Bolluktan Ä°stanbul’un 10 aylık suyunu denize döktük

10 yıl önce su kesintisinden bunalan Ä°stanbul, Ä°SKÄ°'nin çalışmaları sonucunda su fazlası yaÅŸanan ÅŸehir haline geldi. Bu arada Haliç, Elmalı Barajı temizlendi, Alibeyköy, Küçükköy, Kağıthane Dereleri canlandı. Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanı Ali Müfit Gürtuna'nın beÅŸ yıl önce baÅŸlattığı ‘‘İstanbul'a Dünya Kalitesinde Dünya Kadar Su’’ sloganı yavaÅŸ yavaÅŸ gerçekleÅŸiyor. Ä°SKÄ° Genel Müdürü Dursun Ali Çodur ‘‘Evimde musluk suyu içiyorum. Herkese tavsiye ederim’’ diyor.Çetin bir kıştan sonra, ardı arkası gelmeyen yaÄŸmurlar baÅŸladı. BoÅŸ baraj kaldı mı?- Barajlarımız yüzde 100 dolu. Barajlarımız o denli doldu ki yılbaşından bu yana 300 milyon metreküplük ihtiyaç fazlası suyu denizlere boÅŸaltmak zorunda kaldık. Yani Ä°stanbul'un neredeyse 10 aylık su ihtiyacını.Artık apartmanların depolarına ihtiyaç kalmadığını mı söylemek istiyorsunuz?- Evet, bence depoların hiçbirine ihtiyaç yok. Bundan sonra hiç yatırım yapılmasa bile 2040'a kadar Ä°stanbul su sıkıntısı çekmeyecek.Musluktan akan suyu bir gün içebilecek miyiz, yoksa ömrü billah damacana suyuna mı devam edeceÄŸiz?- Musluk suyunu hemen ÅŸimdi bir bardaÄŸa doldurup içebilirsiniz. Ben evimde musluk suyu kullanıyorum.Biz çok bürokrat ve bakan gördük böyle konuÅŸan. Radyasyonlu çayı gözümüzün önünde içip, hiçbir sorun olmadığını söyleyen. Sonra biliyorsunuz Çernobil'in tüm bölgeye ölüm saçtığı ortaya çıktı. - Ben de o tarz insanlardan kendim ve ailem adına hep rahatsızlık duydum. Gördüklerime ve daha önemlisi görünenin ardındaki bilimsel gerçeklere inanırım. Tevatüre, propagandaya ehemmiyet vermem. Ä°stanbul'un suyunu her gün 350-400 noktadan alınan numunelerle kontrol ediyoruz. Aldığımız su örneklerini 37 adet kalite parametresini göreceÄŸimiz laboratuvar ortamından geçiriyoruz. Ä°nceletiyoruz. Ä°stanbul'daki ÅŸebeke suyu Türk Standartları Enstitüsü (TSE 266), Dünya SaÄŸlık TeÅŸkilatı (WHO), ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) ve Avrupa BirliÄŸi'nin deÄŸerlendirme kuruluÅŸunun (EC) standartlarını tutturuyor. Hatta kalitesi standartların üstünde. AB STANDARTLARININ ÃœSTÃœNDEBirkaç örnek verebilir misiniz?- ÖrneÄŸin AB standarlarına göre sudaki cıva oranının üst sınırı binde 1'dir. Bizdeki tüm barajlarda bu deÄŸer sıfır. WHO ve EC klorür miktarını 250 olarak belirlemiÅŸ. Bizde en düşük 32, en yüksek 39. EPA, sudaki deterjanın saÄŸlığa zarar sınırını 0.5 civarında vermiÅŸ. Suya bir damla bile deterjan karışmaması için önlem aldık. Oranı sıfıra indirdik.Herhangi bir damacana suyuyla birlikte musluk suyu örneÄŸini laboratuvara götürsem sizce ne sonuç alırım?- Ä°sterseniz birlikte deneyebiliriz. Ä°SKÄ°'nin suyu tüm markalardan daha kaliteli çıkar. Bunu defalarca tekrarladık. Ä°stanbulluya yazık oluyor. Damacana suyun metreküpü Ä°stanbullu'ya 150 milyon liraya malolurken bizim suyumuzun metreküpü sadece 1 milyon 200 bin lira. Bunun her aileye maliyetinin ne olduÄŸunu düşünecek olursak, olayın ne denli vahim bir tabloya dönüştüğünü anlarız.Bu noktaya nasıl gelindi?