Buğday alarm veriyor

Bir tarafta Tarım Bakanlığı'nın buğday üretiminde korkulacak birşey yok açıklaması bir tarafta Konya'dan yükselen rekoltede yüzde 80 düşüş olacak feryadı. Türkiye'de stratejik öneme sahip buğday üretiminde gerçeğin ne olacağını araştıran Referans Gazetesi ilginç sonuçlara ulaştı. Metereoloji İşleri Genel Müdürlüğü'nün verilerine göre bazı illerde yüzde 40'a varan oranlarda verim düşüşü olacak.

Meteoroloji'nin tüm illeri kapsayan raporuna göre, ortalama verim düşüşü yüzde 10 olacak. En fazla üretimin yapıldığı 20 il içinde verimlilik düşüşü yüzde 38 ile geçen yıl 925 bin tonla Türkiye'nin ücüncü büyük buğday üreticisi olan Şanlıurfa'da yaşanacak. En fazla üretimin yapıldığı Konya'da beklenen verimlilik düşüşü ise yüzde 35.

Ancak üretimin daha düşük olduğu Van, Kars gibi illerde gerçekleşecek üretim artışları ülke genelinde kaybı azaltacak. Türkiye'de en az yüzde 15'lik bir rekolte düşüşü bekleniyor. Ancak kesin rakamlar önümüzdeki günlerde belli olacak. Çünkü ülke genelinde üretim yapılan alan ve son yağış durumunun etkisinin ne olacağı bilinmiyor.

Yetkililer bazı bölgelerde öçellikle de sulama yapılamayan alanlarda tarlaya biçerdöverlerin girmesine gerek bile kalmadığını çünkü verimliliğin sıfır noktasına indiğine dikkat çekti.

Rekolte 17 milyon ton

Meteorolojinin iller bazında yaptığı araştırmaya göre Türkiye genelinde buğday ekili alanlarda verim 2006’ya göre ortalama yüzde 10,3 düşecek. Bu rekoltede 2 milyon tonluk bir düşüş anlamına geliyor. Ancak uzmanlar ekim alanlarındaki daralma ve diğer etkenleri de hesaba katarak kaybın 3 milyon tonu bulacağını ve rekoltenin 17 milyon ton dolayınca gerçekleşeceğini öngörüyor. Türkiye’de 2004 yılında 9.3 milyon hektar ekime karşılık 21 milyon ton buğday üretilirken 2006’da alan 8.9 milyon hektara geriledi. Üretim ise 20 milyon olarak gerçekleşti. Türkiye’nin her yıl ihtiyaç duyduğu buğday miktarı ise en az 18 milyon ton olarak ifade ediliyor. Bu yıl yaşanan kuraklığı bu rakamlara ulaşamayacağı iddialarına karşılık ise Tarım Köyişleri Bakanlığı “tehlike” görmediğini uzun zamandır açıklıyor.

Ancak Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nün son iki yıldır düşen yağış oranlarına göre yaptığı tahminler durumun içaçıcı olmadığını ortaya koydu. Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün araştırmasına göre 17 ilde artış gözlenirken, 62 ilde verim düşüşü gözlenecek. Artış olan 17 ilin 7’sindeki artış oranı yüzde 10’u aşacak ve en yüksek artış yüzde 42,2 ile Van’da yaşanacak. Buna karşın verim düşüşü beklenen 62 ilin 41’inde düşüş yüzde 10’u aşacak. En yüksek düşüş yüzde 45,8 ile Aksaray’da gerçekleşecek. Meteoroloji’nin buğday üretimine ilişkin en son nisan ayında yaptığı verimlilik tahminine göre Türkiye’nin buğday ambarı olarak bilinen 20 ilin 10’unca ciddi anlamda düşüşü yaşanacak.

