BTC'ye ilk petrolün verilmesi

Azeri petrolünü Türkiye üzerinden dünya pazarına ulaştırması amaçlanan Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattına ilk petrol, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili ve Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev'in katılacağı törenle verilecek.BTC projesinde operatör olarak faaliyet gösteren BP-Azerbaycan şirketi ve BTC Şirketi'nden yapılan açıklamaya göre, ABD, İngiltere, Norveç gibi çeşitli ülkelerden üst düzey yetkililer ile İran, Rusya gibi bazı ülkelerden temsilcilerin de katılacağı tören, hattın başlangıç noktası kabul edilen Sengeçal terminalindeki ana pompa istasyonunda düzenlenecek. -KARS-BAKÜ DEMİRYOLU HATTI- Öte yandan, tören sırasında Türkiye ve Azerbaycan arasında kesintisiz demiryolu ulaşımı sağlaması amaçlanan Kars-Ahalkeleki (Gürcistan)-Bakü demiryolu hattının inşası konusunda üç ülke yetkililerinin anlaşma imzalaması da planlanıyor. Anlaşma, özellikle demiryolu hattının Gürcistan kesimindeki bölümünün inşası için gerekli mali finans kaynağının belirlenmesi açısından önem taşıyor. Tiflis yönetimi, demiryolu hattının kendisi için de yararlı olduğunu kabul etmesine rağmen olanakları bulunmadığı gerekçesiyle bu inşaat için mali kaynak ayıramayacağını savunuyor. Erivan yönetimi, Kars-Ahalkeleki-Bakü demiryolu hattının inşasıyla ilgili olarak “bölgedeki ulaşım yollarının gelişmesi Ermenistan'ın da yararına” yönündeki açıklamalarına rağmen Türkiye ile Azerbaycan arasında kesintisiz ve ekonomik ulaşım bağlantısı sağlaması nedeniyle kuşkuyla yaklaşıyor. Ermeni muhalefeti de, BTC ve Bakü-Tiflis-Erzurum (BTE) doğalgaz boru hattı gibi büyük çaplı projelerde Ermenistan'ın dışarda bırakılmasının yanısıra sözkonusu demiryolu hattının inşasının da Erivan'ın dış politikadaki önde gelen fiyaskoları arasında yer aldığı düşüncesini öne çıkarıyor. Demiryolu hattı Türkiye için özellikle Azerbaycan ile olan ekonomik ilişkilerde diğer bölge ülkeleri (Rusya, İran) gibi sınır bağlantısı olmaması nedeniyle ortaya çıkan haksız rekabet koşullarının büyük ölçüde giderilmesine imkan tanıması açısından önem taşıyor. -KAZAKİSTAN'IN BTC'YE KATILIMI- Tören sırasında imzalanması beklenen bir başka anlaşma ise Kazakistan petrollerinin bir bölümünün BTC ile taşınmasını öngörüyor. Hidrokarbon kaynaklarının ihracat yollarını çeşitlendirmek istediğini daha önce de açıklayan Kazakistan, Aktau'dan Bakü'ye petrol taşıyacak 120 bin tonluk “Astana” tankerini önceki gün denize indirmişti. BTC'yi A-BTC veya Aktau-BTC'ye dönüştürecek şekilde Kazakistan'ın temel petrol ihraç güzergahı olarak BTC'yi kullanması için henüz erken olduğunu belirten kaynaklar, Astana'nın bu konudaki kararının BTC'nin işlerliği ve güvenliğinin sağlanması gibi konulardaki tereddütlerinin giderilmesinden sonra kesinleşebileceğini ifade ediyor. Astana'nın yakın gelecekte olmasa bile en geç 10 yıl içinde BTC'yi ana ihraç güzergahı seçebileceğini belirten kaynaklara göre, bunun en önemli nedenleri arasında Kazakistan'da faaliyet gösteren büyük petrol şirketlerinin de BTC'ye sıcak yaklaşımının da yer aldığını kaydediyorlar. Bu süreçte BTC'nin operatör şirketi BP ile Kazakistan'da faaliyet gösteren Batılı petrol şirketleri arasındaki ilişkiler ayrı bir rol oynayacak. -HATTIN İŞLETİMİ- Sengeçal terminalinden Ceyhan limanına kadar toplam 1770 kilometre uzunluğundaki boru hattının petrolle doldurulma sürecinin yaklaşık 6 ayda tamamlanması, Ceyhan limanında ilk tankerin doldurulmasının ise yılın son çeyreği içinde gerçekleştirilmesi öngörülüyor. Boru hattının doldurulması için 10 milyon varil ham petrole ihtiyaç duyuluyor. Hattın beslemesinde Azerbaycan'ın Hazar'daki en önemli petrol rezervlerinin bulunduğu Azeri-Çırak-Güneşli yatakları ana kaynak olarak kullanılacak. Boru hattının günde 1 milyon varil ham petrolü Akdeniz'e ulaştırması amaçlanıyor. Boru hattının işletimi için kurulan ve TPAO'nun yüzde 6,53 hisseye sahip olduğu BTC Şirketi'ndeki diğer ortaklar ve hisse oranları ise BP yüzde 30,1, AzBTC yüzde 25, Unocal yüzde 8,9, Statoil yüzde 8,71, Eni yüzde 5, Total yüzde 5, Itochu yüzde 3,4, Inpex yüzde 2,5, ConooPhilips yüzde 2,5 ve Amerada Hess yüzde 2,36 şeklinde sıralanıyor.