- 1994'ten bu yana 8 baraj ve regülatör, 82 kuyu, 8 içmesuyu arıtma tesisi, 51 su deposu, 58 pompa istasyonu, 497 kilometre içmesuyu isale hattı, 5.781 kilometre içmesuyu ÅŸebeke borusu inÅŸa ettik. Pompa istasyonlarının kurulu gücü 1994'te 59.000 kW iken 2003'te 270.081'e yükselttik. Su depolarının kapasitesini 6 kat artırdık. 1994'te 1 milyon olan günlük arıtma kapasitesi yeni tesislerle 3 milyon metreküpe çıktı. Yani bunların hiçbiri bir anda olup bitmedi. Bizden önce Bizans ve Osmanlı döneminde de Ä°stanbul'a içmesuyu getirmek, bu suyu günün koÅŸullarına göre en temiz ÅŸekilde nakletmek için büyük çaba ve emek verilmiÅŸ. Fatih Sultan Mehmed'in Ä°stanbul'u aldığı 1453'ten 1994'e yapılan toplam yatırımı biz dokuz yılda 4 katına çıkardık. Öyle hesap etmek lazım. Zannediyorum bu küçümsenecek bir atılım sayılmaz. Ayrıca, tüm ÅŸebeke boruları yenilendi. Bu sayede ÅŸebekedeki su kaybını yüzde 65'ten yüzde 20'ye düşürdük.Eskiden arıtma denince akla sadece klor geliyordu. Åžimdi siz bundan farklı ne yapıyorsunuz?- BildiÄŸiniz gibi Ä°stanbul'daki su kaynaklarının birçoÄŸu yüzeyde. Barajların bir kısmı kent içinde kaldı. Havadan, topraktan akanlar suyu kirletiyor. Yeni arıtma sistemimizde ön dezenfeksiyon ozonlamayla yapılıyor. Bu sistem ABD'de bile henüz yeni uygulanmaya baÅŸlandı. Ayrıca filtrelemede hiçbir sistemle çözülmeyecek sorunları çözen aktif karbona geçtik. ÖrneÄŸin Ä°stanbul çevresinden çıkan ham sudaki demir oranı oldukça yüksek. SaÄŸlığa zararlı demiri sadece karbon filtre edebiliyor. Klorlamayı ise, belirli kriterleri göz önüne alarak, insan saÄŸlığını etkilemeyecek oranda nihai dezenfeksiyonda kullanıyoruz.SU HAVZALARINA YEŞİL KUÅžAKBaÅŸkan Gürtuna, barajların çevresinin her gün uydu fotoÄŸraflarıyla kontrol edildiÄŸini ve kendisinin de her ay bir kez helikopterle söz konusu bölgeleri denetlediÄŸini söyledi. Bunun faydası oldu mu?- Evet, iÅŸe Elmalı Barajı ve çevresindeki yapıların yıkılmasıyla baÅŸlandı. Bazı villalar bakanlara, bürokratlara aitti. Ä°stanbullu bu konuda kararlı olduÄŸumuzu anladı. Uyduyla denetimi sürdürüyoruz. Ayrıca su kaynaklarını atıksulardan korumak için arıtma tesisleri inÅŸa ettik. Bunun yanı sıra yapılaÅŸma için cazip görülen bu havzaları yapılaÅŸmadan korumak için aÄŸaçlandırarak koruma altına alıyoruz. Ä°SKÄ°'nin toplam 3 milyon abonesi var. ‘‘Her aboneye bir aÄŸaç’’ sloganıyla baÅŸlattığımız kampanya çerçevesinde bu yıldan itibaren toplam 3 milyon aÄŸaç dikeceÄŸiz. Hem sularımız temiz kalacak, hem havamızdaki oksijen miktarı artacak. Daha ne olsun?Haliç yeniden hayat buldu. Ä°stanbul'da ne zaman denize girebileceÄŸiz?