Düşen yağış oranı ve verimlilik esasına göre hazırlanan tahmin raporunda 2006 yılına göre buğday veriminde ortalama yüzde 10’luk bir azalış olacağı öngörülüyor. Bu oran en çok buğday üreten 20 ilde 10’unda yüzde 35’lere kadar tırmanırken, sadece üç ilde artış gözleniyor. Örneğin 1.5 milyon tonla Türkiye’nin en çok buğday üreten ili olan Konya’da verimlilik düşüşü yüzde 35,6 iken, 1 milyon tona yakın üretim yapılan Şanlıurfa’da bu rakam yüzde 38’e kadar çıkıyor.

En büyük düşüş Urfa’da

Konya’yı 780 bin ton buğday üretimi gerçekleştiren Diyarbakır takip ediyor. Diyarbakır’ın tahmini verimlilik düşüşü ise yüzde 32. Diğer iller ise Yozgat, Edirne, Tekirdağ, Aksaray, Denizli, Şanlıurfa, Elazığ ve Artvin. Bu tahminlere göre uzmanlar bu yılki buğday rekoltesinin en iyi ihtimalle 17 milyon ton olacağını belirtirken mayısa ilişkin yağış verileri de yapılan tahminleri doğruluyor. Meteorojinin verilerine göre, Türkiye mayıs ayında geçtiğimiz yıla göre yüzde 23,3 kg/m2 daha az yağış aldı.

Raporu hazırlayan uzmanlardan Zirai Meteorolji Uzmanı Osman Şimşek, bu yıl buğday üretiminde ciddi sıkıntı yaşanacağını, verimlilik düşüşlerinin ise mayıs ayında daha da artacağını öngörüyor. Mayısın özellikle İç Anadolu Bölgesi’ndeki yağışlar açısından kritik bir ay olduğunu söyleyen Şimşek, şunları söyledi: “Elde ettiğimiz veriler bize mayıstaki yağış ortalamalarının geçtiğimiz yıllara göre düştüğünü gösteriyor. Nisandaki yüzde 10’luk verim düşüşü mayıs ile birlikte daha da artacak. İç Anadolu Bölgesi’nde uzun yıllardır ortalama yağış miktarı 50 kg/m2 oldu. Mayısta düşen yağış miktarı ise 32 kg/m2 olarak gerçekleşti. Geçen yıl mayısta düşen yağış miktarı ise 37 kg/m2 idi. Rakamlar yağış ortalamasında önemli bir düşüş gösteriyor.”

Türkiye Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın ise durumun sadece buğday ambarı olarak bilinen bölgelerde değil tüm Türkiye’de kötü olduğunu belirtti. “Buğdayda bu yılın rekolte tahmini en iyimser haliyle 17 milyon ton olacak. Daha da altına düştüğümüzü düşünmek bile istemiyorum” diyen Günaydın, Türkiye’nin kendi ihtiyaçlarını karşılaması için en az bu rakamı yakalaması gerektiğinin altını çizdi. Günaydın, tahminlerini Bakanlığın dikkate alınmadığını savundu.

Konya'da ‘afet’ gibi rekolte kaybı

Kuraklık ve yeraltı sularının bilinçsiz kullanılması nedeniyle göller ve nehirlerin birer birer kuruduğu Konya Kapalı Havzası’nda hububat çiftçisi, yüzde 80’e veren rekolte kaybı nedeniyle zor günler geçiriyor. Selçuklu Ziraat Odası Başkanı Faruk Çöklü, ekili durumdaki 2 milyon ton hububatın yüzde 80’inin tarlalarda yandığını, bundan sonra yağacak yağmurun da hububat için bir anlam ifade etmeyeceğini söyledi. Konya İl Genel Meclisi ise ilin afet bölgesi ilan edilmesi için tavsiye kararı aldı. Karar, Başbakanlık ile ilgili bakanlıklara gönderildi. Çiftçi, nefesini tuttu Bakanlar Kurulu’ndan çıkacak kararı bekliyor.