Bu görüÅŸme Ä°srail'de taÅŸları yerinden oynatır

DışiÅŸleri Bakanı Ahmet DavutoÄŸlu ile Ä°srail Sanayi Bakanı Binyamin Ben Eliezer dün Brüksel'de bir araya geldi. Bu, filo baskınından bu yana iki ülke yetkilileri arasındaki ilk temas. Â

İrem KÖKER'in analizi

hurriyet.com.tr

Â

Görüşmeye katılan Ben Eliezer, İsrail'de sağ parti ağırlıklı koalisyonda Türkiye'ye en ılımlı yaklaşan isim olarak ön plana çıkıyor.

 

Ben Eliezer, İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkilerde tansiyonu yükselten ilk olay olan Aralık 2008'deki Gazze operasyonundan sonra Türkiye'yi ziyaret eden tek İsrailli bakan. Koalisyondaki İşçi Partisi'nin ağır toplarından olan Sanayi Bakanı ayrıca, filo baskınından sonra uluslararası soruşturma açılmasını savunan İsrail'deki tek isim olmuştu.

 

Gizli zirvede İsrail'i temsil eden Ben Eliezer, bu görüşmeyi Başbakan Benjamin Netanyahu ile birlikte organize etti. Hükümetin aşırı sağcı kanadını temsil eden Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman, bu sürecin dışında tutuldu.

 

Netanyahu, Türkiye ile ilişkileri normalleştirme sürecinde Ocak 2010'daki "alçak koltuk" krizinin mimarı olarak gösterilen Lieberman'ı dışarıda bırakacağının da en güçlü sinyalini vermiş oldu.

 

HÃœKÃœMET DAÄžILABÄ°LÄ°R Â

 

Bu durum beklendiği üzere Lieberman'ın sert tepkisini çekti. Koalisyonun ikinci büyük ortağı konumundaki Evimiz İsrail partisinin bir süredir hükümetten ayrılabileceği öne sürülüyordu.

 

Lieberman da gizli görüşme nedeniyle "Başbakan'a duyduğu güvenin ağır darbe yediğini" söyleyerek, böylesi bir kararın yakın olduğu izlenimi verdi. Dolayısıyla önümüzdeki haftalarda İsrail'de bir hükümet krizi beklemek mümkün.

 

Bir süredir ortalarda görünmeyen muhalefetteki Kadima'nın lideri eski Dışişleri Bakanı Tzipi Livni, son haftalarda yine gündeme gelmeye başladı. İsrail'de ılımlı bir çizgi izleyen Livni'nin aralarındaki çok derin görüş ayrılıklarına rağmen Netanyahu ile masaya oturması olasılıklar dahilinde.

 

KRÄ°TÄ°K ZAMANLAMA

 

Ortadoğu'da iki kilit müttefiki arasındaki ilişkinin Aralık 2008'den bu yana krizlere gebe olmasından ABD'nin büyük bir rahatsızlık duyduğu biliniyor.

 

Davutoğlu-Ben Eliezer görüşmesinin temelleri de Başbakan Tayyip Erdoğan'ın G20 zirvesi için gittiği Toronto'da ABD Başkanı Barack Obama ile yaptığı toplantıda atıldı. ABD'nin iki tarafın bir araya gelmesi için büyük çaba sarf ettiği bildirildi.

 

Brüksel'deki görüşmeden önce İsrail tarafından atılan bir adım da oldukça dikkat çekici. İsrail, görüşmeden birkaç saat önce 9 kişinin öldüğü filo baskınını soruşturan komisyonun yetkilerini artırabileceğini açıkladı.

 

İsrail'in bu adımı, uluslararası soruşturma baskısı yapan Türkiye'nin kaygılarını bir nebze de olsa gidermeyi amaçlıyor. Soruşturma İsrail tarafından açılmış olsa da bazı bakanların istifasıyla sonuçlanabileceği belirtiliyor.

 

Bununla birlikte bugün ABD basınında Mavi Marmara ile götürülen yardım malzemelerinin Gazze'ye ulaştırılmaya başlandığı yönünde haberler de yer aldı.

 

GÖRÜŞMENÄ°N YERÄ° DÄ°KKAT ÇEKÄ°Cİ            Â

 

Gizli zirvenin duyulmasının hemen ardından gelen ilk haberlerde, görüşmenin "Avrupa'da bir yerde" yapıldığı belirtiliyordu.

 

Daha sonra İsrail basını, görüşmenin tarafsız ülke statüsünde olan ve bu tarz temaslara ev sahipliği yapmasıyla bilinen İsviçre'nin Zürih kentinde geldiğini duyurdu.

 

Oysa ki görüşme, DavutoÄŸlu'nun Avrupa BirliÄŸi ile yeni bir müzakere baÅŸlığı açmak için gittiÄŸi Brüksel'de yapılmıştı. Dolayısıyla Ä°srail heyeti, Türk yetkililerin bulunduÄŸu ülkeye gelmiÅŸ oldu. Â

 

Görüşmenin Brüksel'deki mekanı da uzun görüşmeler sonucu belirlendi. Görüşme, iki heyetin de kalmadığı üçüncü bir yerde Avrupa Komisyonu binasının tam karşısındaki Crown Plaza Oteli'nde gerçekleşti.

 

BAÅžLANGIÇ AMA ÖNEMLÄ° ADIM Â

 

Davutoğlu ve Ben Eliezer, tekrar bir araya gelmeye karar verdi. Türkiye, görüşmede ABD'ye de söylediği taleplerini İsrail tarafına bir kez daha iletti.

 

Bunlar, İsrail'in özür dilemesi, tazminat ödemesi, uluslararası soruşturmanın kabul edilmesi ve gemileri iade etmesi.

 

İki ülke arasındaki temasların yeniden başlaması olumlu bir gelişme olarak gösterilse de ilişkilerin normalleşmesindeki seyir İsrail'in iç politikasındaki gelişmelere ve atacağı adımlara bağlı.

 

ikoker@hurriyet.com.tr

http://twitter.com/ikoker