Brezilya'da petrol ihalesi protestoların hedefi oldu

Brezilya'nın Rio de Janeiro eyaletindki petrol ihalesini protesto eden göstericilerle güvenlik güçleri karşı karşıya geldi. İhalenin yapıldığı binayı taş yağmuruna tutan ve araçları ateşe veren göstericilere müdahale eden güvenlik güçleri, plastik mermi ve göz yaşartıcı gaz kullandı. Çıkan olaylar sonucu en az beş aktivist yaralanırken, birçok kişi gözaltına alındı.

Göstericilerin bu kadar öfkelenmesinin ise iki nedeni var. Bunlardan biri, minimum yüzde 41,65'lik pay teklif eden Brezilya şirketi Petrobras'ın yüzde 40'lık paya razı olması ve konsorsiyumdaki diğer şirketlerin birleştiklerinde yüzde 60'lık pay sahibi olarak istediklerini yaptırabilecek güce sahip olması. İkincisi de şu ana kadar hiçbir firma tarafından bu derinlikten petrol çıkarılmadığı gerekçesiyle ihalenin çeşitli çevre riskleri taşıması.

Brezilya'da şu ana kadar keşfedilen en büyük petrol rezervinin bulunduğu Rio açıklarındaki Campo Libra bölgesinde, petrol çıkarma lisansı verilecek firmanın belirlendiği ihale, günler öncesinden ülkede tartışma konusu olmuştu. Geçtiğimiz günlerde konuya ilişkin açıklama yapan hükümet, tehditler karşısında geri adım atılmayacağı ve ne pahasına olursa olsun ihalenin gerçekleştirileceğini duyurmuştu.

Kanıtlanmış 8-12 milyar varil petrole sahip bölgede platform kurma yetkisi vermek için çıkılan ihaleyi birinci turda 5 uluslararası şirketten oluşan konsorsiyum kazandı. Toplam 11 şirketin katıldığı ihaleyi, Brezilyalı Petrobras, Hollanda-İngiltere iştiraki Shell, Fransız Total ve Çin sermayeli iki enerji şirketi birlikte kazandı. Beş uluslararası şirketin oluşturduğu konsorsiyumun kazandığı ihalede dağıtılan paylar şöyle: Petrobras yüzde 40 (Brezilya), Total yüzde 20 (Fransa), Shell yüzde 20 (Hollanda), CNOOC yüzde 10 (Çin) , CNPC yüzde 10 (Çin)

Günde 1 milyon varil petrol çıkartılması beklenen Campo Libra istasyonu, son on yılda Brezilya'da gerçekleşen petrol üretimini neredeyse ikiye katlıyor. Brezilya'nın Campo Libra bölgesi haricinde 15,3 milyar varil petrol rezerviyle Venezuela'dan sonra Güney Amerika'nın ikinci en büyüğü. Eğer bu ihale sonucunda 12 milyar varil çıkarılırsa, bu Brezilya'nın bir petrol devi haline gelmesi demek.

İhalenin yapıldığı otel ve çevresi, zırhlı araçlar ve güvenlik güçleri tarafından koruma altına alınmıştı. Ancak sabahın erken saatlerinde toplanan göstericiler, öğleden sonra yapılan ihalenin sonucu açıklanınca ortalığı ateşe verdi.

Petrol ihalesine açıklama getiren Brezilya Devlet Başkanı Dilma Rousseff ise yapılan ihalenin devlete olan katkısını öne çıkartarak bu hamlenin özelleştirme olarak algılanmaması gerektiğini söyledi.

Halka sesleniş programında yaptığı uzun konuşmada ihalenin detayları hakkında bilgi veren Rousseff, özel şirketler ve kamu yararı arasında adil bir denge gözetildiğini, şirketlerin aldığı riskler ve ülkedeki yatırımları doğrultusunda kazanırken devletin ortak olduğu işletme gelirleriyle kazançlı çıkacağını belirtti. Ülkenin milli kaynaklarından elde edilen gelirin yine ülkenin milli çıkarları doğrultusunda kullanılacağını söyleyen Rousseff, tüm gelirlerin yüzde 75'inin eğitime, yüzde 25'inin ise sağlık yatırımlarına dönüştürüleceğini söyledi.

Eleştirilere karşı ihale şartlarının ülke lehine olduğunu savunan Rousseff, "İhalenin sonuçlarına göre Campo Libra'da üretilen tüm gelirlerin yüzde 85'i Brezilya devletine ve Petrobras şirketine kalacak. Bu, özelliştermeden çok farklı bir durum. Elbette özel şirketler de yatırımları ve riskleri doğrultusunda bu gelirden istifade edecekler. Herkesin kazanarak çalışacağı bir anlaşma oldu" şeklinde konuştu.

Libra bölgesinde kurulacak 12-18 platformda kullanılacak tüm materyalin Brezilya'da üretileceğini ve bu yolla binlerce kişiye iş imkanı sağlanacağını hatırlatan Rousseff, ayrıca şirketlerden alınacak özel bir vergi ile açlıkla mücadele, iklim şartlarının iyileştirilmesi, teknoloji, spor ve kültür projelerinin destekleneceğini belirtti.

Ülkede petrol çıkarmak için yabancı yatırımcıların çekilmesini "teknolojik bir zafer" olarak nitelendiren Rousseff, bu ihalenin yapılacak diğer ihalelere örnek teşkil edeceğini ve ülkenin henüz keşfedilmemiş zenginliklerini yeryüzüne çıkartarak sosyal bir dönüşümü gerçekleştireceklerini ifade etti.