Bu Kumkapı başka Kumkapı

İstanbul'un en eski eğlence merkezlerinden biri olan Kumkapı'da başlatılan iyileştirme modeli kentin diğer bölgelerindeki eğlence mekanlarına örnek oluşturuyor. Beyoğlu'ndaki Nevizade Sokak'ta da Kumkapı modeli uygulamaya kondu. Fakat pek tutmadı.

Geleneksel Türk eğlence kültürünün sembolü olan Kumkapı, bundan beş yıl önce bu niteliğini kaybetmeye başlamıştı. Fiyatların aşırı şişirilmesi, orta halli İstanbullu'nun Kumkapı'dan kaçmasına neden oldu. İstanbullu'yu Kumkapı'dan kaçıran nedenlere zaman içinde yenileri de eklendi. Hoşça vakit geçirip günün yorgunluğunu atmak için Kumkapı'ya gelen yerli ve yabancı müşteriler, meyhaneler sokağına girdiklerinde çığırtkanların saldırısına maruz kaldı, neredeyse yaka paça dükkanlara çekilmeye başladı.

Çığırtkanların ellerinden kurtulup da bir masaya oturmayı başaranlar ise çiçekçi, çiğ köfteci, midye dolmacı, milli piyangocu, turistik eşya satıcısı gibi seyyar satıcıların akınına uğrar oldu. Her beş dakikada bir dalga dalga gelen seyyar satıcı taaruzu arasında yankesiciler, kapkaççı ve hırsızlardan eşyalarını korumaya çalışır oldular. Dip dibe kurulan meyhanelerin her birinden yükselen müzik sesiyle eğlence ortamı kirlenmeye başladı.

Sonunda gerçeği anladılar

Kumkapı'dan ayrılmak da o kadar kolay değildi. Otopark olmadığı için arabalarını sokak aralarındaki değnekçilere teslim edenlerden bedeller talep edildi, arabaları soyulmuş ya da çizilmiş olarak son derece eğlenmiş bir biçimde evlerinin yolunu tuttular.

Kumkapı'nın müşteri profili düşmeye, her gece kavgalı gürültülü geçmeye başladı. İşte meşhur Kumkapı Cinayeti de bu koşullarda meydana geldi. Bu olaydan sonra, turizm şirketleri Kumkapı'ya yönelik turlarını iptal etmeye, yerli müşterinin büyük bir bölümü de ayağını kesmeye başladı. Birbiriyle rekabet halinde olan ve birkaç fazla müşteri çekmek için sokaklara çığırtkanlar salan meyhane sahipleri eski güzel günlerin sona erdiğini nihayet anladı. Çünkü, dükkanlar personel ve diğer hizmet giderlerini karşılamaz hale geldi ve birbiri peşine iflaslar başgösterdi.

Sonunda Kör Agop Meyhanesi'nin işletmecisi Reşit Sarı'nın önderliğinde bir toplantı yapan esnaf, bu gidişe bir dur demek için toplandı ve çok eskiden varolan derneklerini canlandırmaya karar verdi. Dernek ilk kararlarını alarak uygulamaya başladı. İlk olarak çığırkan devrine son vererek işe koyuldular. Otopark sorununu çözmek için belediyeyle görüşme yapıp Kumkapı girişindeki moloz sahası haline gelmiş geniş boş arazinin temizlenerek otopark yapılmasını sağladılar. 250-300 arabanın rahat bir şekilde park edilebildiği bu saha açılınca değnekçi terörü son buldu. Bir yıl boyunca dernek başkanlığı yapan Arif Toydemir, önce bir güvenlik şirketiyle anlaşarak emniyet sorununu büyük oranda çözdü. Ama şirketlerin verdiği hizmetin yeterli olmadığını gören Toydemir, Artoy isimli özel bir güvenlik şirketi kurdu. Şirkete aldığı güvenlik elemanlarına ‘‘Rambo’’ gibi davranmamaları konusunda telkin verdi, temel yabancı dil eğitiminden geçirdi ve nezaket kurallarını öğretti. Dernek, çok kısa bir zaman sonra yeni ekibin çalışmasından randıman aldı. Kumkapı Karakolu'nun yaptığı sistemli operasyonlarla bölgedeki kapkaççı ve yankesiciler ortadan kalktı.