- Ä°stanbul'un birçok yerinde artık denize girilebiliyor. Önümüzdeki iki yılda bu konudaki tüm eksiklerimizi tamamlayacağız. Aslında bunu bir yıl içinde de yapabiliriz ama kamulaÅŸtırma bedelleri biraz belimizi büküyor. ÖrneÄŸin Beykoz bölgesi için PaÅŸabahçe'de kuracağımız arıtma tesisinin yerini satın almak için 13 trilyon liralık bir kamulaÅŸtırma parasına ihtiyacımız var. Burayı yapabildiÄŸimiz takdirde Ä°stanbul'un Anadolu yakasında Tuzla'dan Karadeniz giriÅŸine kadar tüm kıyı ÅŸeridinde Ä°stanbullular rahatlıkla denize girebilir.Aslında kamu kuruluÅŸlarının size yüklüce bir borcu olduÄŸunu biliyoruz. Onlardan bu parayı tahsil edip iÅŸleri hızlandırsanız.- Kamudan tam 70 trilyon lira alacağımız var. Bu parayı tahsil etsek Ä°stanbul'a iki yeni biyolojik arıtma tesisi daha yapar, PaÅŸabahçe'nin de kamulaÅŸtırma bedelini yatırabiliriz. Bunun için gayret ediyoruz. Ãœstelik bizim hiçbir kamu kuruluÅŸuna tek kuruÅŸ borcumuz yok. Ayrıca vadesi gelen borçlarımızı, hazine garantili olmasına raÄŸmen tıkır tıkır anında ödüyoruz. SERTLÄ°K DERECESÄ° DÜŞÜK SU ÇOCUKLARA ZARARLISuyun sertlik derecesini istesek 1'e, hatta sıfıra düşürürüz. Bu Ä°stanbul'da büyüyen tüm çocukların kemik geliÅŸimini etkiler. GeçmiÅŸte iyotsuz tuzla birkaç kuÅŸağın kemik yapısı etkilenmiÅŸti. Suyun sertlik derecesinin üst sınırı Avrupa BirliÄŸi ülkelerinde 25'tir. Ä°stanbul'da 17-18. ÅžiÅŸelenmiÅŸ sularda en fazla 7. Yanıltıcı reklamların yasaklanması gerekir. Su ve tuzda bu deÄŸerlere dikkat etmeyi sürdürürsek gelecek nesillerin daha uzun boylu yetiÅŸmesini ve kaya gibi saÄŸlam kemiklere sahip olmasını saÄŸlarız.Ä°SKÄ° MÃœDÃœRÃœNDEN SU KULLANMA REHBERÄ°Åžebeke suyunu depodan geçirmeyin. Temizlenmeyen depolar bakteri yuvasına dönüşür. Çay demlemek istiyorsanız musluktan aldığınız suyu birkaç dakika bekletin, kloru uçsun. Klor çayın dem salmasını engeller. Kapalı ya da açık kaplarda suyu uzun zaman bekletmeyin. Çünkü su da çürür. Evinizin önüne saÄŸlıklı bir ÅŸebekeyle gelen su eÄŸer ev içi tesisatınız eskiyse kirlenebilir. Bunun için ev içindeki tesisatı kontrol ettirip gerekiyorsa yenileyin.Son zamanlarda diyet yapanlara fazla su içmeleri öneriliyor. Suyun az alınması ne kadar zararlıysa fazlası da zararlı. Su zehirlenmesi dediÄŸimiz olaya neden olur.Çay ve kahve gibi içeceklerin ve alkolün vücutta oluÅŸturduÄŸu tahribatın ortadan kaldırılması için de su gereklidir. Çünkü suyun dışındaki içecekler vücudun su rezervlerini azaltır.Ä°SKÄ° Genel Müdürü Dursun Ali Çodur1949 Erzurum doÄŸumlu. Ä°TÃœ Ä°nÅŸaat Fakültesi'nden 1973'te mezun oldu. Ä°ller Bankası Erzurum Bölge Müdürlüğü'nde çalışma hayatına baÅŸladı. 1974'te İçme Suyu Ä°nÅŸaat BaÅŸmühendisliÄŸi görevini yürüttü. 1984'te Ä°ller Bankası 14. 1986'da Ä°ller Bankası Adana 8. Bölge Müdürlükleri yaptı. 1990'da Ä°ller Bankası Genel Müdür Yardımcılığı'na getirildi. Mayıs 1994'te Ä°SKÄ° Yatırımlar Genel Müdür Yardımcılığı'na baÅŸladı. 17 Åžubat 2002'de Ä°stanbul BüyükÅŸehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcılığı'na 1 Ekim 2002'de Ä°SKÄ° Genel Müdürlüğü görevine atandı. Evli ve bir çocuk babası.Â