevindirecek.

YATIRIM/FİNANS: İkinci dönem seçilmesi halinde Bush, sosyal sigortayı kısmen özelleştirecek ve vergi avantajları getiren özel emeklilik sistemini devreye sokacak. Sigorta ve yatırım şirketleri bu nedenle büyük bir talep artışı bekliyor. Bu sektörler 2004’te 40 bin yeni eleman işe aldı.

PETROL: Teksaslı Bush ve yardımcısı Dick Cheney petrol sektöründen geliyor. Cheney’in gizli ortağı olduğu söylenen Halliburton şirketi, Irak’ta petrol çıkarma işini aldı. Petrol üreticilerinin, sıkıntılı dönemlerinde koruma altındaki bölgelerde de petrol aramalarına sıcak bakan Bush, sektörün ‘sevgilisi’ sayılır.

OTOMOTİV: Otomobillerin ne kadar benzin harcadığıyla, çevreci olup olmamasıyla pek ilgilenmeyen Bush yönetimi, uluslararası çevre koruma standartlarını dikkate almıyor. Gray&Christmas adlı araştırma şirketine göre Kerry Başkan olursa otomobillerde uluslararası standartlar aranacak.

SİGARA: Birkaç hafta önce ABD yönetimi sigara üreticilerine karşı 280 milyar dolarlık dava açtı. Sigaracılar gelecek kötü günlere rağmen bazı rahatlatıcı uygulamalar umut ediyor.

BASIN BUSH'A KARŞI

2000 seçimlerinde George W. Bush’a destek verdiğini açıklayan 36 günlük gazete bu seçimlerde John Kerry’ye destek vereceğini duyurdu. Yine geçen seçimlerde Bush yanlısı olan dokuz gazete bu kez tarafsız kalacağını açıkladı. Kerry’nin arkasında 17.5 milyon; Bush’un arkasında ise 11.5 milyon tiraj var.

UMUDUNU KERRY'YE BAĞLAYANLAR

Çocuklar Kerry’yi seçti

Çocuklara dönük televizyon kanalı Nickelodeon’un 2-11 yaş arası 400 bin çocuğu kapsayan anketine göre, eğer çocuklar oy kullanabilseydi Kerry yüzde 57 oy alırdı. Yüzde 43’ü de Bush’u yeniden seçerdi. Dört yıl önceki seçimlerde yine çocuklarla yapılan ankette Bush’a yüzde 55 oy çıkmıştı.

BİYOTEKNOLOJİ: Biyoteknoloji sektöründeki şirketler tüm umutlarını Kerry’nin kazanmasına bağladı. Demokrat başkanın, Bush’un kök hücre araştırmalarına getirdiği kısıtlamayı gevşetmesi hatta kaldırması bekleniyor.

ALTERNATİF ENERJİ:  Kerry’nin, 2020’ye kadar ülkede kullanılan rüzgar ve güneş enerjisi oranını yüzde 20’ye çıkaracağını açıklaması alternatif enerji üreticilerini sevindirdi. Güneş ve rüzgar santrallerini üretenleri Kerry yönetiminde daha aydınlık günler bekliyor.

İNŞAAT: Kerry, vatandaşlarını ucuz devlet kredisiyle ev sahibi yapma sözünü verdi. Ev yapmak isteyenlere ucuz kredi verilmesi inşaat sektörünün yüzünü güldürecek.

PERAKENDECİLER: Bush’un yıllık 200 bin doların üzerinde kazancı olanlara getirdiği vergi avantajlarını Kerry kaldıracak. Buna karşılık bu avantajı daha düşük gelirlilere verecek. Dar gelirlilerin eline daha fazla para geçince tüketim artacak ve perakende sektörü canlanacak.

TEKNOLOJİ/SİLİKON VADİSİ: Kerry eğitim ve okulların modernizasyonu için çok daha fazla bütçe ayıracağını açıkladı. Bilgisayar üreticileri devletin yürüttüğü okulları bilgisayarlaştırma kampanyasından ziyadesiyle pay alacak. Bilişim teknolojilerinin (BT) kalbi Silikon Vadisi’nin de en büyük patlamayı eski Demokrat Başkan Bill Clinton döneminde yaşadığı göz önünde bulundurulursa, vadiden Kerry’ye destek çıkması şaşırtmıyor. Wall Street Journal’a göre Apple’dan Steve Jobs, Intel’den Andy Grove Kerry’ye tam destek veriyor. Microsoft’tan Bill Gates ve Steve Ballmer, HP’den Carly Fiorina ve Michael Dell Bush’un yanında yer alıyor.

WALL STREET: Wall Street’te her ne kadar Bush veya Kerry’nin başkan olmasının fark etmeyeceği söylense de, tarihe bakıldığında Demokratların yönetiminde endeksin daha yüksek olduğu ve yatırımcıların daha çok para kazandığı görülüyor. Standart & Poors’un 1948’den bu yana en büyük 500 şirket listesine bakıldığında endeksteki artışın demokrat yönetimlerde yüzde 52’yi bulduğu, cumhuriyetçilerin dönemlerinde yüzde 37’lerde kaldığı ortaya çıkıyor. BT ve internet patlamasının yaşandığı Clinton’ın ilk döneminde endeks yüzde 79, ikinci döneminde yüzde 73 artmıştı.