Dernek bununla da kalmadı. Kumkapı'ya girecek olan seyyar satıcıların sayısını ve niteliğini sınırlandırdı. Müzisyenler kadrolu hale geldi, gürültü kirliliğine yol açak dabruka kaldırıldı yerine def konuldu. Volüm düşürüldü, yan yana meyhanelerde sanatlarını icra eden ekip elemanları sazlarını sırayla çalmaya başladı.

Geçen hafta yapılan kongre sonunda dernek yeni yönetimini belirledi. Yeni yönetimin başına daha önce başkan yardımcısı olan Reşit Sarı geldi ve yönetim kuruluna şu isimler seçildi: Erol Baytürk, Burhan Sarı, Veli Gölçek, İsmail Avşar, Kemal Duranoğlu ve Numan Ayan.

Kumkapı salt meyhane değil

Başkan Reşit Sarı, Kumkapı Derneği'nin sadece tarihi meyhaneler bölgesiyle ilgilenmesine karşı olduğunu söyledi. ‘‘17 Ağustos depreminden sonra topladığımız üç TIR dolusu yardım malzemesini depremzedelere ulaştırdık. Bu derneğimizin dışa açılma çabasının başlangıcıydı’’ diyen Sarı, esnafın karakterindeki sadece kendi kazancını düşünme eğilimini kırmaya çalıştıklarını da ifade etti. Daha önce meyhaneler bölgesinde çalışan çocukları okutmak için yardım kampanyası açtıklarını belirten Sarı, bir bölgesel restorasyon projesi hazırlayacaklarını da kaydetti. Kumkapı’da seyyar satıcı sayısı ise sınırladırıldı. Meyhaneye giren sokakların başına ve meydana birer dilek ve şikayet kutusu koyan dernek İstanbul Valiliği'ne başvurarak turizm polisi de isteyecek.

Nevizade'de yapacak daha çok iş var

Kumkapı'da geçmişte yaşanan olayların bir benzeri de Beyoğlu'ndaki Nevizade Sokak'ta meydana geldi. Burada da yıllarca hırsızlık, kapkaç, seyyar satıcı terörü esti. Nevizade esnafı, Kumkapı'daki başarıyı görerek üç yıl önce kurdukları derneği bundan beş-altı ay önce canlandırdı. Üç yıl kadar önce kendi bünyelerinde oluşturdukları güvenlik ekibinden yeterince randıman almadıklarından bu emniyet sorununu profesyonellere devrettiler. Seyyar satıcıların sayısında sınırlamaya gidildi.

Ama İstanbul'un birbirinden seçkin lokantalarının yer aldığı Nevizade Sokak'ta yapılacak daha çok iş var. Sokak çok dar olduğundan dışarıya açılan masaların sayısı sınırlı tutuluyor. Ama bazı mekan sahipleri, derneğin koyduğu kurallara uymuyor. Gecenin ilerleyen saatlerinde müşteri sayısı artınca sokağa ek masalar atılıyor, iki insanın yanyana yürümesi imkansız hale geliyor.

Nevizade Sokağı Güzelleştirme ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Bülent Saka, derneklerinin Kumkapı'dan üç yıl önce harekete geçtiğini söyledi. Eksikleri olmasına rağmen önemli mesafeler aldıklarını belirten Saka, güvenlik görevlilerinin devreye girmesinden sonra hırsızlıkların ortadan kalktığını savundu.

Aileleri tarafından sokakta zorla çalıştırılan çocukların sayısında hissedilir derecede azalma olduğunu söyledi. Tüm Beyoğlu'nda olduğu gibi otopark Nevizade için de çok büyük bir sorun. Arabasıyla bölgeye gelenler araçlarını değnekçilere ya da çok fahiş fiyatlar çeken otoparklara teslim etmek zorunda. Tepebaşı'ndaki Tüyap'ın otoparkı, akşamları bir iki kadeh içip dinlenmeye gelen insanlar için uzak kalıyor. Otopark sorununun çözülmesi çok zor görünüyor.