Buca'da zamana direnen tarih

İzmir'in yeşili ve bağlarıyla ünlü Buca İlçesi, tarihi dokusuyla geçmişten günümüze uzanan bir kültür köprüsü görevini görüyoryor.

Tarihi, geçen yüzyıla dayanan binalar, günümüzün çağdaş çizgilerini yansıtan modern binaların arasında eski görkemini ve zarafetini koruyor. Levantenlerden kalan gözalıcı köşklerin bulunduğu sokaklara yolu düşenler, adeta zaman tünelinde yolculuk yapıyor. Görenlerin hayranlığını kazanan köşkler, küçük koruları, çiçekli bahçeleri, cumba ve teraslarıyla anıları canlandırıyor, geçmişin güzelliklerini günümüze taşıyor. Sahiplerinin sevinç ve kederlerine ortak olan, bugüne kadar onlarca kuşağa tanıklık eden görkemli yapılar, adeta zamana meydan okuyorlar.

Buca'daki Levanten malikâneleri arasında en çarpıcı ve görkemlisi Forbes Köşkü. Araştırmalara göre 1908 yılında yapılan ve bir yıl sonra yanan köşk, 1919 yılında bugünkü haliyle inşa edildi. Buca SSK Hastanesi içinde ormanlık bir tepe üzerine kurulu Forbes Malikanesi'nde, Forbes Ailesi'nin ayrılmasından sonra Whittall Ailesi ikâmet etti. Boş duran köşkün restorasyon çalışmaları devam ediyor.

Villa görünümündeki De Jongh Malikanesi'nin 1800'lü yıllarda yapıldığı tahmin ediliyor. 20. yüzyıl başlarında Buca'dan ayrıldığı tahmin edilen De Jongh Ailesi, malikaneyi o dönemde bir İtalyan işadamına sattı. Köşk bahçesinin bir süre tenis kulübü olarak kullanıldığı, daha sonra ilavelerle sanatoryuma dönüştürüldüğü biliniyor. Çeşitli dönemlerde restorasyondan geçen malikâne, bugün Sosyal Sigortalar Kurumu'na bağlı Sağlık Meslek Lisesi olarak kullanılıyor.

Üzümcüler Sokağı'ndaki Russo Köşkü, mimari yönden Buca'daki köşkler arasında benzerine rastlanmayan bir bina. Değişik motiflerin kullanıldığı ve 19. yüzyıl sonu ile 20. yüzyıl başlarında yapıldığı tahmin edilen Russo Köşkü bugün özel mülkiyet olarak kullanılıyor.