Bu testleri geçemeyen tekstil işçisi olamayacak

Overlokçu, ütücü, modelist, reçmeci... Tekstil sektöründe sık sık bu işler için eleman arayan ilanlara rastlanır. Ancak çoğu zaman bu elemanlar işe alınırken, o iş için ne kadar uygun oldukları göz ardı edilir. Oysa ki, psikoteknik testlerle el göz koordinasyonundan, görsel hafızaya kadar birçok yetkinliği ölçmek mümkün.

İşte, İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri (İTKİB) bundan yola çıktı. 'Adama Göre İş, İşe Göre Adam' sloganıyla sektöre yönelik psikoteknik testler geliştirdi. Bir ay sonra hazır olacak bu testler sayesinde, tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren firmalar, en uygun elemanı işe alma ve uzun vadede beraber çalışma şansına kavuşacak.

İTKİB İnsan Kaynaklarını Geliştirme ve Eğitim Şubesi Müdürü Erbil Cihangir, testleri hazırlarken önce sektörde öne çıkan 25 mesleği belirlediklerini söylüyor. Daha sonra, bu meslekler için hangi bilgi, beceri ve yeteneklerin gerekli olduğunu saptamışlar.

Altı ay süren bu süreç boyunca, testleri çeşitli pilot firmalarda uygulamışlar. Sonuçta ortaya 13 farklı test çıkmış. Cihangir, şirketlerin bu test paketlerine büyük ilgi gösterdiğini söylüyor:

‘‘Testleri geliştirdikten sonra firmalara böyle bir teste ihtiyaçları olup olmadığını sorduk. Günde en az 20-30 telefon aldık. Şu an 250 firma testleri hemen almak üzere bekliyor.’’

Cihangir, testlerin çeşitli setler halinde satıldığını söylüyor. Setlerin içinde testlerin süresi, nasıl uygulanacağı ve değerlendirileceği konusunda bilgi verildiğini anlatan Cihangir şöyle konuşuyor:

‘‘Firmalar bu testleri kolaylıkla alıp uygulayabiliyor. İTKİB, dileyen firmalara testlerin nasıl kullanılacağı ile ilgili eğitim verecek. Bu testler sektöre kalıcılığı getirecek. Doğru elemanı doğru işe yerleştirirsen iş biter. Bu testler firmaların verimliliğini artıracak.’’

Proje nasıl başladı?

İTKİB'in Avcılar, Yenibosna ve Küçükçekmece'de üç adet lise düzeyinde 3 okulu var. Bu okullara öğrenci alırken psikoteknik testler uygulanıyor. İTKİB İnsan Kaynaklarını Geliştirme ve Eğitim Şubesi Müdürü Erbil Cihangir, bu öğrencilerin mezun olduktan sonra yüzde 80'inin iş bulduğunu söylüyor. ‘‘Bu başarıyı görünce yaygınlaştırıp sektöre yönelik düzenlemeye karar verdik. Onların kullanabileceği bir şekle getirmek istedik’’ diyor.

Çalışanın hata şansı azalacak

Tekstil firmalarının genelde yalnızca 'beyaz yakalı' elemanları psikometrik testlerle işe aldığını söyleyen Erbil Cihangir, bu firmaların elemanlarının yüzde 90'ının mavi yakalı olduğunu belirtti. Psikoteknik testlerin tekstil sektörüne yeni bir soluk getireceğini anlattı: ‘‘Örneğin bir makineci rikmik çalışmalı. El-göz koordinasyonu iyi olmalı. Dikkatli biri olmalı. Testler yaparak değil, yalnızca onun sözlerine dayanarak işe alırsak hata yapma şansı yüksek olur.’’

Kimlere uygulanabilecek?

Her meslek için, o mesleğin gerektirdiği yetkinliklere göre farklı testlerin kombinasyonu uygulanıyor. Ancak, bütün adayların renk körlüğü testini alması şart. Psikoteknik testlerin uygulanabileceği tekstil sektöründeki 25 meslek şöyle: ‘‘Ara kontrolcü, aksesuar depocu, baskı nakış-işleme takip elemanı, boyalı kumaş depocu, boyahane takip elemanı, düz makineci-singerci-kompleci, fason takip elemanı, iplik-ham kumaş depocu, ilik düğme makinecisi, iplik temizleyici, kesimci-makastar-pastalcı, lekeci, model makineci, modelist, modelist yardımcısı, metocu, overlokçu, reçmeci, regulacı-ortacı, paketçi-kolici, son kalite kontrolcü, tasnifçi, test elemanı, ürün takip elemanı (sorumlusu), ütücü.’’

Hangi testler var?

1) Renk körlüğü testi: Bu test renkleri ayırt edemeyenleri çabuk ve doğru tesbit etmek için düzenlenmiş. Hazırlanmış kartlardan ikisini göstermek, bireyin renk körü olup olmadığını belirlemek için yeterli. Renk körlüğü testi baraj geçme testi olarak belirlenmiş. Bu testi geçemeyenler diğer testlere girme hakkını kaybediyor.

2) Dikkat testi: Bir simülatör yardımı ile kumaşların üzerinde mevcut olan hataları görüp ayırım yapma ve deneklerin seçici dikkatlerini ölçmeyi amaçlıyor.

3) Disk testi: Bu test, el-göz koordinasyonunun yönetilmesiyle oluşturulan dikkat, ilişki kurma ve parmak becerisindeki seviyeyi ölçer.

4) Pratik zeka yerleştirme testi: Adayın pratik, ticari ve evrakla ilgili işleri yapmaya uygun olup olmadığını ölçer. Adayların yüksek derecede pratik düşünce yeteneklerinin olup olmadığını, yapacakları işin prensibini anlama kapasitelerini test eder.

5) Parça yerleştirme testi: Bir bütünü oluşturma ve parçalara ayırma yetisini görsel algılama yoluyla ölçer.

6) Kurdela bağlama testi: Kaba parmak becerilerini ve söyleneni uygulama (komut alma) el çabukluğunu ölçer.

7) El göz koordinasyon testi: Beyinde görsel bölge ve motor bölgenin ne derecede eşgüdüm içinde çalıştığını ölçer.

8) Giysi dikkat testi: Deneklerin yaygın dikkatini ölçer.

9) Görsel hafıza testi: Görsel algı, görsel hafıza ve görsel dikkati ölçer.

10) Sayısal yetenek testi: Sayısal dikkati ölçer.

11) Çizgi takip testi: Yön tayini, doğru görüş, seçici dikkat ve göz dikkatini ölçer.

12) Fizik düşünme testi: Fizik düşünme yeteneğini ölçer.

13) İlişkilendirme testi: İlişki kurma yeteneğini ölçer.