Bugün 5 Haziran Dünya Çevre Günü... Yasaklı koyun sahibi

Akdeniz Koruma Derneği’nin ekibiyle buluştuğumuzda onlar için sıradan bir çalışma günü başlıyordu. Benim için ise bu bir ilkti. Dalış kıyafetlerini çabucak giydim.

Suya inmeden ekibin uzmanlarından kısa bilgiler aldım. Bu bilgilere göre Kum köpekbalıklarının büyüklüğü 2,5 metreye kadar çıkabiliyor. 20 yıldan fazla yaşıyorlar. Bu süre köpekbalıkları için ‘uzun’ sayılıyor. Ama doğurganlıkları düşük ve av baskısı altındalar. Bu da onların durumunu hassas hale getiriyor.

‘BENİM BOYUMDAYDI’

Ekipten Vahit bana rehberlik yaptı. Kıyı hattı boyunca denizin cam gibi berrak yüzeyinde yüzerek köpekbalıklarını aramaya başladık. Denizin altındaki canlılık göz alıcıydı. Belgesellerde görmeye alışkın olduğum sahneler birkaç metre uzağımdaydı. Köpekbalıkları ise sanki kayaların ardından o soğuk gözleri ve sivri burunlarıyla aniden çıkacakmış gibiydiler. Çeşit çeşit balıklar ve hatta vatozlar etrafta dolaşıyorlardı. Ekibin bir diğer üyesi Ezgi bizden biraz ötedeydi. Şansın ondan yana olduğunu tekneye dönünce öğrenecektik. Büyükçe bir köpekbalığı onun yakınından geçip gitmişti. ‘Neredeyse benim kadardı’ diyerek büyüklüğü hakkında bir fikir de verdi. Biz heyecan ve merak içinde aramaya devam ettik. Ama onlar bize değil deniz altındaki kameralara yakalanmayı tercih etmişlerdi. Kameralar görüntüleriyle doluydu.

DENİZ ONLARA EMANET

Akdeniz Koruma Derneği, Gökova Körfezi’nden Kaş’a kadar uzanan geniş bir alanda faaliyet yürütüyor. Nadir deniz canlılarının korunmasından, kaçak balıkçılığa ve deniz kirliliğine kadar birçok konuda çalışmalar yapıyor. Uluslararası alanda da saygın bir yeri var. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın desteğiyle birçok projeyi başarıyla uyguluyorlar. Zafer Kızılkaya’nın liderliğinde 17 kişiden oluşan ekipte biyologlar, zoologlar ve su ürünleri uzmanları yer alıyor. Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürü Mehmet Ali Kahraman ise köpekbalıklarının korunmasına verdiklerini önemin altını çiziyor. Sadece köpekbalıkları değil, Akdeniz fokları, vatozlar ve diğer nadir türler de bakanlığın takibi altında.

DENİZ CANLILARINA TAHSİS EDİLMİŞ KOY

Boncuk koyu öyle sıradan bir koy değil. Tam anlamıyla köpekbalıklarına tahsis edilmiş. ‘Kum köpekbalığı’ adlı türün Akdeniz’de bilinen tek üreme alanı. Özel koruma altında. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü ve Akdeniz Koruma Derneği burada çok özel bir koruma projesi yürütüyor. Ne balıkçı tekneleri ne tur tekneleri ne de özel yatlar koya girebiliyor. Türkiye’de ‘Deniz Korucuları’ sadece burada var. Güçlü motorlara sahip özel tekneleriyle sürekli devriye halindeler. Özellikle yılın bu zamanlarında... Çünkü Kum köpekbalıkları üremek için Boncuk koyuna geliyorlar. Sabahın erken saatlerinden itibaren koy onların hâkimiyetine giriyor. Köpekbalıklarının yoğunlaştığı kıyı şeridinde deniz altına yerleştirilmiş kameralar var. Köpekbalıkları bu kameralarla takip ediliyor. Son derece profesyonelce yürütülen bu çalışmalar projeyi kendi alanında bir yıldız haline getirmiş... Akdeniz Koruma Derneği ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü, Gökova Körfezi’nin tamamında benzer projeler yürütüyor. 

Kum köpekbalıkları saldırgan değiller. Ancak insanla karşılaşmayı pek sevmiyorlar.